To πρώτο θύμα στον πόλεμο είναι η αλήθεια

Σε προηγούμενο άρθρο του Liberal, είχε τονιστεί το γεγονός ότι η ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ αναμένεται να προκαλέσει την αντίδραση του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (ΟΙΣ) [Organization of Islamic Cooperation (OIC)], ενός διεθνούς οργανισμού θρησκευτικού χαρακτήρα με βάση τις ισλαμικές αξίες, ο οποίος ασκεί σημαντική επιρροή σε όλα τα μουσουλμανικά κράτη ανά τον κόσμο (Εικόνα 1) [1].

Ο λόγος της εμπλοκής του εν λόγω οργανισμού –εκτός από το κοινό ισλαμικό υπόβαθρό του με τη Χαμάς– σχετίζεται με το τέμενος Al-Aqsa της Ιερουσαλήμ, το τρίτο πιο ιερό μέρος των Μουσουλμάνων, καθώς ο ΟΙΣ ιδρύθηκε με αφορμή τον εμπρησμό του συγκεκριμένου τεμένους που έλαβε χώρα στις 21 Αυγούστου 1969. 

Εικόνα 1: Το λογότυπο του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας

Πηγή: https://www.oic-oci.org/upload/media/logo/oic_logo_hi_res.jpg 

Όσον αφορά τη Χαμάς, το τέμενος Al-Aqsa χρησιμοποιήθηκε ως μία από τις αφορμές για την εκτόξευση της επίθεσης εναντίον του Ισραήλ, καθώς στις 7 Οκτωβρίου 2023 αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της Χαμάς [3] ανακοίνωση του Διοικητή (Mohammed Deif) των Ταξιαρχιών Al-Qassam σχετικά με την έναρξη των επιχειρήσεων, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι οι Ισραηλινοί δεν είχαν σεβαστεί το τέμενος Al-Aqsa. Πιο συγκεκριμένα η ανακοίνωση ανέφερε ότι:

«[…] Καθώς η ισραηλινή κατοχή διατηρεί την πολιορκία της Λωρίδας της Γάζας και συνεχίζει τα εγκλήματά της κατά του παλαιστινιακού λαού μας, ενώ δείχνει μέγιστη περιφρόνηση για τους διεθνείς νόμους και τα ψηφίσματα εν μέσω της υποστήριξης των ΗΠΑ και της Δύσης και της διεθνούς σιωπής, αποφασίσαμε να βάλουμε ένα τέλος σε όλα αυτά. Ανακοινώνουμε μια στρατιωτική επιχείρηση κατά της ισραηλινής κατοχής, η οποία έρχεται ως απάντηση στα συνεχιζόμενα ισραηλινά εγκλήματα κατά του παλαιστινιακού λαού και στις παραβιάσεις στο τέμενος Al-Aqsa». [4]

Εικόνα 2: Τα εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ μετά τον πόλεμο των 6 ημερών του 1967

Πηγή: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-39960461 

Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας είχε καταδικάσει την έφοδο των Ισραηλινών δυνάμεων στο τέμενος Al-Aqsa και το κλείσιμο του τεμένους Al-Ibrahimi με σχετική του ανακοίνωση στις 2 Οκτωβρίου 2023. [5] Η σημασία εξάλλου που αποδίδει ο ΟΙΣ στο Παλαιστινιακό ζήτημα, καταδεικνύεται από το γεγονός ότι ο οργανισμός διαθέτει ξεχωριστή Διαρκή Επιτροπή για την Ιερουσαλήμ (Al-Quds) [6] με την ονομασία «Επιτροπή Al-Quds», [7] αλλά και ότι η Γενική Γραμματεία του περιλαμβάνει ένα ξεχωριστό τμήμα, το «Τμήμα για την Παλαιστίνη και τις Υποθέσεις του Al-Quds» (Palestine and Al-Quds Affairs), [8] του οποίου ο επικεφαλής (Βοηθός Γενικός Γραμματέας) διορίζεται κατόπιν υπόδειξης του «Κράτους της Παλαιστίνης» [9]. Σύμφωνα δε με την επίσημη ιστοσελίδα του Οργανισμού, το όραμα και η αποστολή (Εικόνα 2) του εν λόγω τμήματος είναι:

«Να επιτρέψει στον παλαιστινιακό λαό να ασκήσει τα αναφαίρετα δικαιώματά του, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματός του για επιστροφή και αυτοδιάθεση, και να ιδρύσει το ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος της Παλαιστίνης στα σύνορα του 1967 με πρωτεύουσα το Al-Quds Al-Sharif, διατηρώντας την αραβική του ταυτότητα και διατηρώντας τους ιερούς του τόπους, και να εργαστεί για τον τερματισμό της κατοχής των παλαιστινιακών και αραβικών εδαφών που κατέχονται από το 1967, συμπεριλαμβανομένης της πόλης Al-Quds και των άλλων κατεχόμενων αραβικών εδαφών». [10]

Εικόνα 3: Η ειδική έκθεση του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας σχετικά με τα γεγονότα του 2014 στη λωρίδα της Γάζας 

Πηγή: https://www.oic-oci.org/upload/media/special_reports/en/gaza_special_report_nov_2014_en.pdf 

Στο πλαίσιο μάλιστα υποστήριξης των Παλαιστίνιων, ο εν λόγω Οργανισμός έχει εκδώσει μία πληθώρα ανακοινώσεων και αποφάσεων με τις οποίες επιρρίπτει ευθύνες στο Ισραήλ, ενώ το 2014 εξέδωσε ειδική έκθεση (Εικόνα 3) δώδεκα σελίδων σχετικά με τα επεισόδια που σημειώθηκαν στη Λωρίδα της Γάζας [11]. Όσον αφορά δε την πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ, ο ΟΙΣ πραγματοποίησε έκτακτη σύνοδο της Εκτελεστικής του Επιτροπής σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών –κατόπιν πρόσκλησης της Σαουδικής Αραβίας και του Πακιστάν– στη Jeddah της Σαουδικής Αραβίας στις 18 Οκτωβρίου 2023, με το πέρας της οποίας προέβη στην έκδοση ανακοινωθέντος (Εικόνα 4).

Το τελικό ανακοινωθέν της προαναφερθείσας επιτροπής του ΟΙΣ –το οποίο καταλαμβάνει έκταση πέντε σελίδων- αναφέρει μεταξύ άλλων ότι:

1. Ζητά την άμεση παύση της βάρβαρης επιθετικότητας των ισραηλινών δυνάμεων κατοχής κατά του παλαιστινιακού λαού, την άμεση άρση της πολιορκίας που έχει επιβληθεί στη Λωρίδα της Γάζας, την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και την άμεση διάνοιξη ανθρωπιστικών διαδρόμων.
2. Επαναβεβαιώνει την έντονη καταδίκη της πρωτοφανούς επίθεσης κατά των αμάχων στην πολιορκημένη Λωρίδα της Γάζας και σε ολόκληρα τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη και καλεί τη διεθνή κοινότητα να πράξει το ίδιο.
3. Εκφράζει την έντονη λύπη του και καταδικάζει την αποτυχία του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΣΑ/ΟΗΕ) και της ανικανότητάς του να εκπληρώσει τις ευθύνες του με τη λήψη αποφασιστικής απόφασης για τον τερματισμό των εγκλημάτων πολέμου που διαπράττουν οι ισραηλινές κατοχικές δυνάμεις κατά του παλαιστινιακού λαού στη Λωρίδα της Γάζας και σε όλα τα παλαιστινιακά εδάφη.
4. Καλεί τους διεθνείς δρώντες να συμμετάσχουν στην προώθηση μίας σοβαρής πολιτικής λύσης για την επίτευξη της ειρήνης με βάση τον τερματισμό της παράνομης ισραηλινής κατοχής που άρχισε το 1967 και την εφαρμογή της λύσης των δύο κρατών.
5. Καλεί τα κράτη μέλη του να εφαρμόσουν όλα τα εφικτά και αποτελεσματικά διπλωματικά, νομικά και αποτρεπτικά μέτρα, για να σταματήσουν τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας από την κατοχική δύναμη του Ισραήλ.
6. Αναθέτει στον Γενικό Γραμματέα (ΓΓ) του Οργανισμού να επικοινωνεί με τα πέντε μόνιμα μέλη του ΣΑ/ΟΗΕ, τον ΓΓ του ΟΗΕ, τον Ύπατο Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τον Πρόεδρο της ΕΕ, και να συνεχίσει το συντονισμό με περιφερειακούς και διεθνείς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του Συνδέσμου Αραβικών Κρατών, [12] του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, [13] της Αφρικανικής Ένωσης, [14] και του Κινήματος των Αδεσμεύτων, [15] προκειμένου να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα με στόχο να υποχρεωθεί το Ισραήλ να σταματήσει όλες τις παραβιάσεις, τις επιθέσεις και τα εγκλήματά του και να εργαστεί για την παροχή διεθνούς προστασίας για τον παλαιστινιακό λαό.

Εικόνα 4: Το τελικό ανακοινωθέν της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΟΙΣ μετά την έκτακτη σύνοδο στις 18 Οκτωβρίου 2023 

Πηγή: https://www.oic-oci.org/docdown/?docID=9910&refID=4277  

Από το περιεχόμενο του παραπάνω ανακοινωθέντος, επιβεβαιώνονται οι επίσημες θέσεις του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας ως προς το παλαιστινιακό ζήτημα –οι οποίες παρουσιάστηκαν στην αρχή του άρθρου– που εκφράζονται μέσω της στήριξης των Παλαιστινίων και της επίρριψης ευθυνών στο Ισραήλ. Παρ’ όλα αυτά θα πρέπει να τονιστεί ότι δε γίνεται καμία απολύτως αναφορά ως προς τις ενέργειες της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς, η οποία με την επίθεσή της όχι μόνο παραβίασε τα σύνορα του Ισραήλ αλλά και σύμφωνα με έγκυρα ΜΜΕ προέβη σε αδιάκριτη θανάτωση αμάχων –μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά, αλλά και μη Ισραηλινοί πολίτες–, στην εν συνεχεία σκύλευση των πτωμάτων τους, και σε αποτρόπαιες πράξεις κατά της γενετήσιας αξιοπρέπειας των αιχμαλώτων και ομήρων. [17]

Μία ακόμα διαπίστωση που προκύπτει από την εξέταση του εν λόγω ανακοινωθέντος είναι η μεγάλη επιρροή που ασκεί ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας στα κράτη μέλη του, καθώς τα καλεί να χρησιμοποιήσουν όλα τα εφικτά και αποτελεσματικά διπλωματικά, νομικά και αποτρεπτικά μέτρα που διαθέτουν εναντίον του Ισραήλ. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αφενός επειδή ο θρησκευτικός ισλαμικός χαρακτήρας του οργανισμού προσδίδει στα μέλη του έναν ιδιότυπο είδος θρησκευτικού δεσμού και αφετέρου επειδή ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας διαθέτει 57 κράτη-μέλη (κ-μ), γεγονός που τον καθιστά έναν από τους μεγαλύτερους διεθνείς οργανισμούς. [18]

Αυτό συνεπάγεται ότι η ταυτόχρονη λήψη μέτρων (εφόσον υιοθετηθούν) από όλα τα κ-μ θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στο Ισραήλ, καθώς ανάμεσα σε αυτά συγκαταλέγονται 6 από τις 10 χώρες με τα μεγαλύτερα αποθέματα αργού πετρελαίου στον κόσμο –η Σαουδική Αραβία (2η), το Ιράν (4η), το Ιράκ (5η), το Κουβέιτ (7η), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (8η) και η Λιβύη (10η)– και 6 από τις 10 χώρες με τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο –το Ιράν (2η), το Κατάρ (3η), το Τουρκμενιστάν (4η), η Σαουδική Αραβία (8η), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (9η) και η Νιγηρία (10η). [19]

Επιπλέον, η επιρροή που ασκεί ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας σε άλλους περιφερειακούς και διεθνείς οργανισμούς –μέσω της συμμετοχής των κρατών μελών του σε αυτούς– όπως ο Σύνδεσμος Αραβικών Κρατών (Αραβικός Σύνδεσμος), το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, η Αφρικανική Ένωση  και το Κίνημα των Αδεσμεύτων, ενδέχεται να μεταβάλλει τη στάση και άλλων μη μουσουλμανικών κρατών απέναντι στο Ισραήλ. 

Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί ότι το ανακοινωθέν του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας κατά του Ισραήλ παρέχει «άλλοθι» στη Χαμάς και λειτουργεί προπαγανδιστικά, δίνοντάς της την ευκαιρία να συνεχίσει την τρομοκρατική της δράση, η οποία έχει οδηγήσει (μέχρι και την 19η Οκτωβρίου) στην απαγωγή 203, τον τραυματισμό 4.629 και το θάνατο 1.400 Ισραηλινών, την εκκένωση 54 Ισραηλινών πόλεων, ενώ αξίζει να επισημανθεί ότι η Χαμάς έχει εκτοξεύσει πάνω από 6.900 ρουκέτες και επιτεθεί σε πάνω από 4.900 στόχους (Εικόνα 5). [22] Παρόμοια στάση εξάλλου είχε κρατήσει η Τουρκία, η οποία –με πρόφαση το κάψιμο του κορανίου στη Σουηδία από εξτρεμιστές– εκμεταλλεύτηκε ανάλογο ανακοινωθέν του οργανισμού με το οποίο καταδίκαζε την εν λόγω ενέργεια, για να εμποδίσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. [21]

Το «κόστος» της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς για το Ισραήλ (μέχρι και 19 Οκτωβρίου 2023) 

Πηγή: Institute for National Security Studies

Σε κάθε περίπτωση ωστόσο –επειδή ανάλογες αποφάσεις, ανακοινωθέντα ή δημοσιεύσεις χρησιμοποιούνται από διάφορους δρώντες είτε εσκεμμένα (παραπληροφόρηση/disinformation) είτε ακούσια (ψευδείς ειδήσεις/misinformation) επηρεάζοντας την κοινή γνώμη– είναι καθήκον όλων των πολιτών να ενημερώνονται από έγκυρες-επίσημες πηγές και όχι από ανώνυμες πηγές ή «ανειδίκευτους» διαμορφωτές γνώμης (opinion makers). Δεν θα πρέπει να λησμονούν εξάλλου τη γνωστή φράση, η οποία ισχύει και στην περίπτωση της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ, σύμφωνα με την οποία:

«Το πρώτο θύμα στον πόλεμο είναι η αλήθεια»

* O Γιώργος Κουκάκης είναι Aντισυνταγματάρχης (ΠΖ), Διεθνολόγος, Ερευνητής στο ΚΕΔΙΣΑ

Παραπομπές: 

[1] Κουκάκης Γεώργιος. «Τρομοκρατική Επίθεση Χαμάς: Η διεθνής σκακιέρα, η επόμενη μέρα στη Μ. Ανατολή και η θέση της Ελλάδας». Liberal. 08 Οκτωβρίου 2023. https://www.liberal.gr/amyna-diplomatia/i-diethnis-skakiera-i-epomeni-mera-sti-m-anatoli-kai-i-thesi-tis-elladas (19/10/2023).

[2] Κουκάκης Γεώργιος. «Η Θρησκευτική Διπλωματία Των Ισλαμικών Κρατών: Το παράδειγμα του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας».. Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας. 25 Ιουλίου 2022. https://helleniculturaldiplomacy.com/h-thriskeutikh-diplomatia-twn-islamikwn-kratwn/ (19/10/2023).

[3] Για περισσότερες λεπτομέρειες όσον αφορά τη Hamas βλ. Encyclopedia Britannica. «Hamas». The Editors of Encyclopaedia 07 Octοβερ 2023. https://www.britannica.com/topic/Hamas (08/10/2023).

[4] Palestinian Islamic Resistance Movement Hamas. «Statement by Hamas's Al-Qassam Brigades top military commander». 07 October 2023. https://hamas.ps/en/post/4967/Statement-by-Hamas-s-Al-Qassam-Brigades-top-military-commander (07/10/2023).

[5] Organization of Islamic Cooperation. «OIC Strongly Condemns the Storming of Al-Aqsa Mosque and the Closure of Al-Ibrahimi Mosque». 02 October 2023. https://www.oic-oci.org/topic/?t_id=39687&ref=26668&lan=en (19/10/2023).

[6] «Al-Quds Al-Sharif» στα αραβικά σημαίνει «Η ιερή πόλη της Ιερουσαλήμ».

[7] Organization of Islamic Cooperation. «Standing Committees». n.d. https://www.oic-oci.org/page/?p_id=172&p_ref=58&lan=en (19/10/2023).

[8] Organisation of Islamic Cooperation. «Palestine and Al-Quds Affairs». n.d. https://www.oic-oci.org/dept/?d_id=17&d_ref=3&lan=en (19/10/2023).

[9] Ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας χρησιμοποιεί τον όρο «Κράτος της Παλαιστίνης», παρά το γεγονός ότι δεν έχει δημιουργηθεί επίσημα κράτος λόγω της απόρριψης των σχετικών προτάσεων από τους Παλαιστίνιους.

[10]  Organisation of Islamic Cooperation. «Palestine and Al-Quds Affairs». Οπ.π.

[11] United Nationa Human Rights Council. «The United Nations Independent Commission of Inquiry on the 2014 Gaza Conflict». n.d. https://www.ohchr.org/en/hr-bodies/hrc/co-i-gaza-conflict/report-co-i-gaza (19/10/2023).

[12]  «League of Arab States». Επίσημη ιστοσελίδα. http://www.leagueofarabstates.net/ar/Pages/default.aspx (19/10/2023).

[13] «Gulf Cooperation Council». Επίσημη ιστοσελίδα. https://www.gcc-sg.org/en-us/Pages/default.aspx (19/10/2023).

[14] «African Union». Επίσημη ιστοσελίδα. https://au.int/ (19/10/2023).

[15] Munro André. «Non-Aligned Movement». Encyclopedia Britannica. 11 October 2023. https://www.britannica.com/topic/Non-Aligned-Movement. (19/10/2023).

[16] Paul P. Murphy, Gianluca Mezzofiore & Kathleen Magramo. «Civilian hostages in Hamas custody killed in Be’eri near Gaza border, CNN verified videos show». CNN World. 17 October 2023 (updated). https://edition.cnn.com/2023/10/09/middleeast/israel-gaza-hamas-beeri-hostages-killed-intl-hnk/index.html (19/10/2023) και Reuters. «Israeli forensic teams describe signs of torture, abuse». 14 October 2023 (updated). https://www.reuters.com/world/middle-east/israeli-forensic-teams-describe-signs-torture-abuse-2023-10-15/ (19/10/2023)

[17] Organization of Islamic Cooperation. «Member States». n.d. https://www.oic-oci.org/states/?lan=en (19/10/2023).

[18]  Brief. «Τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου ανά χώρα (γραφικό)». 09 Μαρτίου 2022. https://www.brief.com.cy/analyseis/ta-pagkosmia-apothemata-petrelaioy-ana-hora-grafiko (19/10/2023).

[19] Τα στοιχεία προέρχονται από το Ινστιτούτο Σπουδών Εθνικής Ασφάλειας (Institute for National Security Studies -INSS) του Ισραήλ. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. Institute for National Security Studies. «Swords of Iron: An Overview». https://www.inss.org.il/publication/war-data/?utm_source=activetrail&utm_medium=email&utm_campaign=%20Swords%20of%20Iron:%20An%20Overview%20-%20October%2019 (19/10/2023).

[20] Κουκάκης Γεώργιος. «Το κάψιμο του κορανίου στη Σουηδία, η ένταξή της στο ΝΑΤΟ, η στάση της Τουρκίας & ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας». Geopolitics & Daily News. 02 Φεβρουαρίου 2023. https://geopolitics.iisca.eu/2023/02/02/%cf%84%ce%bf-%ce%ba%ce%ac%cf%88%ce%b9%ce%bc%ce%bf-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%ba%ce%bf%cf%81%ce%b1%ce%bd%ce%af%ce%bf%cf%85-%cf%83%cf%84%ce%b7-%cf%83%ce%bf%cf%85%ce%b7%ce%b4%ce%af%ce%b1-%ce%b7-%ce%ad%ce%bd/ (19/10/2023).