Αμφίβολο είναι πλέον κατά πόσο οι Ρώσοι ολιγάρχες ασκούν πολιτική δύναμη, καθώς, υπό τον Πούτιν στην ηγεσία της χώρας, παραμένουν μεν πλούσιοι αλλά λιγότερο ισχυροί, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το AP. Πόσο είχε αλλάξει η δυναμική φάνηκε ήδη λίγες ώρες αφότου ο Πούτιν έστειλε στρατεύματα στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 και πραγματοποιήθηκε στο Κρεμλίνο συνάντηση με κορυφαίους βιομηχάνους και επιχειρηματίες. Σε εκείνη τη συνάντηση, ο Πούτιν απλώς τους είπε ότι δεν είχε άλλη επιλογή από το να εισβάλει.
Παρά τις σκληρές συνέπειες στον πλούτο τους που οι μεγιστάνες μπορούσαν να περιμένουν από τον πόλεμο, έπρεπε να τον αποδεχτούν- η εξουσία ήταν δική του, όχι δική τους.
Οι πρώτοι ολιγάρχες
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, οξυδερκείς επιχειρηματίες που είχαν ήδη αρχίσει να δημιουργούν επιχειρήσεις καθώς οι κυβερνητικοί έλεγχοι χαλάρωναν στο πλαίσιο των μεταρρυθμιστικών πολιτικών «περεστρόικα» του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, εκμεταλλεύτηκαν την ιδιωτικοποίηση των κρατικών βιομηχανιών για να δημιουργήσουν γρήγορα τεράστιες ιδιοκτησίες.
Ο μαθηματικός Μπόρις Μπερεζόφσκι αποτέλεσε την επιτομή αυτής της φυλής, καθώς έγινε ο μεγαλύτερος αντιπρόσωπος της μεγαλύτερης αυτοκινητοβιομηχανίας της Ρωσίας και κατάφερε να αγοράσει τα οχήματα με ζημία για τον κατασκευαστή. Ανέλαβε τη διοίκηση της πετρελαϊκής εταιρείας Sibneft, της εθνικής αεροπορικής εταιρείας Aeroflot και απέκτησε τον έλεγχο του μεγαλύτερου τηλεοπτικού καναλιού της Ρωσίας, τότε γνωστού ως ORT.
Κάπως λιγότερο χρωματιστές από τον Μπερεζόφσκι, αλλά και πάλι εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής ήταν ο μεγιστάνας των μέσων ενημέρωσης Βλαντιμίρ Γκουσίνσκι, το κανάλι NTV του οποίου τον κατέστησε ιδιαίτερα σημαίνοντα, και οι μεγιστάνες του πετρελαίου Μιχαήλ Χοντορκόφσκι και Ρομάν Αμπράμοβιτς.
Η νέα συμφωνία του Πούτιν
Με την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Πούτιν γνώριζε καλά τη διάχυτη δυσαρέσκεια που ένιωθαν οι απλοί Ρώσοι για τους υπερπλούσιους που ευημερούσαν ενώ εκατομμύρια άνθρωποι αγωνίζονταν μέσα από τις οικονομικές αλλαγές. Το καλοκαίρι του 2000, ο Πούτιν συναντήθηκε στο Κρεμλίνο με περίπου δύο δωδεκάδες από τους άνδρες που θεωρούνταν οι κορυφαίοι ολιγάρχες.
Η συνάντηση ήταν κλειστή, αλλά οι αναφορές αργότερα ανέφεραν ότι τους έκανε μια αυστηρά ξεκάθαρη συμφωνία: Μείνετε έξω από την πολιτική και ο πλούτος σας δεν θα αγγιχτεί.
Το μέλλον των ολιγαρχών
Παρά τα πλήγματα στα περιουσιακά τους στοιχεία ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία, οι περισσότεροι από τους υπερπλούσιους της Ρωσίας παρέμειναν σιωπηλοί σχετικά με τη σύγκρουση ή άσκησαν μόνο ήπια, συμβολική κριτική.
Ο επιχειρηματίας τραπεζών και ζυθοποιίας Oleg Tinkov αποτέλεσε σπάνια εξαίρεση, καταγγέλλοντας τον πόλεμο, έφυγε από τη χώρα στα τέλη του 2022 και αργότερα αποποιήθηκε την υπηκοότητά του.
Ο Μιχαήλ Φρίντμαν, συνιδρυτής της μεγαλύτερης ιδιωτικής τράπεζας της Ρωσίας, χαρακτήρισε τον πόλεμο τραγωδία και ζήτησε να σταματήσει η «αιματοχυσία». Έχει ισραηλινή υπηκοότητα και είχε ζήσει στη Βρετανία, αλλά φέρεται να επέστρεψε στη Μόσχα μετά την έναρξη των μαχών μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς.
Η πίστη δεν ήταν αρκετή για τον Πούτιν και θέλει να δημιουργήσει ένα νέο στέλεχος εξαιρετικά πλούσιων προσωπικοτήτων που θα του είναι υπόχρεοι, διανέμοντας τα περιουσιακά στοιχεία που το κράτος έχει κατασχέσει από ξένες εταιρείες που αποχωρούν από τη Ρωσία και ακυρώνοντας τις ιδιωτικοποιήσεις της δεκαετίας του 1990.
Ο αναλυτής Νικολάι Πετρόφ του Βασιλικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων της Βρετανίας έγραψε ότι η Ρωσία επιδίδεται σε αποκρατικοποιήσεις «που αποσκοπούν στην αναδιανομή του πλούτου σε μια νέα γενιά λιγότερο ισχυρών ατόμων και στην ενίσχυση της θέσης του ίδιου του προέδρου».
