Νέα ψυχρολουσία της Άγκυρας και προσωπικά του Τ. Ερντογάν από την Ουάσιγκτον, καθώς το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ απέρριψε την εξέταση της προσφυγής της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank για το σκάνδαλο παράκαμψης του εμπάργκο στο Ιράν, κάτι που είχε ζητήσει μετ’ επιτάσεως ο Τούρκος πρόεδρος από τον Ν. Τραμπ στη συνάντησή τους στον Λευκό Οίκο.
Η υπόθεση της Halkbank αποτελεί ένα μεγάλο βαρίδι στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, με πολιτικές, διπλωματικές και οικονομικές διαστάσεις. Ξεκίνησε το 2019, όταν οι εισαγγελείς του γραφείου του Ομοσπονδιακού Εισαγγελέα του Μανχάταν κατηγόρησαν την τράπεζα ότι χρησιμοποίησε παρόχους χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και εικονικές εταιρείες στο Ιράν, την Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για να βοηθήσει το Ιράν να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις.
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, η τράπεζα μετέφερε μυστικά 20 δισεκατομμύρια δολάρια από δεσμευμένα κεφάλαια, μετέτρεψε έσοδα από το πετρέλαιο σε χρυσό και μετρητά προς όφελος ιρανικών συμφερόντων και κατέγραψε ψευδώς αποστολές τροφίμων για να δικαιολογήσει τις μεταφορές των εσόδων από το πετρέλαιο.
Η Halkbank στράφηκε κατά της καταδικαστικής απόφασης, υποστηρίζοντας ότι, ως κρατική οντότητα της Τουρκίας, θα έπρεπε να απολαμβάνει ασυλίας από νομικές ενέργειες στα δικαστήρια άλλης χώρας.
Όμως, το 2023, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε τον ισχυρισμό της τουρκικής κρατικής τράπεζας ότι προστατεύεται από τον ομοσπονδιακό Νόμο περί Ασυλίας Ξένων Οντοτήτων (Foreign Sovereign Immunities Act) και παρέπεμψε την υπόθεση στο Εφετείο που εδρεύει στο Μανχάταν, προκειμένου να εξετάσει εάν το κοινό δίκαιο παρέχει τέτοια ασυλία.
Το Εφετείο αυτό εξέτασε το ζήτημα και πέρυσι απέρριψε το επιχείρημα της Halkbank ότι οι αρχές του κοινού δικαίου την προστατεύουν από δίωξη για εμπορικές, μη κυβερνητικές δραστηριότητες.
Η Άγκυρα ήλπιζε ότι θα γινόταν αποδεκτή η νέα έφεση της κρατικής τράπεζας και ότι, με την επιβολή ενός προστίμου 100 εκατομμυρίων δολαρίων, χωρίς όμως να αποδέχεται τις κατηγορίες, θα λυνόταν η διαφορά και θα επιτρεπόταν ξανά η πλήρης λειτουργία της, αποφεύγοντας πρόστιμα που μπορεί να φθάσουν έως 2 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό ακριβώς ήταν και το αίτημα που είχε θέσει στον Ν. Τραμπ ο Τ. Ερντογάν.
Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αρνήθηκε τη Δευτέρα να εξετάσει νέα προσφυγή της κρατικής τουρκικής τράπεζας Halkbank για την αποφυγή κατηγοριών περί απάτης, νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και συνωμοσίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, για τον φερόμενο ρόλο της στη βοήθεια προς το Ιράν να παρακάμψει τις αμερικανικές οικονομικές κυρώσεις. Έτσι, η ποινή παραμένει σε ισχύ.
Μετά τις αόριστες υποσχέσεις του Ν. Τραμπ για το ζήτημα της άρσης των κυρώσεων που κρατούν την Τουρκία εκτός του προγράμματος των F-35, την αποκάλυψη ότι οι ΗΠΑ έχουν μπλοκάρει και τους κινητήρες για το τουρκικό μαχητικό KAAN, καθώς και την επιβολή στον Τ. Ερντογάν ενός σχεδίου για την ειρήνευση στη Γάζα, το οποίο προβλέπει την πλήρη παράκαμψη των συμμάχων του της Χαμάς, η εξέλιξη με την απόρριψη της έφεσης της Halkbank αναμένεται να δώσει την αφορμή για νέο κύμα κριτικής από την αντιπολίτευση.
Η αντιπολίτευση επανειλημμένα δηλώνει ότι ο κ. Ερντογάν «προσέφερε τόσα πολλά για να πάρει τόσο λίγα» κατά την επίσκεψή του στο Οβάλ Γραφείο.
