Ένα αεροσκάφος που μετέφερε την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναγκάστηκε πρόσφατα να εκτελέσει κύκλους πάνω από το αεροδρόμιο του Πλόβντιβ στη Βουλγαρία, εξαιτίας παρεμβολών στο GPS. Τελικά, προσγειώθηκε με τη βοήθεια χάρτη, γεγονός που ανέδειξε την αυξανόμενη απειλή από τις ρωσικές παρεμβολές πλοήγησης.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Financial Times, από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022, παρεμβολές στο GPS έχουν παρατηρηθεί σε ολόκληρη την ανατολική Ευρώπη, τη Βαλτική και τη Μαύρη Θάλασσα.
Τα σήματα του GPS, αν και ζωτικής σημασίας για αεροσκάφη, πλοία, drones και «έξυπνα» όπλα, είναι εξαιρετικά ασθενή και εύκολα ευάλωτα σε ισχυρότερους πομπούς που τα «πνίγουν» με θόρυβο. Έτσι, ένα αεροπλάνο μπορεί να χάσει τον προσανατολισμό του, ενώ κατευθυνόμενα όπλα χάνουν την ακρίβειά τους.
Η Ρωσία χρησιμοποιεί από τεράστιες κεραίες Tobol, που καλύπτουν μεγάλες εκτάσεις της Ευρώπης, έως κινητά συστήματα όπως τα Zhitel και Krasukha, τα οποία προστατεύουν στρατεύματα στο πεδίο μάχης.
Σύμφωνα με ειδικούς, τέτοιες παρεμβολές δεν στοχεύουν μεμονωμένα αεροσκάφη, αλλά ολόκληρες περιοχές. Ωστόσο, μια πιο εξελιγμένη μέθοδος, γνωστή ως «spoofing», μπορεί να εκπέμπει πλαστά σήματα, παραπλανώντας τον δέκτη για την πραγματική του θέση.
Οι συνέπειες ξεπερνούν τη στρατιωτική διάσταση. Οικονομικές αγορές, δίκτυα ενέργειας και τηλεπικοινωνίες βασίζονται στο GPS για συγχρονισμό και συντονισμό. Διακοπές ή σφάλματα μπορούν να προκαλέσουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στην καθημερινότητα και στην ασφάλεια.
Στην Ουκρανία, ειδικά, οι παρεμβολές έχουν καταστήσει τα περισσότερα συστήματα GPS αναξιόπιστα, αναγκάζοντας σε αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων, όπως η οπτική καθοδήγηση και η αδρανειακή πλοήγηση.
Παρά τις προσπάθειες, δεν έχει βρεθεί ακόμα υποκατάστατο που να συνδυάζει την ακρίβεια και το χαμηλό κόστος του GPS. Ωστόσο, δορυφορικά δίκτυα χαμηλής τροχιάς, όπως το Starlink και το Kuiper, θεωρούνται πολλά υποσχόμενα για το μέλλον.
