Πραγματικός ή πλασματικός πλουραλισμός;

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά και αδιαπραγμάτευτη ιδιότητα της ανοιχτής, δημοκρατικής κοινωνίας της Δύσης, είναι ο πλουραλισμός, πράγμα που στο πολιτικό πεδίο μεταφράζεται ως πολυκομματισμός. 

Το χαρακτηριστικό αυτό, αποτελεί συνάμα και ένα πανίσχυρο εργαλείο για την πρόοδο της κοινωνίας και του κράτους, αφού διασφαλίζει για τους πολίτες ένα μεγάλο εύρος απόψεων και προσεγγίσεων, γεγονός που ενισχύει ένα βασικό δικαίωμα τους, εκείνο της επιλογής. 

Στη χώρα μας, εδώ και πενήντα χρόνια ευδοκιμεί και ο πλουραλισμός και ο πολυκομματισμός, σε συνθήκες σταθερού και αδιατάρακτου δημοκρατικού πολιτεύματος με θετικά αποτελέσματα και αρνητικές σελίδες, οι οποίες κατά κύριο λόγο οφείλονται στην ισχύ ορισμένων παραδόσεων από το παρελθόν. 

Οι τελευταίες εκλογές ανάδειξαν, για άλλη μία φορά, πολυκομματική Βουλή, στην οποία συμμετέχουν τα κόμματα Ν.Δ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, Ελληνική Λύση, Πλεύση Ελευθερίας, Σπαρτιάτες, Νίκη. Με τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ, θα εμφανιστεί ένα ακόμη κόμμα, ανεβάζοντας τον αριθμό σε εννέα. 

Υπό άλλες συνθήκες, θα λέγαμε πως πρόκειται για ευλογία και ύμνο του πλουραλισμού και της πολυφωνίας, φοβάμαι, όμως, πως θα επρόκειτο για μία απατηλή εικόνα και προσέγγιση της πολιτικής μας πραγματικότητας. 

Στην πραγματικότητα, για να υπάρξει πλουραλισμός θα πρέπει να διατυπώνονται πολλές και διαφορετικές προτάσεις επίλυσης μικρών και μεγάλων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η κοινωνία και το πολιτικό σύστημα. 

Τους μήνες που διέρρευσαν από τη συγκρότηση της νέας Βουλής, κάτι τέτοιο, δυστυχώς δεν το είδαμε. Υπάρχουν κόμματα που έχουν προβλήματα με τη δικαιοσύνη, αντιμετωπίζοντας βαριές κατηγορίες για εξαπάτηση των εκλογέων (Σπαρτιάτες), άλλα κόμματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ που βρίσκεται σε μια περιδίνηση αποχωρήσεων, διασπάσεων και αναζήτησης νέας ταυτότητας. Υπάρχει βέβαια, η «μόνιμη σταθερά» του πολιτικού μας συστήματος, το ΚΚΕ, το οποίο βρίσκεται σε μία παράλληλη πραγματικότητα και επικοινωνεί με αυτή, όταν δε διατυπώνει τις πιο εξωφρενικές και μαξιμαλιστικές προτάσεις, εκκινώντας από θέσεις που αντιστοιχούν στον 19ο και στις αρχές του 20ού αιώνα.

Κάθε κοινωνικό σύνολο έχει και τα εξωτικά του στοιχεία, έτσι το δικό μας έχει μια δική του κομμουνιστική Disneyland για να διασκεδάζουν μεγάλα παιδιά που αρνούνται να μεγαλώσουν και να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Η Πλεύση Ελευθερίας από την άλλη, αποδείχτηκε μία οικογενειακή υπόθεση, εντός τις οποίες υπάρχουν αγεφύρωτες διαφορές μεταξύ των μελών της, με αποτέλεσμα οι χθεσινοί αγαπημένοι συγγενείς, σήμερα όχι μόνο να μη μιλιούνται αλλά και να εγκαταλείπουν την κοινή στέγη. Η Ελληνική Λύση, περιχαρακωμένη σε ένα φαντασιακό κόσμο, παρέα με το ξανθό γένος, τις επιστολές του Ιησού και τις κηραλοιφές, έχει μεν σταθερό ακροατήριο, το οποίο, ωστόσο, δεν ανήκει στις δυναμικές ομάδες του πληθυσμού και κατ’ αυτόν τον λόγο ελάχιστη επιρροή έχει στις πολιτικές εξελίξεις. 

Απομένουν το κόμμα της ΝΔ που κυβερνάει και το ΠΑΣΟΚ που καταγράφει μικρή ανοδική τάση στις δημοσκοπήσεις. Αμφότερα τα κόμματα, ήταν οι στυλοβάτες του πολιτικού συστήματος επί δεκαετίες, εναλλάχτηκαν ομαλά και δημοκρατικά στα κυβερνητικά έδρανα και έχουν σχεδόν ταυτόσημες απόψεις σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας (παρά τις επιμέρους διαφορές του, πράγμα εξαιρετικά υγιές). 

Έτσι από τα οκτώ (εννέα εντός των ημερών) κόμματα, βρεθήκαμε με δύο. 

Το γεγονός της ύπαρξης πολλών πολιτικών κομμάτων, δε σημαίνει αυτόματα και απαραίτητα πως ζούμε σε εποχή άνθισης του πλουραλισμού γιατί πολλά από τα προαναφερόμενα κόμματα αποτελούν ρέπλικες και μάλιστα κακοφτιαγμένες και δυσλειτουργικές κάποιων άλλων προτύπων, τα οποία από καιρό αναπαύονται στη χωματερή της Ιστορίας. Τόσο ο λόγος, όσο και η πρακτική τους, βρίσκονται σε πλήρη δυσαρμονία με την εποχή, τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, μπορεί μεν να απολαμβάνουν τα αγαθά της κοινοβουλευτικής παρουσίας (βλέπε κρατική επιχορήγηση και άλλα προνόμια), δε συμβάλλουν καν στο παραμικρό στον εμπλουτισμό της πολιτικής ζωής. 

Αυτό το ετεροβαρές πολιτικό σύστημα, αλλά και ο κουτσουρεμένος πλουραλισμός, ωστόσο, δεν είναι κάτι θεόσταλτο, μα αποτέλεσμα της ελεύθερης επιλογής των πολιτών στις εκλογές. Είναι κατανοητό πως μετά την περίοδο της μεγάλης παραζάλης και του παροξυσμού του λαϊκισμού - δεξιού και αριστερού - η κοινωνία, παρά τα δύσκολα και πικρά μαθήματα που πήρε με τις τεράστιες διαψεύσεις των αυταπατών της, δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στη νέα εποχή, διατηρώντας ισχυρές τις δυνάμεις της ατελέσφορης νοσταλγίας και της άκαρπης ουτοπίας. Αυτό έχει κόστος, όμως, γιατί αποτελεί τη βασική τροχοπέδη για την πρόοδο και τις αναγκαίες, τολμηρές μεταρρυθμίσεις.