Για την έκρυθμη κατάσταση στη νότια Συρία με τις συγκρούσεις ανάμεσα σε φιλοκυβερνητικές τζιχανιστικές ένοπλες ομάδες και την εθνοτική μειονότητα των Δρούζων, μίλησε ο Γαβριήλ Χαρίτος, επισκέπτης καθηγητής διεθνών σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου, αναλυτής του τηλεοπτικού σταθμού Alpha Κύπρου για ζητήματα Μέσης Ανατολής, ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ και του κυπριακού Ινστιτούτου Μελετών Πολιτικής και Δημοκρατίας (ΙΜΠΔ), Γαβριήλ Χαρίτος.
Ενώ μεταξύ άλλων, μιλώντας στην ΕΡΤ, αναφέρθηκε και στα εμπόδια που παρουσιάζονται στην ομαλή εξέλιξη των συναντήσεων ΗΠΑ-Ιράν για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος της κυβέρνησης της Τεχεράνης, το μόνιμο πλέον αδιέξοδο των συνομιλιών για επίτευξη εκεχειρίας στη Γάζα και όλα αυτά ενόψει της επικείμενης περιοδείας του προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ στη Μέση Ανατολή.
Αυξημένη ένταση στη νότια Συρία
Αναφερόμενος στις πρόσφατες αιματηρές επιδρομές σουνιτικών τζιχαντιστικών ένοπλων ομάδων που πρόσκεινται ιδεολογικά στην κυβέρνηση της Δαμασκού κατά της κοινότητας των Δρούζων της νότιας Συρίας, ο Γαβριήλ Χαρίτος εξέφρασε την εκτίμηση ότι φαίνεται πως δεν θα αργήσει η στιγμή περαιτέρω ανάμιξης του ισραηλινού στρατού, στις τάξεις του οποίου παρατηρείται το τελευταίο τριήμερο αυξημένη κινητικότητα όχι μόνο στη μεθόριο Ισραήλ-Συρίας αλλά και στα συριακά εδάφη που ελέγχουν οι Ισραηλινοί από τις πρώτες μέρες της κατάρρευσης του καθεστώτος Άσαντ, τον περασμένο Δεκέμβριο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει η έντονη πίεση που ασκείται στην ισραηλινή κυβέρνηση από την κοινότητα των Δρούζων που κατοικεί στο Ισραήλ και είναι πλήρως ενσωματωμένη στο στρατιωτικό κατεστημένο της χώρας.
Είναι ενδεικτικό ότι χθες το βράδυ Δρούζοι διαδηλωτές είχαν αποκλείσει κεντρικούς οδικούς άξονες στο βόρειο Ισραήλ και συγκεντρώθηκαν έξω από την ιδιωτική κατοικία του Πρωθυπουργού Νετανιάχου, ζητώντας από τον ισραηλινό στρατό να αφήσει τους δρουζικής καταγωγής αξιωματικούς και οπλίτες να αναλάβουν ενεργό δράση στη νότια Συρία για να προστατεύσουν τους ομοεθνείς τους που ζουν εκεί.
Δυσκολίες στην πορεία των επαφών ΗΠΑ-Ιράν για τα πυρηνικά
Οι αόριστοι «πρακτικοί λόγοι» στους οποίους οφείλεται η ακύρωση της αυριανής τέταρτης κατά σειρά συνάντησης Ηνωμένων Πολιτειών-Ιράν για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης, δεν πείθουν κανέναν, επεσήμανε ο κ. Χαρίτος.
Και πρόσθεσε ότι η πραγματική αιτία που προκάλεσε αυτήν τη δυσάρεστη εξέλιξη είναι πολύ πιθανότερο να οφείλεται στην πρόθεση των ΗΠΑ να συμπεριλάβουν στην ατζέντα της διαπραγμάτευσης και τον έλεγχο του ιρανικού βαλλιστικού προγράμματος. Διαβάζοντας «πίσω από τις γραμμές» τις δηλώσεις του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών, Αμπάς Αραγτσί, μετά την ολοκλήρωση του πρόσφατου τρίτου γύρου συναντήσεων το περασμένο Σάββατο, η ιρανική πλευρά τόνισε ότι «δεν συζητήθηκε κανένα άλλο ζήτημα πέρα από το πυρηνικό πρόγραμμα και την άρση των οικονομικών κυρώσεων κατά του Ιράν».
Ωστόσο, οι δηλώσεις εκείνες έγιναν ενώ ήδη, στο ιρανικό λιμάνι Μπαντάρ Αμπάς βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη μεγάλης έκτασης πυρκαγιά αφού εξερράγησαν εκρηκτικές ύλες που χρησίμευαν για το βαλλιστικό πρόγραμμα της χώρας του.
Ο Γαβριήλ Χαρίτος επεσήμανε ότι τα ιρανικά ΜΜΕ είναι πολύ περισσότερο εξωστρεφή απ’ ό,τι συνήθως και περιγράφουν μία εικόνα που φαίνεται να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Συγκεκριμένα, εμφανίζουν το περιβάλλον Τραμπ ως πιο πρόθυμο να επιτευχθεί το συντομότερο δυνατόν μία συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα – πρόθεση στην οποία αντιτίθεται σημαντική μερίδα του βαθέως κράτους, που θεωρεί ότι η στρατιωτική δράση θα ήταν περισσότερο αποτελεσματική.
Μόνιμο το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις για εκεχειρία στη Γάζα
Απαντώντας στο ερώτημα γιατί δεν ξεπερνιέται το αδιέξοδο στις επαφές για εκεχειρία στη Γάζα, ο Γαβριήλ Χαρίτος απάντησε ότι όλες οι προτάσεις που προέρχονται από την Αίγυπτο και το Κατάρ καταλήγουν άδοξα επειδή αφ’ ενός το Ισραήλ δεν αποδέχεται το ενδεχόμενο η Λωρίδα της Γάζας να αφεθεί να διοικείται από τη Χαμάς και αφ’ ετέρου η Χαμάς δεν αποδέχεται το ενδεχόμενο να αφοπλιστεί ή η ηγεσία της να αποχωρήσει από την Γάζα.
Από την άλλη, ολοένα και ενισχύεται η τάση των φιλοδυτικών σουνιτικών χωρών της περιοχής (Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, Αίγυπτος, Ιορδανία) να ενθαρρύνουν θεσμικές μεταρρυθμίσεις στη διακυβέρνηση της Παλαιστινιακής Αρχής, με ορίζοντα στο μέλλον η κυβέρνηση της Ραμάλα να αναλάβει πλέον εκείνη τη διακυβέρνηση της Γάζας.
Σε αυτό το πλαίσιο εξηγείται η αποδοχή του Προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, να ορίσει αντιπρόεδρο τον Χουσέιν Αλ-Σέιχ, ο οποίος φέρεται να συγκεντρώνει τη συμπάθεια της κυβέρνησης του Ριάντ και παράλληλα είναι παλιός γνώριμος των Ισραηλινών καθότι επί σειρά ετών είναι επικεφαλής των παλαιστινιακών μυστικών υπηρεσιών.
Ωστόσο, ο Γαβριήλ Χαρίτος εξέφρασε την εκτίμηση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες λανθασμένα θεωρούν ότι το ενδεχόμενο εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας θα καταφέρει να πείσει την κυβέρνηση Νετανιάχου να μεταβάλει τη θεώρησή της για την «Γάζα της επόμενης μέρας» και να ανεχθεί το πολιτικό, έστω, σκέλος της Χαμάς να διατηρεί παρουσία στο μεταπολεμικό ενδοπαλαιστινιακό πολιτικό γίγνεσθαι.
Ενόψει περιοδείας Τραμπ στα μέσα Μαΐου
Αναμένοντας την περιοδεία του Προέδρου Τραμπ από τις 13 έως τις 16 Μαΐου σε Σαουδική Αραβία, Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η ισραηλινή πλευρά δηλώνει ανήσυχη για τις προθέσεις του Λευκού Οίκου ως προς όλα τα βασικά ανοικτά ζητήματα και αφορούν στη Γάζα, στη νότια Συρία και κυρίως στον έλεγχο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Μέχρι τότε, εκτίμησε ο Γαβριήλ Χαρίτος, οι κινήσεις όλων των περιφερειακών παικτών αποκτούν χαρακτήρα στρατηγικό, με κυριότερο αποδέκτη τα κέντρα αποφάσεων της Ουάσιγκτον.
