Για δεκαετίες, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν κυρίαρχη θέση ως προορισμός για διεθνείς φοιτητές που ενδιαφέρονται για τους τομείς STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική και Μαθηματικά).
Από τον Απρίλιο του 2025, η κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, άρχισε να ανακαλεί μαζικά φοιτητικές βίζες, να παγώνει προσωρινά τις συνεντεύξεις για βίζες, να υπόσχεται ενισχυμένο έλεγχο στους Κινέζους φοιτητές και να εφαρμόζει νέους ελέγχους κοινωνικών δικτύων για όλους τους αιτούντες.
Σήμερα, τα πρώτα στοιχεία από οργανισμούς που ασχολούνται με την τοποθέτηση διεθνών φοιτητών φέρνουν στο φως το – σε μεγάλο βαθμό αναμενόμενο – αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής: η απότομη πτώση του ενδιαφέροντος για τα αμερικανικά κολέγια και πανεπιστήμια.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες. «Οι ενέργειες που λαμβάνονται τώρα θα υπονομεύσουν τη θέση των ΗΠΑ στην παγκόσμια αγορά ανώτατης εκπαίδευσης για μια ολόκληρη γενιά», λέει ο Κλέι Χάρμον, εκτελεστικός διευθυντής της Ένωσης Διεθνούς Διαχείρισης Εγγραφών (AIRC).
Ενδείξεις μειωμένου ενδιαφέροντος
Η Studyportals, εταιρεία που βοηθά διεθνείς φοιτητές να βρουν πανεπιστημιακά προγράμματα παγκοσμίως, παρακολουθεί τα αιτήματα των επισκεπτών της και δημοσιεύει αναφορές για τις τάσεις αναζήτησης - τάσεις που συχνά προμηνύουν τις εγγραφές των επόμενων ετών. Στα τέλη Μαΐου, δημοσιοποίησε δεδομένα που δείχνουν ότι το ενδιαφέρον για ανώτατες σπουδές στις Ηνωμένες Πολιτείες (σε όλους τους τομείς) έχει πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο από την κορύφωση της πανδημίας COVID-19.
Συγκεκριμένα, οι εβδομαδιαίες επισκέψεις σε σελίδες προγραμμάτων σπουδών, παρουσίασαν μείωση έως 50% από τον Ιανουάριο έως τα τέλη Απριλίου.
Κατόπιν αιτήματος του Spectrum, η Studyportals εξέτασε ειδικά τα δεδομένα για τα προγράμματα Μηχανικής. Διαπίστωσε ότι το ενδιαφέρον για αμερικανικά προπτυχιακά προγράμματα Μηχανικής μειώθηκε κατά 41% από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο, ενώ το ενδιαφέρον για μεταπτυχιακά στη Μηχανική μειώθηκε κατά 36%. Στα επιμέρους πεδία της Μηχανικής, οι μεγαλύτερες πτώσεις καταγράφηκαν στην Αεροναυπηγική, στη Μηχανολογία Οχημάτων, στα Ηλεκτρονικά, στη Ναυπηγική και στη Ρομποτική.
«Κάθε φοιτητής που αποφασίζει να μη σπουδάσει στην Αμερική δεν είναι απλώς χαμένα δίδακτρα - είναι χαμένο ταλέντο», λέει ο Έντγουιν βαν Ρεστ, διευθύνων σύμβουλος της Studyportals. «Το άτομο που θα μπορούσε να ιδρύσει την επόμενη μεγάλη εταιρεία ή να κάνει μια σημαντική ανακάλυψη μπορεί να καταλήξει στο Λονδίνο αντί στη Βοστώνη - εξαιτίας των αποφάσεων που λαμβάνονται τώρα».
Περαιτέρω έρευνες
Άλλοι οργανισμοί επιβεβαιώνουν την πτώση του ενδιαφέροντος για σπουδές στην Αμερική. Η IDP, που επίσης βοηθά φοιτητές να βρουν προγράμματα στο εξωτερικό, ανέφερε ότι, για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο, οι αναζητήσεις για προγράμματα στις ΗΠΑ βρέθηκαν σε ποσοστό χαμηλότερο από αυτό του Ηνωμένου Βασιλείου. Επιπλέον, σε μια ακόμη έρευνα της IDP που διεξήχθη τον Μάιο, σε περισσότερους από 900 υποψήφιους διεθνείς φοιτητές που σκόπευαν να σπουδάσουν στις ΗΠΑ, το 44% δήλωσε ότι «εξετάζει σοβαρά» άλλες χώρες ως επιλογή για την ανώτατή τους εκπαίδευση.
Ο Χάρμον της AIRC επισημαίνει ότι «υπάρχει πολύ μακρύς ορίζοντας» για οικογένειες που σκέφτονται να στείλουν παιδί για σπουδές στο εξωτερικό. «Μερικοί γονείς ξεκινούν να προετοιμάζουν τα παιδιά τους ήδη από το νηπιαγωγείο», λέει, τονίζοντας ότι μπορεί να επιλέξουν δίγλωσσα σχολεία για να τα προετοιμάσουν για προπτυχιακές σπουδές στις ΗΠΑ. Για μεταπτυχιακά και διδακτορικά, οι υποψήφιοι συχνά χρειάζονται χρόνια για να βρουν κατάλληλο πρόγραμμα πριν καν ασχοληθούν με οικονομικά ή θέματα βίζας. Η πτώση ενδιαφέροντος τώρα μπορεί να μακροχρόνιες συνέπειες.
Πόσοι διεθνείς φοιτητές σπουδάζουν στις ΗΠΑ;
Ο αριθμός των διεθνών φοιτητών στην ανώτατη εκπαίδευση των ΗΠΑ έφτασε το ιστορικό υψηλό του 1,1 εκατομμυρίου το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εξωτερικών. Η πλειονότητα (56%) σπουδάζει σε τομείς STEM, το 19% στη Μηχανική και το 25% σε μαθηματικά ή Επιστήμη Υπολογιστών.
Στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης, τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά. Ανάλυση του 2023 από το National Foundation for American Policy, έδειξε ότι το 70% των μεταπτυχιακών φοιτητών σε κλάδους σχετικούς με την ΑΙ είναι διεθνείς, ενώ το 42% των κορυφαίων εταιρειών Τεχνητής Νοημοσύνης στις ΗΠΑ (σύμφωνα με τη λίστα Forbes AI 50) είχε ιδρυτή που ήρθε στη χώρα ως διεθνής φοιτητής.
Σε συνέντευξή του στο Newsmax τον Μάιο, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, υποστήριξε ότι η χώρα δεν χρειάζεται να «εισάγει» ξένους φοιτητές για να κάνει «σπουδαία πράγματα», λέγοντας: «Απλώς πιστεύω ότι πρέπει να επενδύσουμε στους δικούς μας ανθρώπους».
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς
Ο Χάρμον διαφωνεί: «Η ιδέα ότι οι διεθνείς φοιτητές κλέβουν θέσεις από Αμερικανούς είναι εντελώς λανθασμένη», λέει, επισημαίνοντας ότι τα πλήρη δίδακτρα που πληρώνουν οι ξένοι φοιτητές χρηματοδοτούν έμμεσα υποτροφίες για ντόπιους.
«Καταστροφικές οι επιδόσεις των Αμερικανών μαθητών στις ΗΠΑ»
Σε αυτό το σημείο, θα ήταν σημαντικό να τονίσουμε ότι η επένδυση στην εκπαίδευση και το μαθησιακό επίπεδο των Αμερικανών μαθητών και φοιτητών, την οποία τονίζει στις δηλώσεις του ο αντιπρόεδρος Βανς, φαίνεται να είναι πιο αναγκαία από ποτέ.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Εθνικής Αξιολόγησης Εκπαιδευτικής Προόδου (National Assessment of Education Progress – NAEP) – γνωστής και ως «Η Έκθεση Προόδου του Έθνους» (Nation’s Report Card), η οποία δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα από το Εθνικό Κέντρο Εκπαιδευτικών Στατιστικών (NCES) και το υπουργείο Παιδείας, σχεδόν οι μισοί τελειόφοιτοι μαθητές λυκείου εξετάζονται πλέον σε επίπεδο χαμηλότερο του βασικού στα μαθηματικά και στην ανάγνωση.
Περίπου το 35% βρίσκεται σε ή πάνω από ένα επίπεδο «επαρκούς ανάγνωσης», ενώ το 32% από αυτούς είχε επάρκεια ανάγνωσης κάτω από τη βάση.
Συγκριτικά, το 37% των μαθητών λυκείου είχαν επίπεδο ανάγνωσης στο ίδιο ή υψηλότερο επίπεδο στον απολογισμό του 2019, και το 40% είχε επίπεδο ανάγνωσης ή υψηλότερο το 1992. Στα μαθηματικά, η έκθεση δείχνει ότι μόλις περίπου 22% των μαθητών της Γ’ Λυκείου ανταποκρίνονται στα πρότυπα επάρκειας ή τα υπερβαίνουν.
Ένα ακόμη βασικό ζήτημα που ανέδειξε η έκθεση είναι η απουσία μαθητών, καθώς ο αριθμός των απουσιών έχει αυξηθεί σε όλες τις ηλικιακές ομάδες από την πανδημία και έπειτα.
Σύμφωνα με την έρευνα, το 2024, περίπου το 31% των τελειόφοιτων λυκείου δήλωσε ότι έχασε τουλάχιστον τρεις ή περισσότερες ημέρες σχολείου τον προηγούμενο μήνα, σημειώνοντας αύξηση από το 2019, όταν το ποσοστό ήταν 26%.
Οι εκπαιδευτικοί και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής λένε ότι είναι ζωτικής σημασίας για τους γονείς να παραμένουν αφοσιωμένοι και να επικοινωνούν τακτικά με τους μαθητές και τους δασκάλους τους σχετικά με τις εργασίες και τυχόν απουσίες.
Σε δήλωσή της σήμερα, η υπουργός Παιδείας Λίντα ΜακΜάον χαρακτήρισε τα ευρήματα της έκθεσης «καταστροφικά».
Η υπουργός Παιδείας των ΗΠΑ, Λίντα ΜακΜάον
«Τα σημερινά αποτελέσματα του NAEP επιβεβαιώνουν μια καταστροφική τάση: Οι Αμερικανοί μαθητές εξετάζονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα σε όλη την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση», είπε η ΜακΜάον, προσθέτοντας:
Παρά τις δαπάνες δισεκατομμυρίων ετησίως σε πολλά προγράμματα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το χάσμα στις επιδόσεις διευρύνεται και περισσότεροι μαθητές λυκείου έχουν απόδοση κάτω από το βασικό κριτήριο αξιολόγησης στα μαθηματικά και την ανάγνωση από ποτέ».
Το υπουργείο Παιδείας, υπό την ηγεσία της ΜακΜάον, έχει μειώσει προσωπικό και υπηρεσίες, μεταξύ των οποίων και ερευνητές που παρήγαγαν την παρούσα Έκθεση Προόδου του Έθνους. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει επίσης αναθέσει στη ΜακΜάον να διαλύσει σταδιακά το υπουργείο και να μεταφέρει τον έλεγχο της εκπαιδευτικής πολιτικής στις Πολιτείες.
«Η επιτυχία δεν εξαρτάται από το πόσα χρήματα ξοδεύουμε, αλλά από το ποιος ελέγχει αυτά τα χρήματα και πού επενδύονται», δήλωσε την Τρίτη.
Ο Μάρτι Γουέστ, καθηγητής εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, δήλωσε στο ABC News ότι τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά, καθώς μόνο ένα μέρος των Αμερικανών μαθητών λαμβάνει την εκπαίδευση που του αξίζει.
«Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο είναι ότι οι μεγαλύτερες πτώσεις παρατηρούνται στους μαθητές με τις χαμηλότερες επιδόσεις - αυτούς που βρίσκονται στο κατώτατο 25% της κλίμακας. Εν τω μεταξύ, οι μαθητές με υψηλές επιδόσεις τα πηγαίνουν σχεδόν το ίδιο καλά όπως πάντα», είπε ο Γουέστ. «Αυτό υπογραμμίζει το γεγονός ότι τα αμερικανικά σχολεία αυτή τη στιγμή προετοιμάζουν μόνο μερίδα μαθητών για επιτυχία σε μεταλυκειακό επίπεδο».
Μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε σχολείο στη Νέα Ορλεάνη
Διπλό πλήγμα για την αμερικανική εκπαίδευση;
Με τα επίπεδα ανάγνωσης και μαθηματικών των Αμερικανών μαθητών να βυθίζονται σε ιστορικά χαμηλά, το ερώτημα που αναδύεται είναι σαφές: πόσοι απόφοιτοι λυκείου θα καταφέρουν πραγματικά να φτάσουν στο πανεπιστήμιο την επόμενη χρονιά; Θα είναι αρκετοί για να αναπληρώσουν το κενό στην αγορά εκπαίδευσης το οποίο δημιούργησε η επιθετική πολιτική Τραμπ; Μπορούν οι ΗΠΑ να βασιστούν αποκλειστικά στους Αμερικανούς φοιτητές;
Τα αποκαρδιωτικά ευρήματα της τελευταίας έκθεσης της NCES δείχνουν ότι ο περιορισμός της πρόσβασης των διεθνών φοιτητών στα αμερικανικά πανεπιστήμια ίσως να μην είναι και η σοφότερη στρατηγική.
Την ώρα που το εσωτερικό εκπαιδευτικό επίπεδο παρουσιάζει ιστορική πτώση, ο περιορισμός της διεθνούς εισροής φοιτητών και ακαδημαϊκών ενδέχεται να αποδειχθεί καταστροφικός. Ο συνδυασμός εσωτερικής κρίσης στην μέση εκπαίδευση και μειωμένου διεθνούς ενδιαφέροντος για ανώτατες σπουδές θα μπορούσε να σημάνει διπλό πλήγμα για την αμερικανική αγορά εκπαίδευσης - και κατ’ επέκταση για την ίδια την οικονομία των ΗΠΑ.
Ποια η οικονομική συμβολή των διεθνών φοιτητών;
Τον Ιούνιο, η NAFSA (Ένωση Διεθνών Εκπαιδευτών) συνέλεξε στοιχεία από περισσότερα από 90 κολέγια και πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Σχεδόν το 75% δήλωσε ότι αναμένει μείωση διεθνών εγγραφών αυτό το φθινόπωρο και το 40% είχε ήδη ακούσει από φοιτητές που αποφάσισαν να μη σπουδάσουν στις ΗΠΑ. Οι πέντε κορυφαίες χώρες που επιλέγουν αντί των ΗΠΑ είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Κίνα και η Γερμανία.
«Οι διεθνείς φοιτητές και ερευνητές αποτελούν τεράστια περιουσιακά στοιχεία που συμβάλλουν στην αμερικανική υπεροχή στην καινοτομία, την έρευνα και την οικονομική ισχύ», λέει η Φάντα Ο, εκτελεστική διευθύντρια και CEO της NAFSA. «Η υπονόμευση της δυνατότητάς τους να σπουδάσουν εδώ είναι αυτοκαταστροφική».
Φοιτητές του MIT περπατούν προς τον διάσημο θόλο, στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης στη Βοστώνη
Η NAFSA διεξάγει τακτικά οικονομικές αναλύσεις και στην πιο πρόσφατη διαπιστώθηκε ότι το 2023-2024 οι διεθνείς φοιτητές συνεισέφεραν 34,8 δισ. δολάρια στην αμερικανική οικονομία, εκ των οποίων ένα ποσοτό, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως χρησιμοποιείται για να χρηματοδοτήσει έμμεσα τις υποοτροφίες των Αμερικανών φοιτητών.
Ο Χάρμον σημειώνει ότι πολλές άλλες χώρες έχουν αναγνωρίσει την αξία των διεθνών φοιτητών και εφαρμόζουν στρατηγικές προσέλκυσης, με τη Γερμανία και την Κίνα να προσφέρουν δωρεάν δίδακτρα για να προσελκύσουν νέους, καταρτισμένους εργαζόμενους.
«Είναι πολύ δύσκολο να χτίσεις και να διατηρήσεις τη φήμη ότι έχεις τις καλύτερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες στον κόσμο, και πολύ εύκολο να καταστρέψεις αυτή τη φήμη και την εμπιστοσύνη», λέει ο Χάρμον. «Προπάντων όταν υπάρχουν πρόθυμοι ανταγωνιστές που περιμένουν στη γωνία για να πάρουν αυτούς τους φοιτητές», τόνισε.
