Επιμέλεια Κώστας Στούπας
Τι συμβαίνει στα χρηματιστήρια;
Τι συμβαίνει στα χρηματιστήρια; Καλή ερώτηση. Για την οποία – όπως πάντα – υπάρχουν δύο ειδών απαντήσεις: οι απλές και λάθος, και οι σύνθετες και ακατανόητες. Προσωπικά, πριν μερικά χρόνια βάφτισα μια ομάδα στο Facebook Stocks of Late Capitalism. Όχι για να τρολάρω – τουλάχιστον όχι μόνο – αλλά γιατί αυτό που βλέπουμε στις αγορές θυμίζει τελικό ξέσπασμα πριν τον επόμενο ιστορικό μετασχηματισμό του καπιταλισμού.
Το έχουμε ξαναδεί: δεκαετία του ’20 – μετά τον Α’ Παγκόσμιο και την ισπανική γρίπη – κραχ του ’29. Μετά, Ρούσβελτ, ρυθμιστικός κρατισμός, πόλεμος.
Ξανά το ίδιο στις αρχές του ’80: Θάτσερ, Ρήγκαν, Τένγκ. Η απορρύθμιση ως ιδεολογική πανάκεια.
Σήμερα, το αφήγημα της «ελεύθερης αγοράς» που όλα τα διορθώνει… παραπαίει. Το φινάλε του τελευταίου μεγάλου bull market, του καπιταλισμού της ρευστότητας, γράφεται σε real time.
Φυσικά, κανείς δεν ξέρει πότε τελειώνει ένας ανοδικός κύκλος. Υπάρχουν δύο τύποι παικτών: εκείνοι που ξέρουν ότι δεν ξέρουν, και εκείνοι που νομίζουν ότι ξέρουν. Οι πρώτοι βγαίνουν μπροστά — οι δεύτεροι αγοράζουν στις κορυφές και απορούν στα χαμηλά.
Ένας παλιός νόμος λέει πως μια άνοδος τελειώνει όταν πειστεί και η τελευταία «αρκούδα» να γίνει ταύρος. Μέχρι τότε, οι διορθώσεις εξαντλούνται γρήγορα, γιατί υπάρχει πάντα ζήτηση στην αναμονή. Η ανατροπή θα έρθει όταν οι «ευκαιριακοί» εγκλωβιστούν πριν καταλάβουν καν τι έγινε.
Προς το παρόν, το μοντέλο συνεχίζεται: αρνητικά νέα στην οικονομία, νέα ιστορικά υψηλά στα χρηματιστήρια. Ο S&P 500 ετοιμάζεται για νέο all-time high. Αν αυτό το μοτίβο κρατήσει έναν χρόνο ακόμη, η Σοφοκλέους θα κάνει πολλούς να παραμιλούν. Οι ενεργοί κωδικοί μπορεί να πενταπλασιαστούν.
Στην ελληνική αγορά, το μοτίβο είναι ξεκάθαρο: να προσέχεις, αλλά να μην σου φύγει κι η αγορά. Δηλαδή, μην το παρακάνεις με τη σύνεση, γιατί κανείς δεν ανταμείβει τους θεατές.
ΙΝΤΚΑ 4,54%: Το σενάριό που πυροδότησε το άλμα της μετοχής χθες ήταν πως ο Ολλανδός μετά την Ελλάκτωρ, ΓΕΚ και ΑΛΦΑ θα λάβει θέσει στη μετοχή.
Λένε μάλιστα πως επειδή τα κέρδη από την πώληση του 10% της ΑΛΦΑ ήταν σημαντικά αναζητεί στην ελληνική αγορά το επόμενο τραίνο της μεγάλης φυγής…
Η αλήθεια βέβαια είναι πώς η παρουσίαση που έγινε από την Intracom και δημοσιεύτηκε και στο site του Χρηματιστηρίου, αφύπνισε τη μετοχή.
Όσοι κοιτάζουν τα θεμελιώδη έχουν δει πως η αξία στο ταμπλό του ΧΑ είναι σημαντικά χαμηλότερη από τα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει. Όπως αναφέρεται και στην παρουσίαση στο τέλος του 2024, ο όμιλος είχε 125 εκατ. ευρώ ταμειακά διαθέσιμα.
Επιπλέον, κατείχε το 10% της Intralot, το 5% της Aktor, τώρα έχει το 40% της Ευρώπη, μετά την αύξηση και έχει και ένα ποσοστό περίπου 30% στην Κέκροψ.
Αυτές οι συμμετοχές αξίζουν στο ταμπλό πέριξ των 210 εκατ. ευρώ. Η αποτίμηση είναι στα 270 εκατ. ευρώ, άρα όπως καταλαβαίνετε υπάρχει μία υστέρηση.
Σημειώστε επίσης πως διαθέτει ακίνητα και συμμετοχές σε μεγάλα projects όπως αυτό με τη ΛΑΜΨΑ και το καζίνο στην Αθήνα (Voria), ή στη Μύκονο και τα Κουφονήσια. Έτσι η παρουσίαση υπενθύμισε στους επενδυτές την αξία και είδαμε χθες μία καλή ανοδική κίνηση.
Κέκροπας(ΚΕΚΡ) 11%: Ξανά στη «σέντρα» η μετοχή (όπως είπαμε και προχθές) με το γνωστό χιλιοπαιγμένο σενάριο που εξαρτάται από κάποιες αποφάσεις του δήμου Ψυχικού.
Μαθιός Πυρίμαχα(ΜΑΘΙΟ) 5,69%: Μεταξύ των πρωταγωνιστών χθες η μετοχή. Το ’24 η εταιρεία παρουσίασε ζημιές και μείωση των πωλήσεων.
Το ΣΚ έλαβα ένα e-mail που με πληροφορούσε πως η εταιρεία μπορεί να επωφεληθεί από τα ευρωπαϊκά κονδύλια για δημιουργία πολεμικών καταφυγίων.
Το έψαξα και βρήκα πως στα καταφύγια χρησιμοποιούν κυρίως μπετόν και χάλυβα… Ιδού το μήνυμα που έλαβα το οποίο φαίνεται πως έλαβαν και άλλοι: «ALERT--ALERT--SOS--SOS.....OΠΩΣ ΒΛΕΠΕΤΕ ΤΑ ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΧΤΙΣΜΕΝΑ ΜΕ ΠΥΡΟΤΟΥΒΛΑ. ΜΟΝΟ 2 ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΥΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ...ΤΣΕΧΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ...ΡΕΝΤΙΝΑ ΜΑΘΙΟΣ...ΑΦΗΣΤΕ ΤΗΝ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΣΑΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΝΑ ΟΡΓΙΑΣΕΙ..»
ΔΕΗ 1,86%: Η μετοχή εμφανίζει μια συγκρατημένη δυναμική που μόλις ξεπεράσει τα 14-14,50 ευρώ μπορεί να απελευθερώσει και άλλες δυνάμεις. Η εταιρεία από προβληματική πριν μια δεκαετία έχει εξελιχθεί σε διεθνή παίκτη στην ευρύτερη περιοχή.
Η μετοχή της ΔΕΗ λοιπόν, είχε χθες αξιόλογους αγοραστές. Ίσως, θα λέγαμε, οι επενδυτές έχουν καθυστερήσει να την «εντοπίσουν», καθώς, όπως έγραψε πρόσφατα σε ανάλυσή της η Eurobank Equities είναι από τις πιο φθηνές μετοχές του κλάδου στην Ευρώπη.
Με τιμή στόχο 18 ευρώ και περιθώριο ανόδου περίπου 35%, οι επενδυτές μάλλον την έχουν αγνοήσει για αρκετό καιρό. Αναλυτές αναφέρουν πως ίσως ένας λόγος της υστέρησης είναι οι φιλόδοξοι στόχοι και το βαρύ επενδυτικό πρόγραμμα.
Κάποιοι αναλυτές περιμένουν χαμηλότερα νούμερα από αυτά που έχει δώσει η διοίκηση. Όμως θα πρέπει να σημειώσουμε πως ο Γιώργος Στάσσης, φέρνει τα νούμερα που υπόσχεται και το έχει αποδείξει.
Ο πήχης για τα EBITDA του 2027 έχε μπει στα 2,7 δισ. ευρώ και στα 2 δισ. ευρώ το 2025, ενώ το επενδυτικό πρόγραμμα ανέρχεται στα 10,1 δισ. ευρώ.
Τα καθαρά κέρδη για το 2025 θα είναι πάνω από 400 εκατ. ευρώ και θα ξεπεράσουν τα 800 εκατ. ευρώ το 2027. Πρόκειται για ένα μεγάλο growth και δικαιολογεί υψηλότερες αποτιμήσεις.
UNIBIOS (ΒΙΟΣΚ): Η μετοχή της εταιρείας στα 2 ευρώ έχει δεκαπλασιάσει την αξία της την τελευταία πενταετία. Με κεφαλαιοποίηση 35 εκατ. και κέρδη περί τα 2 εκατ. δεν έχει καμιά σημασία αν σήμερα είναι φθηνή ή ακριβή.
Το πλέον σημαντικό σε αυτή τη περίπτωση είναι το αφήγημα και η στρατηγική θέση σε ένα χώρο που μπορεί να αποδειχτεί χρυσοφόρος τα επόμενα χρόνια.
Οι παλαιότεροι την θυμόμαστε σαν Βιοσώλ την εταιρεία που κατασκεύασε σκαλωσιές για οικοδομικές δραστηριότητες.
Τα τελευταία χρόνια όμως έχει αλλάξει όνομα και δραστηριότητες.
Σήμερα δραστηριοποιείται στην διαχείριση του σε εξέλιξη σπάνιου πόρου που ονομάζεται νερό.
Η κύρια θυγατρική του ομίλου είναι η εταιρία Watera International με έδρα στο Λουξεμβούργο η οποία ενσωματώνει τις δραστηριότητες που αναπτύσσει ο όμιλος στο χώρο της επεξεργασίας του νερού.
Η εταιρία είναι παρούσα μέσω των θυγατρικών της σε πέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει εγκαταστήσει συστήματα επεξεργασίας νερού σε πολλές χώρες της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής (EMEA zone).
Παρασκήνιο: Η στήλη μαθαίνει πως υπάρχει αρκετό παρασκήνιο στο ταμπλό του ΧΑ και αφορά εισηγμένες.
Πολλές βρίσκονται σε εγρήγορση και αναζητούν growth.
Αυτό όμως το ξέρουμε και οι μεγάλες εταιρείες το έχουν επικοινωνήσει.
Το έχουν πει για παράδειγμα οι τράπεζες, το έχουν πει και εταιρείες όπως η Metlen.
Τώρα μαθαίνουμε πως και κάποιες μικρές αναζητούν τρόπους να αναπτυχθούν.
Δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα να έχουμε και ειδήσεις από κάποιες που έχουμε δει αλλαγή ιδιοκτήτη, όπως Interteck και Κυριακούλης.
Κάποιοι χρηματιστές επίσης πλησιάζουν εταιρείες με χαμηλή διασπορά και τους προτείνουν αύξηση κεφαλαίου προκειμένου να την αυξήσουν, αλλά και κάποιες προτάσεις για να αναπτυχθούν.
Μακάρι να υπάρξει πρόοδος σε αυτό. Γιατί υπάρχουν καλές και φθηνές μικρές εταιρείες που όμως δεν εμφανίζουν growth και έτσι οι επενδυτές δεν «τις βλέπουν».
Αν υπάρξει κάποιο στόρι τότε θα μπορούσαν να ανέβουν στον πίνακα των κεφαλαιοποιήσεων και να τραβήξουν επενδυτικά βλέμματα.
Αδυνατίζει το δολάριο, «παχαίνουν» οι αναδυόμενες: Καθώς οι μεγάλοι της Wall Street — Morgan Stanley, JP Morgan — προβλέπουν περαιτέρω αποδυνάμωση του δολαρίου, λόγω προσδοκιών για μειώσεις επιτοκίων, επιβράδυνση της ανάπτυξης και δημοσιονομικής ασάφειας, η BofA Securities κοιτάει αλλού: στις αναδυόμενες αγορές, όπου «τρέχουν» οι αποδόσεις.
Ο Ντέιβιντ Χάουνερ, επικεφαλής στρατηγικής για τις αναδυόμενες της BofA, εκτιμά ότι σε περιβάλλον ασθενούς δολαρίου, κερδισμένο βγαίνει το ευρώ, και μαζί του «όλη η Ευρώπη».
Η φετινή άνοδος των αναδυόμενων, σύμφωνα με τη BofA, βασίστηκε σε τοπικά νομίσματα, με τα ομόλογα να προσφέρουν μέση απόδοση 5,7%. Πρωταθλήτρια η Βραζιλία, με 20% χάρη στην επιθετική πολιτική επιτοκίων. Άλλες δέκα χώρες έδωσαν διψήφια κέρδη.
Στις μετοχές, μετά από επτά χρόνια υστέρησης, ο MSCI EM επιτέλους ξεπέρασε τον S&P 500 κατά 7%, με Κίνα και Ινδία στην κορυφή. Όσοι κοιτάνε μόνο τη Wall Street, ίσως χάνουν το «real deal».
IPO: Στη σκιά της Wall Street η Ευρώπη: «Ξηρασία» εισαγωγών και μάχη χρηματιστηρίων
Όλο και λιγότερες είναι οι μεγάλες εταιρείες που επιλέγουν τις δημόσιες εγγραφές (IPO) για να εισαχθούν σε ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, με αποτέλεσμα η παρατεταμένη «ξηρασία» να εντείνει τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις αγορές της περιοχής.
Το χρηματιστήριο της Στοκχόλμης, του Άμστερνταμ, της Ζυρίχης και του Λονδίνου βρέθηκαν πρόσφατα σε σκληρή αντιπαράθεση για την πολυπόθητη εισαγωγή της εταιρείας Verisure — με τελικό νικητή τη Σουηδία.
Η επόμενη μεγάλη «μάχη» φαίνεται πως θα δοθεί για την εισαγωγή της Visma, μιας ταχύτατα αναπτυσσόμενης εταιρείας λογισμικού.
Το Άμστερνταμ και το Λονδίνο έχουν ήδη επιδοθεί σε παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις για να εξασφαλίσουν τη συμφωνία, σε ένα κλίμα όλο και πιο ανταγωνιστικό, καθώς η Ευρώπη δυσκολεύεται να ανακάμψει από τη χρόνια ατροφία που έχει πλήξει την πρωτογενή αγορά μετοχών.
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι η Ευρώπη κατέχει μόλις το 8% των παγκόσμιων IPOs μέχρι στιγμής το 2025 — σε απότομη πτώση από τον μέσο όρο του 16% την τελευταία δεκαετία.
Οι δημόσιες εγγραφές δεν είναι απλώς στατιστικό μέγεθος: φέρνουν πολύτιμα έσοδα από προμήθειες για τις τράπεζες και τα χρηματιστήρια, αυξάνουν την εμπορευσιμότητα και τη διαφάνεια, ενώ προσελκύουν διεθνείς επενδυτές — δημιουργώντας έναν ενάρετο κύκλο που φέρνει νέες εισαγωγές.
Το πρόβλημα για την Ευρώπη είναι δομικό: η αγορά κεφαλαίων της ηπείρου είναι κατακερματισμένη, λιγότερο βαθιά και με περιορισμένη ρευστότητα σε σχέση με την αμερικανική. Αυτός είναι και ο λόγος που αρκετές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις επιλέγουν τη Wall Street για να αντλήσουν κεφάλαια.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η βρετανική Arm Holdings, που το 2023 προτίμησε τη Νέα Υόρκη για την εισαγωγή της ύψους 5 δισ. δολαρίων — παρά τις επίμονες πιέσεις της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου να παραμείνει «εντός των τειχών».
Η ευρωπαϊκή κεφαλαιαγορά βρίσκεται, κατά πολλούς, σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Αν δεν αποκτήσει περισσότερο ενιαίο χαρακτήρα και δεν δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για μεγάλες και διεθνώς ανταγωνιστικές εισαγωγές, η «ξηρασία» των IPO κινδυνεύει να γίνει μόνιμη κατάσταση.
Αποδολαριοποίηση: Πως να κερδοσκοπήσετε ή να προφυλαχτείτε
Μια αθόρυβη αλλά καίρια μεταβολή συντελείται στα θεμέλια του διεθνούς νομισματικού συστήματος.
Το μερίδιο του δολαρίου ΗΠΑ στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα έχει μειωθεί κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες την τελευταία πενταετία, αγγίζοντας πλέον το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ετών.
Την ίδια στιγμή, το μερίδιο του χρυσού στα συναλλαγματικά αποθέματα των κεντρικών τραπεζών έχει διπλασιαστεί, προσεγγίζοντας το 23%, επίσης σε υψηλό τριών δεκαετιών.
Δεν πρόκειται για μια συγκυριακή στροφή – είναι το αποτύπωμα μιας δομικής αναδιάρθρωσης που επιταχύνεται καθώς οι γεωπολιτικές και νομισματικές ισορροπίες μεταβάλλονται.
Η τάση αυτή δεν έχει ακόμη πλήξει την καθημερινή χρήση του δολαρίου στο παγκόσμιο εμπόριο, αλλά το γεγονός ότι οι κεντρικές τράπεζες "ψηφίζουν" χρυσό έναντι του δολαρίου αποτελεί μήνυμα που δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Είναι, ίσως, η αρχή του τέλους μιας εποχής – και η απαρχή μιας νέας, πολυνομισματικής τάξης πραγμάτων.
Η αποδολαριοποίηση όμως δεν είναι απλώς γεωπολιτική εξέλιξη· είναι και ευκαιρία κερδοσκοπίας για όσους ξέρουν πού να κοιτάξουν. Ιδού μερικές βασικές στρατηγικές:
🔶 1. Επένδυση στον Χρυσό (και σε φυσικά πολύτιμα μέταλλα)
Αφού ο χρυσός ενισχύει τη θέση του στα συναλλαγματικά αποθέματα:
ETF χρυσού όπως τα GLD, IAU.
Μετοχές παραγωγών χρυσού: Barrick Gold, Newmont, Agnico Eagle.
Φυσικός χρυσός ή ψηφιακές πλατφόρμες κατόχων (π.χ. BullionVault, Kinesis).
📌 Ο χρυσός λειτουργεί πλέον ως "αντιδολαριακό" asset – όσο μειώνεται η εμπιστοσύνη στο δολάριο, ανεβαίνει ο χρυσός.
🔶 2. Short στα αμερικανικά ομόλογα (ή hedge κατά USD)
Short ETFs πάνω στα Treasuries: TBT (ultra short 20y), TBX κ.ά.
Ανοιχτές θέσεις σε FX κατά του δολαρίου (π.χ. long EUR/USD, long CNY/USD).
🔶 3. Long σε νομίσματα αναδυόμενων αγορών ή "αποθεματικά" υποψήφια
Εάν το δολάριο χάνει έδαφος, κάποια νομίσματα το κερδίζουν:
Κινεζικό γιουάν (μέσω ETF όπως CYB).
Ελβετικό φράγκο και Σιγκαπουριανό δολάριο – παραδοσιακά «ασφαλή καταφύγια».
🔶 4. Ποντάρισμα στην άνοδο των εμπορευμάτων (commodities)
Η αποδολαριοποίηση συνεπάγεται ζήτηση για εμπορεύματα σε άλλα νομίσματα, ή ακόμα και barter (π.χ. Κίνα-Ρωσία):
ETFs όπως DBC, GSG ή commodities baskets.
Στοχευμένα: πετρέλαιο, χαλκός, νικέλιο, ουράνιο.
🔶 5. Crypto και "ψηφιακός χρυσός" (Bitcoin)
Αν αμφισβητείται το δολάριο ως μέσο αποθήκευσης αξίας, τα crypto – κυρίως το BTC – γίνονται εναλλακτική.
BTC ως μακροπρόθεσμο hedge.
Stablecoins με στήριξη σε assets εκτός USD (π.χ. XAUT, EUROC).
👉 Προειδοποίηση:
Δεν πρόκειται για ευθεία, γραμμική μετάβαση. Θα υπάρξουν πισωγυρίσματα, χειραγωγήσεις, γεωπολιτικά σοκ.
Ναυπηγική κούρσα με πράσινη πυξίδα: Η παγκόσμια ναυτιλία ξαναστήνεται στις γραμμές παραγωγής. Πάνω από 2.000 νέες παραγγελίες πλοίων μέσα σε έναν χρόνο, ενόψει της μετάβασης σε στόλο χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών, καταγράφει η Allied Shipbroking. Η νέα εποχή δεν περιμένει — και η επενδυτική δραστηριότητα το επιβεβαιώνει.
Η Ελλάδα στην τρίτη θέση παγκοσμίως με 123 νέες παραγγελίες, κυριαρχεί εκεί που ξέρει: στα δεξαμενόπλοια. Με 61 μονάδες, βρίσκεται πίσω μόνο από την Κίνα. Στο ξηρό φορτίο (16) και στα gas carriers (2) η παρουσία είναι συμβολική — αλλά στη θάλασσα των υγρών φορτίων, οι Έλληνες δεν αλλάζουν ρότα εύκολα.
Η Κίνα, βέβαια, παίζει σε όλα τα ταμπλό: 89 bulkers, 71 tankers, 34 containerships και 17 gas carriers. Δεν επενδύει – χτίζει κυριαρχία.
Μικρή έκπληξη η Ελβετία στα containerships, αλλά η μεγάλη εικόνα δείχνει ένα πράγμα: οι γραμμές παραγωγής γεμίζουν ξανά. Και όποιος επενδύσει σωστά, θα έχει στόλο έτοιμο το 2030 — όταν οι κανόνες θα έχουν αλλάξει και η θάλασσα δεν θα συγχωρεί.
Ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Αττικής: Όφελος έως 800 εκατ.
Σημαντικά οικονομικά οφέλη, όχι μόνο για τους κατοίκους της Κρήτης αλλά για το σύνολο των πολιτών, αποφέρει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Αττικής, καθώς μειώνει δραστικά το κόστος των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) που περιλαμβάνονται στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος.
Όπως τόνισε σε πρόσφατες δηλώσεις του ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, το συνολικό όφελος για τους καταναλωτές μπορεί να φθάσει έως και τα 800 εκατ. ευρώ ετησίως, λόγω της σταδιακής παύσης λειτουργίας των τοπικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με πετρέλαιο και εμφανίζουν υψηλό λειτουργικό κόστος.
Η ετήσια εξοικονόμηση από τη διασύνδεση Κρήτης – Αττικής ανέρχεται σε περίπου 300 εκατ. ευρώ, ενώ συνδυαστικά με τη διασύνδεση μέσω Πελοποννήσου, το συνολικό όφελος φθάνει τα 550 εκατ. ευρώ ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι τα έργα αποσβένονται σε λιγότερο από τρία χρόνια, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ενεργειακή αυτάρκεια και περιβαλλοντικά οφέλη.
Ο σχεδιασμός του ΑΔΜΗΕ περιλαμβάνει και τις επόμενες φάσεις των ηλεκτρικών διασυνδέσεων στα Δωδεκάνησα και τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου, που αναμένεται να επιφέρουν ανάλογη εξοικονόμηση για το ενεργειακό σύστημα της χώρας.
Κρίσιμο το ζήτημα της ανάκτησης δαπανών για τη διασύνδεση με την Κύπρο
Σε ό,τι αφορά το εμβληματικό έργο της διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, ο κ. Μανουσάκης ανέφερε ότι ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη επενδύσει 250 εκατ. ευρώ. Το κομβικό ζήτημα που παραμένει ανοιχτό είναι η ανάκτηση των επενδυτικών δαπανών, η οποία εξαρτάται από τις αποφάσεις των ρυθμιστικών αρχών Ελλάδας και Κύπρου. Χωρίς αυτή την εξασφάλιση, είναι αδύνατη η πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό, που αποτελεί προϋπόθεση για τη συνέχιση και χρηματοδότηση του έργου.
Εφόσον διασφαλιστεί η ανάκτηση, το επόμενο βήμα θα είναι η υπογραφή συμβολαίου με τη Siemens, η οποία έχει ήδη αναλάβει τον Σταθμό Μετατροπής στην Κύπρο, βάσει αποτελέσματος του σχετικού διαγωνισμού.
«Έπεσε το ρεύμα» στις επενδύσεις για μπαταρίες: Φρένο έχει μπει – και μάλιστα γερό – στο «τρένο» των επενδύσεων στις μπαταρίες. Όχι λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος, αλλά εξαιτίας του σύνθετου θεσμικού πλαισίου, των ασφυκτικών προθεσμιών και κυρίως της διοικητικής ασάφειας που θυμίζει... παλιές καλές εποχές κρατικού συγκεντρωτισμού.
Οι επενδυτές που έχουν πάρει το «πράσινο φως» από διαγωνισμούς, σκοντάφτουν στην πράξη: χρονοδιαγράμματα μη ρεαλιστικά, όροι ασφυκτικοί, και μια γραφειοκρατία που αλλάζει όρους στη διαδρομή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η τρίμηνη παράταση έως 15 Σεπτεμβρίου 2025 για αιτήσεις σύνδεσης μονάδων αποθήκευσης άνω των 10 MW στο δίκτυο του ΑΔΜΗΕ. Προφανώς, όταν οι προθεσμίες γίνονται κωμικές, έρχεται η πολιτική διόρθωση.
Μιλάμε για μονάδες συνολικής ισχύος έως 3.800 MW που υποτίθεται ότι θα «κουμπώσουν» στην αυξανόμενη ανάγκη για αποθήκευση. Στην πράξη όμως, τίποτα δεν είναι απλό.
Πέρα από τις άδειες, ο μεγάλος βραχνάς είναι η χρηματοδότηση. Οι τράπεζες κρατούν αποστάσεις, αφού τα έργα είτε στηρίζονται σε διαγωνισμούς με επιδοτήσεις είτε λειτουργούν ως merchant – δηλαδή στη λογική «παίξε και κέρδισε» χωρίς καμία εγγύηση εσόδου. Κοινώς, για να πάρεις δάνειο, πρέπει να... προβλέψεις τις τιμές ρεύματος για την επόμενη 20ετία σε μια αγορά που αλλάζει κάθε τρίμηνο.
Σαν να μην έφταναν αυτά, έρχονται και τα τεχνικά αγκάθια. Εξοπλισμός μεγάλης ισχύος, καθυστερήσεις στις παραδόσεις, και ένα άκαμπτο καθεστώς εγγυητικών επιστολών, όπου όποιος δεν προλάβει το τρένο — χάνει και το εισιτήριο. Δηλαδή λεφτά στο τραπέζι, χωρίς δεύτερη ευκαιρία.
Όλα αυτά καθιστούν τις επενδύσεις σε αποθήκευση επικίνδυνα ασταθείς. Και όσο ο μηχανισμός στήριξης παραμένει ασαφής, οι μπαταρίες στην Ελλάδα θα μένουν... εκτός ρεύματος.
*Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δε θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
