Στο (φιλορωσικό) παρελθόν επιστρέφει η Σλοβακία με τη νίκη του Ρόμπερτ Φίτσο
Πλήγμα στην Ουκρανία από Ρεπουμπλικανούς και Σλοβακία
AP Photo/Darko Bandic
AP Photo/Darko Bandic
Στο (φιλορωσικό) παρελθόν επιστρέφει η Σλοβακία με τη νίκη του Ρόμπερτ Φίτσο

Πλήγμα στην Ουκρανία από Ρεπουμπλικανούς και Σλοβακία

Προς ικανοποίηση του Βλαντιμίρ Πούτιν και μόνο, κλυδωνίζεται και στις δύο όχθες του Ατλαντικού η ενότητα που έχει σφυρηλατηθεί για την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική στήριξη της εμπόλεμης Ουκρανίας. Η επάνοδος του φιλορώσου λαϊκιστή Ρόμπερτ Φίτσο στη Σλοβακία επιφέρει ρωγμές στο ευρωπαϊκό μέτωπο, την ίδια στιγμή που στις Ηνωμένες Πολιτείες η σκληροπυρηνική πτέρυγα των Ρεπουμπλικανών πετυχαίνει για πρώτη φορά να μπλοκάρει, έστω προσωρινά, τη βοήθεια προς το Κίεβο.

Ενόσω ο πόλεμος παρατείνεται, η γραμμή του μετώπου παραμένει στάσιμη και ένας σκληρός χειμώνας βρίσκεται προ των πυλών για την Ουκρανία, οι πολιτικές εξελίξεις σε Ευρώπη και Αμερική προκαλούν ανασφάλεια στο Κίεβο. Καθησυχαστικά μηνύματα προσπάθησε να στείλει τόσο η ευρωπαϊκή πλευρά με την ιστορική σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών των «27» στην ουκρανική πρωτεύουσα, όσο και ο Τζο Μπάιντεν με δημόσιες δηλώσεις και δεσμεύσεις ότι η αμερικανική βοήθεια πρόκειται να συνεχιστεί.

Ωστόσο, είναι ορατές οι ενδείξεις σταδιακής διάβρωσης της δυτικής υποστήριξης στην Ουκρανία τη στιγμή που η ρωσική πλευρά δείχνει διατεθειμένη για έναν πόλεμο φθοράς διαρκείας παρά τις όποιες απώλειες, γεγονός το οποίο μπορεί να εντείνει το προσεχές διάστημα τις φωνές και τις πιέσεις προς το Κίεβο για έναν επώδυνο συμβιβασμό με το καθεστώς Πούτιν. Οι συζητήσεις περί ένταξης της Ουκρανίας σε Ευρωπαϊκή Ένωση και ΝΑΤΟ με αντάλλαγμα την εκχώρηση εδαφών στα ανατολικά έχουν ήδη ανοίξει, και η δυναμική που θα λάβουν εξαρτάται από τις εξελίξεις στο πεδίο.

Σημείο-κλειδί για το κατά πόσο, και σε ποιο βαθμό, θα διατηρηθεί η ροή βοήθειας προς την Ουκρανία θα αποτελέσει η έκβαση των προεδρικών εκλογών του 2024 στις Ηνωμένες Πολιτείες, και υπό αυτό το πρίσμα η χαοτική κατάσταση με την «ανταρσία» της σκληρής δεξιάς των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο που κορυφώθηκε με την ιστορική αποπομπή του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, Κέβιν Μακάρθι, δεν αφήνουν στο Κίεβο πολλά περιθώρια αισιοδοξίας σε περίπτωση ρεπουμπλικανικής νίκης, και δη αν επανέλθει στην προεδρία ο Ντόναλντ Τραμπ.

Οι Ρεπουμπλικανοί που αντιτίθενται στη συνέχιση της στήριξης της Ουκρανίας κατήγαγαν την πρώτη νίκη όταν ο Κέβιν Μακάρθι αφαίρεσε την πρόβλεψη για νέα βοήθεια από το νομοσχέδιο που κατέθεσε προς έκπληξη όλων την τελευταία στιγμή ως συμβιβαστική λύση για να αποφευχθεί το επαπειλούμενο «shutdown». Η στήριξη στην Ουκρανία έμεινε στον «αέρα», όμως οι Δημοκρατικοί αναγκάστηκαν να υπερψηφίσουν τον προσωρινό προϋπολογισμό ώστε να δοθεί παράταση 45 ημερών για νέα διαπραγμάτευση προκειμένου να αποφευχθεί ή παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους.

Με τις ψήφους των Δημοκρατικών και όχι των Ρεπουμπλικανών εγκρίθηκε το νομοσχέδιο Μακάρθι, καθώς πέραν της νέας βοήθειας ύψους 6 δισ. δολαρίων που προωθεί προς έγκριση η κυβέρνηση Μπάιντεν, δεν περιλήφθηκαν ούτε οι κόκκινες γραμμές του ίδιου του συντηρητικού κόμματος που αφορούν στη μείωση των δημόσιων δαπανών και την κατάσταση ασφαλείας στα σύνορα με το Μεξικό. Το αποτέλεσμα ήταν ο Κέβιν Μακάρθι να χάσει τη θέση του έπειτα από την υπερψήφιση της πρόταση μομφής που κατέθεσε εις βάρος του ο βουλευτής της σκληρής τραμπικής δεξιάς Ματ Γκεζ.

Η «εκπαραθύρωση» του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, που δεν μπόρεσε να διαχειριστεί τη μάχη εξουσίας στους κόλπους των Ρεπουμπλικανών, είναι πρωτοφανής για τη σύγχρονη Ιστορία των ΗΠΑ. Πρωτοφανές ήταν και το δίλημμα με το οποίο ήλθαν αντιμέτωποι οι Δημοκρατικοί εάν θα έπρεπε να τον στηρίξουν. Τελικά, το Δημοκρατικό Κόμμα ενώθηκε με τη μικρή ομάδα των σκληροπυρηνικών για την αποπομπή του του Κέβιν Μακάρθι. Το χαοτικό σκηνικό αντικατοπτρίζει αν μη τι άλλο τις οριακές ισορροπίες στις Ηνωμένες Πολιτείες, και πέραν της εσωτερικής πολιτικής διάστασης έχει διεθνείς προεκτάσεις. 

«Όπως έχουμε από καιρό προβλέψει, η κούραση από αυτή τη σύγκρουση, η κόπωση από το εντελώς παράλογο πατρονάρισμα του καθεστώτος του Κιέβου, θα μεγαλώσει σε διάφορες χώρες, περιλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, και θα οδηγήσει στον κατακερματισμό του πολιτικού κατεστημένου» δήλωνε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ενόσω στην Ουάσινγκτον ο Τζο Μπάιντεν απαιτούσε να προχωρήσει η έγκριση της βοήθειας. Ο Αμερικανός πρόεδρος υπαινίχθηκε ότι είχε «συμφωνία» με τον Κέβιν Μακάρθι για να τεθεί χωριστά προς ψήφιση το πακέτο στήριξης, αλλά το γραφείο του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων δεν το έχει επιβεβαιώσει.

Το πλήγμα που ήλθε για την Ουκρανία από την οριακά ελεγχόμενη από τους Ρεπουμπλικανούς Βουλή των Αντιπροσώπων (εξ ου και η δυνατότητα εκβιασμών εκ μέρους των σκληροπυρηνικών) συνέπεσε με τις πολιτικές εξελίξεις στη γειτονική της Σλοβακία που επιστρέφει στο (φιλορωσικό) της παρελθόν. Ο λαϊκιστής Ρόμπερτ Φίτσο επανέρχεται έπειτα από μία πενταετία στην εξουσία, σε μία μείζονα πολιτική στροφή για τη Σλοβακία, η οποία και ήταν η πρώτη χώρα που στήριξε στρατιωτικά την Ουκρανία στέλνοντας πυραύλους αεράμυνας και μαχητικά αεροσκάφη.

Η επικράτηση του Ρόμπερτ Φίτσο, που δεν έχει διστάσει στο παρελθόν και δεν θα διστάσει ούτε τώρα να συνεργαστεί με ακροδεξιά κόμματα για να συγκροτήσει κυβερνητικό συνασπισμό, έρχεται να μετατρέψει πιθανότατα έναν από τους πιο σταθερούς υποστηρικτές της Ουκρανίας σε έναν επιτήδειο ουδέτερο θεατή, αν όχι σύμμαχο της Μόσχας. Ο ίδιος «κατέβηκε» στις κάλπες με φιλορωσική και αντι-αμερικανική ρητορική, διακήρυξε ότι θα σταματήσει να στέλνει όπλα στο Κίεβο και θα εμποδίσει την ένταξή του στο ΝΑΤΟ.

Η ευρωπαϊκή ενότητα αναμένεται να δοκιμαστεί έντονα στη Σλοβακία, αν και τόσο οι Βρυξέλλες, όσο και το ΝΑΤΟ, εξακολουθούν να ελπίζουν πως ο Ρόμπερτ Φίτσο θα μπορούσε να επιδείξει πραγματισμό. Γεγονός είναι, πάντως, πως ο Ούγγρος εθνικιστής, Βίκτορ Όρμπαν, βρίσκει «συνοδοιπόρο» στη Μπρατισλάβα, το Κρεμλίνο επικροτεί, και το Κίεβο «κινδυνεύει» όλο και περισσότερο στις κάλπες που στήνονται στη Δύση.