«Δίκοπο μαχαίρι» οι Χούθι για το Ιράν
AP Photo, File
AP Photo, File

«Δίκοπο μαχαίρι» οι Χούθι για το Ιράν

Το ερώτημα μέχρι πού φθάνει ο έλεγχος του Ιράν στις «μαριονέτες» του, και αν μπορεί να επιβληθεί απόλυτα στις τρομοκρατικές ομάδες που έσπειρε και έθρεψε επί δεκαετίες στη Μέση Ανατολή, έχει τεθεί πολλές φορές στους μήνες που έχουν μεσολαβήσει από τις ωμότητες της 7ης Οκτωβρίου, και περιμένει απάντηση. Αυτό πάντως που καθίσταται όλο και πιο σαφές είναι πως οι Χούθι της Υεμένης, αν και παραμένουν εξαρτώμενοι από το Ιράν, κινούνται πέραν του αποκαλούμενου «άξονα της αντίστασης» διεκδικώντας μεγαλύτερη αυτονομία και αποτελώντας δυνητικά πρόκληση για την Ισλαμική Δημοκρατία.

Για τους Χούθι ο αποκαλούμενος «άξονας αντίστασης» υπό το Ιράν φαίνεται ότι δεν είναι πλέον αρκετός. Όπως εύστοχα σχολιάζει το ιταλικό Ινστιτούτο Διεθνών Πολιτικών Μελετών (ISPI), χτίζουν και πωλούν το δικό τους «εμπορικό σήμα», κάνουν δηλαδή το δικό τους branding. Με το άνοιγμα του μετώπου της Ερυθράς Θάλασσας, οι Χούθι έχουν πάρει το προβάδισμα στην παλαιστινιακή υπόθεση και του αντιαμερικανισμού στην περιοχή. Απευθύνονται πλέον σε ένα ισλαμικό ακροατήριο ευρύτερο από τον άξονα που ηγείται το Ιράν. 

Κεφαλαιοποιούν κατ’ αυτό τον τρόπο τα παραδοσιακά αντι-ισραηλινά και αντι-αμερικανικά συνθήματα και σύμβολα που πρώτο το Ιράν προέβαλε και διεκδικούν όχι μόνο τα εύσημα ως «επιτυχόντες» της αντίστασης, αλλά και αναβαθμισμένη θέση στον «άξονα της αντίστασης»

Η εξέλιξη των στρατιωτικών δυνατοτήτων των Χούθι δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την ιρανική υποστήριξη. Επωφελούνται υλικά και ηθικά τη συμμαχία τους με το Ιράν, τις στρατιωτικές του ικανότητες, τις πληροφορίες και το δίκτυο των ένοπλων οργανώσεών τους στη Μέση Ανατολή. Οι Χούθι άρχισαν να έρχονται πιο κοντά στο Ιράν, και σταδιακά ενσωματώθηκαν στον «άξονα της αντίστασης» μετά το 2015 και τη στρατιωτική επέμβαση της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη. Έλαβαν όπλα, στρατιωτική εκπαίδευση και καθοδήγηση, συνεργασία σε θέματα πληροφοριών και υποστήριξη από τα μέσα ενημέρωσης του Ιράν και της σιιτικής Χεζμπολάχ του Λιβάνου. 

Μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, οι Χούθι αποκαλύφθηκαν: «Είμαστε σε πλήρη συντονισμό με τους αδελφούς μας του άξονα της αντίστασης» δήλωσε ο ηγέτης τους Αμπντούλ Μαλίκ αλ-Χούθι. Στόχος τους είναι να θεωρούνται η εμπροσθοφυλακή του «άξονα». Αυτό δεν σημαίνει ότι οι Χούθι γίνονται ή θα γίνουν περισσότερο εξαρτημένοι από το Ιράν και τον «άξονα». Αντιθέτως, μάλλον εκμεταλλεύονται το αφήγημα και τα σύμβολα του «άξονα της αντίστασης» για να προωθήσουν το δικό τους «brand», τόσο σε εγχώριο όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.

Η πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα και στις θαλάσσιες εμπορικές οδούς μέσω των στενών Μπαμπ ελ Μαντέμπ και της Ερυθράς Θάλασσας επιτρέπει στους Χούθι να βλάψουν την ισραηλινή οικονομία και τις παγκόσμιες εμπορικές οδούς, αμφισβητώντας ασύμμετρα τη θαλάσσια δύναμη των ΗΠΑ στην περιοχή. Αυτό τους παρέχει προσώρας μία δυσανάλογα μεγάλη ισχύ σε σχέση με το μέγεθός τους στη διεθνή σκηνή, ενισχύοντας τις φιλοδοξίες τους για διακεκριμένη και -γιατί όχι;- αυτόνομη θέση στο δίκτυο των Ιρανών μουλάδων.

Στο σημείο αυτό, τίθεται το ερώτημα: Μπορεί η Ισλαμική Δημοκρατία να επιβληθεί πλήρως στις τρομοκρατικές ομάδες που έχει διασπείρει ανά τη Μέση Ανατολή; 

Η συμμαχία των Χούθι με το Ιράν στηρίζεται στην κοινή σιιτική κοσμοθεωρία, στα κοινά στρατηγικά συμφέροντα, στην εχθρότητα έναντι των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας και εν γένει σε αλληλοεξυπηρετούμενα πολιτικά συμφέροντα. Οι Χούθι εξακολουθούν να χρειάζονται τα όπλα του Ιράν για να υποστηρίξουν τις μακροχρόνιες μάχες τους στην Υεμένη και η Τεχεράνη γνωρίζει πολύ καλά ότι το ένοπλο κίνημα της Υεμένης της ανοίγει μια ανεκτίμητη «πόρτα» στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ωστόσο, η γρήγορη άνοδος των Χούθι θα μπορούσε τελικά να αποδειχθεί «δίκοπο μαχαίρι» για το Ιράν. Το ιρανικό καθεστώς δεν ελέγχει απαραίτητα το πού και πότε επιτίθενται οι πληρεξούσιοί του, ούτε και οι πληρεξούσιοι ζητούν έγκριση για κάθε κίνησή τους, εκτιμούν αξιωματούχοι των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, αναλυτές διεθνών think tank και εμπειρογνώμονες σε Ευρώπη και ΗΠΑ

Οι Χούθι είναι τώρα πιο ισχυροί από ποτέ και με τις ενέργειές τους κερδίζουν σε δημοτικότητα στο κοινό της Υεμένης και της Μέσης Ανατολής. Το γεγονός ότι αποκτούν το δικό τους «εμπορικό σήμα» μπορεί, σε κάποιο σημείο, να δημιουργήσει αποκλίσεις από την Τεχεράνη. Οι Χούθι της Υεμένης γίνονται πιο επιθετικοί και φαίνεται ότι εξελίσσονται στην πιο επίφοβη συνιστώσα στην ισορροπία των δυνάμεων εντός του «άξονα της αντίστασης», που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την Ισλαμική Επανάσταση και το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. 

Όσο διαρκεί ο πόλεμος στη Γάζα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να μπουν οι Χούθι στον πειρασμό να κλιμακώσουν περαιτέρω τις επιθέσεις τους στην Ερυθρά Θάλασσα. Η Ουάσινγκτον δεν «βλέπει» από την πλευρά του Ιράν ούτε πρόθεση, ούτε συμφέρον, για έναν ανοιχτό πόλεμο. Ωστόσο, φαίνεται να υπερεκτιμά ακόμη την ιρανική επιρροή στις αποφάσεις των Χούθι και θα μπορούσε εν τέλει να προβεί σε αντίποινα επιτιθέμενη ακόμη και σε στόχους στην ιρανική επικράτεια, καθώς οι επιλογές αποτροπής στενεύουν. Ένα τέτοιο σενάριο θα δοκιμάσει τα όρια της συμμαχίας των Χούθι με το Ιράν.