Επιμέλεια Κώστας Στούπας
🏦 ⚙️ Ο πρώτος κύκλος του 2025 και η επόμενη σκυτάλη
💹 Ο πρώτος κύκλος ανόδου του 2025 για το Χρηματιστήριο Αθηνών φαίνεται πως ολοκληρώθηκε στα μέσα του καλοκαιριού, καθοδηγούμενος από το βαρύ τραπεζικό πυροβολικό. Οι αποτιμήσεις ανέβηκαν, τα αποτελέσματα έδωσαν ώθηση, αλλά πλέον η αγορά περνά σε δεύτερη φάση διάχυσης — προς βιομηχανία και πρώτες ύλες, όπου εμφανίζεται νέο momentum.
🏦 Από την αρχή του 2025, ο τραπεζικός δείκτης έχει αποδώσει +76%, όμως τον τελευταίο μήνα σημειώνει απώλειες -7,99%, ενώ στο τελευταίο τρίμηνο η διόρθωση περιορίζεται στο -2,21%.
⚙️ Αντίθετα, οι δείκτες πρώτων υλών και βιομηχανίας ενισχύονται σταθερά:
• Από 1/1: +57% και +27%
• Τον τελευταίο μήνα: +8,19% και +6,14%
• Στο τρίμηνο: +28,33% και +2,29%
📈 Το βασικό σενάριο της στήλης παραμένει: εφόσον δεν υπάρξει σημαντική διεθνής αναταραχή, ο Γενικός Δείκτης έχει περιθώριο κίνησης υψηλότερα στο επόμενο 12–18μηνο. Για να συμβεί αυτό, η σκυτάλη της ανόδου θα πρέπει να περάσει ξανά στις τράπεζες, που αποτελούν τον κύριο μηχανισμό ανατροφοδότησης του κύκλου μέσω κερδών, πιστωτικής επέκτασης και νέων επιχειρηματικών κινήσεων.
🌍 Η απόκλιση αποτιμήσεων από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο παραμένει το πιο πειστικό επιχείρημα υπέρ της συνέχισης της ανοδικής τάσης.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Οι επενδυτές να παρακολουθούν προσεκτικά τις ανακοινώσεις κερδών Q4 των τραπεζών – θα αποτελέσουν το σήμα για το αν ξεκινά νέος ανοδικός κύκλος.
📌 Προσοχή στα rotation patterns: οι βιομηχανίες δίνουν βραχυπρόθεσμες ευκαιρίες, αλλά η «μεγάλη κίνηση» θα έρθει ξανά από το banking.
📌 Αν το διεθνές περιβάλλον μείνει σταθερό (επιτόκια, γεωπολιτικά, ροές funds), ο ΓΔ μπορεί να κινηθεί προς 1.650–1.700 μονάδες μέσα στο 2026.
📌 Διατήρηση ρευστότητας και επιλεκτική έκθεση σε τραπεζικά warrants και ισχυρά mid caps (Autohellas, Titan, Mytilineos).
📌 Η αδυναμία αύξησης του αριθμού των ενεργών κωδικών δεν αποτελεί ενθαρρυντικό μήνυμα για τα «χαρτιά» της περιφέρειας και γενικότερα αυτά με τα οποία δεν ασχολούνται οι ξένοι.
🚨🔙🎯 Όπισθεν (του Ταμπλό) ολοταχώς: Αντεπίθεση και Αφύπνιση στο Ταμπλό
💥 Η μετοχή του Τιτάνα συνεχίζει ακάθεκτη την αντεπίθεσή της μετά από πολύμηνη καθίζηση. Η χθεσινή παρουσίαση του προγράμματος TITAN Forward 2029 φαίνεται ότι ενθουσίασε τους αναλυτές, με στόχους για αύξηση πωλήσεων 6%-8% ετησίως (έως €4 δισ. το 2029) και EBITDA στα €1 δισ. (+11%-13%). Το αποκορύφωμα; Το τετράποδο ρομπότ που έκλεψε τις εντυπώσεις, συμβολίζοντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Ομίλου.
📈 Η Λανακάμ συνέχισε το ράλι με +6,33% χθες, +14% στον μήνα και +88% στο εξάμηνο. Παρά τη δεκαετίες παρουσία της στο ταμπλό, συχνά «ξεχνιέται» — μέχρι να επιστρέψει θεαματικά, όπως τώρα.
🚀 Στα νέα υψηλά έτους κινούνται Aktor, BIO και Λογισμός, δείχνοντας πως ο βιομηχανικός και τεχνολογικός κλάδος κρατούν τη σκυτάλη του momentum.
⚙️ ACAG: Δείχνει πρώτα σημάδια αφύπνισης μετά από μακρά πλαγιοκαθοδική φάση. Η ισχυρή της παρουσία στην Τουρκία είναι δίκοπο μαχαίρι — παρέχει ανάπτυξη, αλλά και γεωπολιτικό ρίσκο.
🪖 Τέλος, μεγάλη είδηση από το Reuters: οι γερμανικές ένοπλες δυνάμεις θα αγοράσουν 100.000 διόπτρες Hensoldt–Theon αξίας €1 δισ. Η Theon Sensors, εισηγμένη στο Άμστερνταμ, αναδεικνύεται σε κόσμημα του ελληνικού αμυντικού τομέα.
Μια σωστή παρατήρηση έκανε χθες στα κοινωνικά δίκτυα ο δόκτωρ Σ. Πλακούδας επισημαίνοντας πως:
«Η Theon🇬🇷 αντλεί το 96% των εσόδων της από το εξωτερικό καθώς εξάγει σε 71 χώρες (εκ των οποίων τα 24 κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ).
Αντιθέτως, η Aselsan 🇹🇷 εξαρτάται κατά 94% από τις παραγγελίες του Τουρκικού ΓΕΕΘΑ, ενώ απαλάσσεται εξ ολοκλήρου από τον εταιρικό φόρο έως το 2029....».
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Ο Τιτάνας επιστρέφει δυναμικά ως growth value play με θεσμικό ενδιαφέρον.
📌 Οι «ξεχασμένες» μετοχές τύπου Λανακάμ θυμίζουν την παραβολή με τις μωρές παρθένες. Δεν είναι υποχρεωτικό να είναι εισηγμένες
📌 Η Theon αποτελεί στρατηγικό asset της ελληνικής τεχνολογίας άμυνας — με διεθνές αποτύπωμα που αξίζει προσοχής.
🧱💡 Citi: Titan & Jumbo στα κορυφαία “buy” με ισχυρό περιθώριο ανόδου
📈 Η Citi επιβεβαιώνει τη θετική της στάση για τις ελληνικές μετοχές Titan Cement International και Jumbo, διατηρώντας σύσταση αγοράς (buy) και υψηλές τιμές-στόχους, καθώς και οι δύο εμφανίζουν ισχυρά θεμελιώδη μεγέθη και προοπτικές κερδοφορίας.
🏗️ Titan Cement International (TITC)
Τιμή-στόχος: €56,10
Περιθώριο ανόδου: +46,2%
Κύρια σημεία:
Έσοδα €684 εκατ. και EBITDA €87 εκατ. στο γ΄ τρίμηνο, υψηλότερα των εκτιμήσεων.
Περιθώριο EBITDA 27,3%, ένδειξη ισχυρού ελέγχου κόστους.
Μείωση καθαρού δανεισμού στα €302 εκατ. μετά την εισαγωγή της Titan America και την πώληση της Adocim.
Προοπτική περαιτέρω βελτίωσης για το 2026, λόγω ανάκαμψης στις ΗΠΑ και αυξημένων επενδύσεων σε έργα υποδομών στην Ελλάδα και τη ΝΑ Ευρώπη.
🛍️ Jumbo (BELA)
Τιμή-στόχος: €32
Περιθώριο ανόδου: +20,4% (μερισματική απόδοση ~5,7%)
Κύρια σημεία:
Πωλήσεις Οκτωβρίου +13% και δεκάμηνο +8%, με την Ελλάδα στο +17%.
Ισχυρή ζήτηση, υγιής ισολογισμός και σταθερά περιθώρια κέρδους.
Στρατηγική ιδιοκτησίας καταστημάτων που μειώνει τα κόστη και αυξάνει τη σταθερότητα των ταμειακών ροών.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Η Titan παραμένει υποτιμημένη σε σχέση με ευρωπαϊκούς ομίλους· πιθανή ανατιμολόγηση (rerating) μέσα στο 2026.
📌 Η Jumbo ξεχωρίζει για τη χαμηλή της μόχλευση και το ισχυρό “brand” – λειτουργεί ως σταθερή επιλογή σε ασταθές περιβάλλον.
📌 Και οι δύο μετοχές μπορούν να αποτελέσουν βασικούς πυλώνες ελληνικού χαρτοφυλακίου με μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
📌 Ενδέχεται βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις λόγω εποχικότητας (Jumbo) και μεταβολών στο κόστος καυσίμων/ναύλων (Titan).
🟢 Η άνοδος της AKTOR
💹 Όταν μια μετοχή υπερδιπλασιάζει την αξία της μέσα σε ένα έτος, η επίδοση από μόνη της τραβάει τα βλέμματα. Όταν όμως το κάνει με πειθαρχία, συνέπεια και ουσία, τότε δεν μιλάμε απλώς για ράλι — αλλά για επενδυτική ωρίμανση.
💼 Η AKTOR ξεχωρίζει ως η μόνη μη τραπεζική μετοχή στην πρώτη πεντάδα της μεγάλης κεφαλαιοποίησης, με άνοδο άνω του +90%, σε μια αγορά που συνολικά κέρδισε +41%. Η διαφορά αυτή δεν οφείλεται στην τύχη, αλλά σε μια ποιοτική και διαρκή ανωφέρεια: 9 ανοδικοί μήνες στους τελευταίους 12, με συναλλαγές που αυξάνονται και ταμπλό χωρίς πωλητές — μια ένδειξη εμπιστοσύνης που δύσκολα χτίζεται χωρίς θεμελιώδη βάση.
⚙️ Πίσω από την τεχνική εικόνα, τα χρηματοοικονομικά δεδομένα επιβεβαιώνουν τη μεταμόρφωση. Η σταθερή αύξηση των EBITDA, η πτώση του καθαρού δανεισμού και οι νέες αναθέσεις έργων σε ενέργεια, υποδομές και LNG δημιουργούν ένα αφήγημα ανάπτυξης με διάρκεια.
🌊 Η πρόσφατη εμπλοκή του Ομίλου στην αγορά LNG —μέσω στρατηγικών συνεργασιών και project συμμετοχών— προσθέτει γεωπολιτικό και ενεργειακό βάθος στο story, μετατρέποντας την AKTOR από «εργολάβο» σε integrated energy & infrastructure player.
🔥 Αν δεν υπάρξει ισχυρό αρνητικό σοκ στην ελληνική ή διεθνή αγορά, το πιθανότερο είναι ότι η μετοχή θα συνεχίσει να προσφέρει υψηλές αποδόσεις και στο επόμενο 12μηνο, στηριζόμενη σε έναν κύκλο επενδυτικής αυτοπεποίθησης που δύσκολα ανακόπτεται.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Παρακολούθησε τις εξελίξεις στο LNG – μπορεί να καθορίσουν την μελλοντική αποτίμηση
📌 Αν διατηρηθεί ο ρυθμός αύξησης EBITDA, το P/E θα παραμείνει ελκυστικό ακόμη και με νέα άνοδο.
📌 Σημάδι ωριμότητας: η μετοχή «δουλεύει» με ροή θεσμικών και όχι με κερδοσκοπικά spikes.
📌 Μόνο μια ευρεία διεθνής διόρθωση ή αποτυχία μεγάλου έργου θα μπορούσαν να αλλάξουν το momentum.
🎯 Optima Bank: Ποιοτική Ανάπτυξη με Ρυθμό και Πειθαρχία
📈 Η εικόνα που προκύπτει από τα αποτελέσματα εννεαμήνου 2025 είναι καθαρά θετική, επιβεβαιώνοντας τη σταθερή και βιώσιμη πορεία της Optima Bank σε ένα περιβάλλον ομαλοποίησης των επιτοκίων.
💰 Η τράπεζα κατέγραψε αύξηση δανείων και καταθέσεων άνω του 30%, στοιχείο που αντικατοπτρίζει εμπιστοσύνη πελατών και αποτελεσματική εμπορική στρατηγική. Παράλληλα, ο δείκτης NPE στο 1,43% δείχνει εξαιρετική ποιότητα χαρτοφυλακίου και πειθαρχία στον πιστωτικό έλεγχο — κρίσιμο στοιχείο καθώς η αγορά εισέρχεται σε φάση έντονου ανταγωνισμού.
🏦 Παρά τη μείωση των επιτοκίων, τα καθαρά έσοδα από τόκους αυξήθηκαν, χάρη στη διεύρυνση του δανειακού χαρτοφυλακίου. Το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο στο 3,3% παραμένει πάνω από τον μέσο όρο αγοράς, ενώ οι προμήθειες (+40%) επιβεβαιώνουν τη στρατηγική διαφοροποίησης μέσω διαχείρισης κεφαλαίων και επενδυτικών υπηρεσιών, μειώνοντας την εξάρτηση από τον κύκλο επιτοκίων.
⚙️ Το λειτουργικό κόστος αυξήθηκε λόγω επενδύσεων σε προσωπικό και υποδομές, αλλά η αποδοτικότητα παραμένει κορυφαία: ο δείκτης κόστους προς έσοδα στο 25% υποδηλώνει ισχυρή λειτουργική μόχλευση. Με RoTE >25%, η Optima συγκαταλέγεται στις πιο αποδοτικές τράπεζες πανευρωπαϊκά.
🧱 Η κεφαλαιακή επάρκεια >16% και η ρευστότητα (LCR 227%) εξασφαλίζουν επάρκεια για περαιτέρω πιστωτική επέκταση, ενώ η μηδενική εξάρτηση από την ΕΚΤ καθιστά την τράπεζα πλήρως αυτόνομη στη χρηματοδότησή της — σπάνιο φαινόμενο για ελληνικό ίδρυμα.
📊 Για τον επενδυτή, το μήνυμα είναι σαφές: η Optima Bank αναπτύσσεται γρήγορα αλλά με ασφάλεια. Αν η ελληνική οικονομία συνεχίσει θετικά και ο πληθωρισμός μείνει υπό έλεγχο, το 2026 μπορεί να αποδειχθεί έτος διατήρησης διψήφιων αποδόσεων και περαιτέρω ενίσχυσης του μεριδίου αγοράς.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Παρακολούθησε την εξέλιξη του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου το 2026 — θα δείξει αν η ανάπτυξη είναι διατηρήσιμη.
📌 Εστίασε στις προμήθειες επενδυτικής τραπεζικής: η αύξηση 40% αποτελεί δομικό καταλύτη διαφοροποίησης.
📌 Το RoTE άνω του 25% δεν είναι τυχαίο· συνδέεται με υψηλή λειτουργική μόχλευση και προσεκτικό cost control.
🟡 Χρυσός: “Shut(open) the Down”
💰 Ο χρυσός βρήκε αφορμή για αναπήδηση καθώς το τέλος του shutdown στις ΗΠΑ επαναφέρει στο προσκήνιο το δημοσιονομικό ρίσκο και τη συνεχιζόμενη διόγκωση του χρέους. Η σποτ τιμή ανέβηκε κατά 0,5% στα $4.137/ουγγιά, το υψηλότερο επίπεδο τριών εβδομάδων, αν και παραμένει κάτω από την ιστορική κορυφή των $4.381 στις 20 Οκτωβρίου.
📊 Το πέρασμα του συμβιβαστικού νομοσχεδίου από τη Γερουσία σηματοδοτεί τη λήξη του μακρύτερου shutdown στην αμερικανική ιστορία, ανοίγοντας ξανά τη στρόφιγγα των κρατικών δαπανών – δηλαδή περισσότερο δανεισμό, περισσότερη ρευστότητα, και κατά συνέπεια ενίσχυση των “σκληρών” περιουσιακών στοιχείων όπως ο χρυσός.
📉 Παράλληλα, η αγορά αποτιμά με πιθανότητα άνω του 60% νέα μείωση επιτοκίων από τη Fed τον Δεκέμβριο, παρά τις εσωτερικές διαφωνίες στο επιτελείο της. Ένα τέτοιο βήμα θα μειώσει το κόστος ευκαιρίας του χρυσού, προσθέτοντας επιπλέον στήριξη στις τιμές.
➡️ Συνολικά, η κίνηση του μετάλλου δείχνει ότι οι επενδυτές επανατιμολογούν τον “χρυσό φόβο” – όχι τόσο λόγω ύφεσης, όσο λόγω χρέους, πληθωριστικού ρίσκου και νομισματικής κόπωσης του δολαρίου.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Η περιοχή $4.100–4.150 λειτουργεί ως τεχνική αντίσταση. Αν διασπαστεί με όγκο, ανοίγει ο δρόμος προς τα $4.250.
📌 Παρακολούθησε τις αποδόσεις 10ετών ομολόγων ΗΠΑ — πτώση κάτω από 3,8% θα λειτουργήσει καταλύτης για νέα άνοδο του χρυσού.
📌 Το story “Fiscal Weakness vs Monetary Relief” παραμένει κεντρικό: κάθε νέα ένδειξη δημοσιονομικής χαλάρωσης ή επιτοκιακής μείωσης ευνοεί τον χρυσό.
📌 Στρατηγικά, παραμένει hedge σε χρέος και πολιτική αστάθεια, όχι απλώς επενδυτικό μέταλλο.
💸 Lamda Development: Δημόσια Προσφορά Ομολόγου έως €500 εκατ.
📊 Ξεκινά σήμερα, η δημόσια πρόταση της Lamda Development για το νέο της ομόλογο ύψους έως €500 εκατ., με εύρος απόδοσης 3,8%–4,1% και διάρκεια επτά ετών. Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί την Παρασκευή 14 Νοεμβρίου, μέσω του Ηλεκτρονικού Βιβλίου Προσφορών (Η.ΒΙ.Π.) του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
🏗️ Το κοινό ομολογιακό δάνειο (ΚΟΔ) θα εκδοθεί χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις — πέραν ενεχύρου επί τραπεζικού λογαριασμού της εταιρείας — και θα απευθύνεται σε ειδικούς και ιδιώτες επενδυτές. Το ελάχιστο ποσό κάλυψης ορίζεται στα €400 εκατ., διαφορετικά η έκδοση θα ματαιωθεί. Η τιμή διάθεσης ορίζεται στο άρτιο των €1.000 ανά ομολογία.
📈 Η τελική απόδοση και το επιτόκιο θα προσδιοριστούν μέσω της διαδικασίας Book Building από τους Συντονιστές Κυρίους Αναδόχους, ανάλογα με τη ζήτηση των επενδυτών και τις συνθήκες της αγοράς. Οι ομολογίες θα εισαχθούν προς διαπραγμάτευση στην Κατηγορία Τίτλων Σταθερού Εισοδήματος του Χ.Α., με εκπρόσωπο ομολογιούχων την Eurobank.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Απόδοση 3,8–4,1% θεωρείται ελκυστική για ισχυρό επενδυτικό όνομα και επταετή διάρκεια.
📌 Η απουσία εμπράγματων εξασφαλίσεων αυξάνει το ρίσκο, αλλά εντός συνήθους πρακτικής για Lamda.
📌 Η έκδοση λειτουργεί ως τεστ εμπιστοσύνης στην εταιρεία μετά την πρόοδο του Ελληνικού.
➡️ Τράπεζα Κύπρου: Η ωριμότητα της ανθεκτικότητας 💼🇨🇾
💰 Η Τράπεζα Κύπρου παρουσιάζει εικόνα θεσμικής ωρίμανσης, με ROTE 18,4%, εξαιρετικό CET1 >20% και δείκτη κόστους/εσόδων 35%, αποδεικνύοντας πως λειτουργεί πλέον στα πρότυπα κορυφαίων ευρωπαϊκών τραπεζών.
📈 Η οργανική ανάπτυξη δανείων 6% και νέες χορηγήσεις +30% επιβεβαιώνουν την εμπιστοσύνη επιχειρήσεων και επενδυτών στην κυπριακή οικονομία, ενώ το NPE ratio κοντά στο 1% δείχνει σχεδόν πλήρη εξυγίανση του ισολογισμού.
🏦 Η κεφαλαιακή επάρκεια 25% και η οργανική δημιουργία κεφαλαίου >300 μ.β. επιτρέπουν διανομή 70% κερδών, με μέρισμα €0,68/μετοχή, χωρίς να απειλείται η αναπτυξιακή πορεία.
🔧 Η ανατιμολόγηση του Tier II ομολόγου μειώνει το κόστος χρηματοδότησης, ενώ η αποδοτικότητα παραμένει σταθερή, παρά τη μείωση επιτοκίων — στοιχείο που αναδεικνύει ισχυρό risk management και βαθιά λειτουργική ανθεκτικότητα.
🌍 Σε επίπεδο μακροοικονομίας, η Κύπρος αναπτύσσεται >3%, στηρίζοντας περαιτέρω την κερδοφορία και τις πιστωτικές προοπτικές. Αν συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός, το 2026 μπορεί να σημάνει νέα αναβάθμιση αποτίμησης και ενίσχυση επενδυτικού ενδιαφέροντος.
💎 Η Τράπεζα Κύπρου εξελίσσεται σε ισορροπημένο επενδυτικό story: υψηλή αποδοτικότητα, μερισματική συνέπεια και σταθερή κεφαλαιακή ασφάλεια.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Παρακολούθησε στενά την πορεία του ROTE σε περιβάλλον χαμηλότερων επιτοκίων — είναι ο κρίσιμος δείκτης βιωσιμότητας.
📌 Η σχέση μερισματικής απόδοσης / P/TBV δείχνει ακόμα undervaluation σε σχέση με ευρωπαϊκούς peers.
📌 Ενδεχόμενη αναβάθμιση πιστοληπτικής ικανότητας θα λειτουργήσει ως καταλύτης για rerating.
📌 Προσοχή στις εξελίξεις στο Tier II funding, που μπορεί να επηρεάσουν το κόστος κεφαλαίου στο 2026.
📌 Η κυπριακή οικονομική ανθεκτικότητα αποτελεί βασικό στήριγμα — παρακολούθησε μακροδείκτες όπως τουρισμό και real estate.
⚡🇬🇷🇨🇾 Ενέργεια, Διασυνδέσεις και Μήνυμα Συστράτευσης
🔋 Τα σημερινά απανωτά «ενεργειακά» τετ-α-τετ μεταξύ Αθήνας, Λευκωσίας και Βρυξελλών, στέλνουν καθαρό μήνυμα ότι η ενεργειακή ενοποίηση της Ανατολικής Μεσογείου περνά πλέον στη φάση πολιτικής επιτάχυνσης.
💬 Στις Βρυξέλλες, ο Υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου και ο υφυπουργός Νίκος Τσάφος συναντούν τον Επίτροπο Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν, με φόντο την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ (GSI) και τη συνολική στρατηγική απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Στο τραπέζι θα τεθεί:
• Η αντικατάσταση των 15–20 bcm ρωσικού αερίου με LNG αμερικανικής προέλευσης μέσω της Ελλάδας.
• Η επιτάχυνση των έργων του Κάθετου Διαδρόμου, ως κομβικού βραχίονα ενεργειακής διαφοροποίησης.
• Η θωράκιση των ευρωπαϊκών αποφάσεων για πλήρη διακοπή ρωσικών ροών μετά το 2028 και οι τεχνικοί τρόποι αποφυγής παράκαμψης μέσω Turkstream.
🤝 Στην Αθήνα, το Κοινό Υπουργικό Συμβούλιο Ελλάδας–Κύπρου προσλαμβάνει σαφή γεωπολιτική διάσταση. Επισήμως κυριαρχούν περιβαλλοντικά θέματα, ωστόσο το ενεργειακό υπόβαθρο είναι προφανές:
• Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου (GSI) παραμένει αιχμή της συνεργασίας, με εκκρεμότητες γύρω από χρηματοδότηση, τεχνικά κόστη και εμπλοκή του ΑΔΜΗΕ.
• Το μήνυμα είναι διπλό: πολιτική συνοχή και ουσιαστική πρόοδος στα έργα που ενισχύουν την ασφάλεια εφοδιασμού και τη σύνδεση της Ανατολικής Μεσογείου με την Ευρώπη.
📍Η συνάντηση Μητσοτάκη–Χριστοδουλίδη αύριο λειτουργεί ως πολιτικό «reset» μετά τις εντάσεις των τελευταίων εβδομάδων. Η παρέμβαση του Μεγάρου Μαξίμου επανέφερε την ομαλότητα, επιβεβαιώνοντας ότι το ενεργειακό project παραμένει στρατηγική προτεραιότητα και για τις δύο πλευρές.
➡️ Συμβολισμός & στόχος: Από τις πολιτικές δηλώσεις του 2023 στις πράξεις του 2025, με κοινό αφήγημα «ενεργειακής συστράτευσης» και ρεαλιστικού σχεδίου για τη μεταφορά ενέργειας και LNG μέσω Ελλάδας – πυλώνας σταθερότητας για ολόκληρη τη ΝΑ Ευρώπη.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Παρακολούθησε στενά το τρίγωνο Greece–Cyprus–Israel: κάθε πολιτική σύγκλιση επιταχύνει το GSI και ενισχύει ενεργειακές επενδύσεις στην περιοχή.
📌 Ο Κάθετος Διάδρομος αποκτά πλέον ρόλο ασφάλειας – όποια εταιρεία συνδέεται με FSRU, διασυνδέσεις ή αποθήκευση, μπαίνει σε νέα επενδυτική τροχιά.
📌 Η αποκλιμάκωση Αθήνας–Λευκωσίας ανοίγει χώρο για νέα χρηματοδοτικά σχήματα ΕΕ/CEF και πιθανές private partnerships.
📌 Μην υποτιμάς τη γεωπολιτική διάσταση: η ενεργειακή “ένωση” Ελλάδας–Κύπρου είναι προοίμιο της επόμενης φάσης του ενεργειακού hub της ΝΑ Μεσογείου.
🔥⚛️ Ώρα μηδέν για την πυρηνική συζήτηση στην Ελλάδα
💬 Η δημόσια συζήτηση για την πυρηνική ενέργεια περνά σε φάση ωρίμανσης, με κεντρικά πρόσωπα της ασφάλειας και της τεχνολογίας να ζητούν οργανωμένο άνοιγμα του διαλόγου. Ο γ.γ. Εθνικής Ασφάλειας Θάνος Ντόκος έθεσε το πλαίσιο: η Ελλάδα πρέπει να εξετάσει νηφάλια τα υπέρ και τα κατά της πυρηνικής επιλογής ως ενέργεια-γέφυρα στη μετάβαση προς μηδενικές εκπομπές.
⚙️ Ο πυρηνικός μηχανικός Διονύσης Χιώνης (Athlos Energy) παρουσίασε τα πεδία εφαρμογής:
Ενίσχυση ενεργοβόρας βιομηχανίας (αλουμίνιο, διυλιστήρια)
Αφαλάτωση και ύδρευση νησιών
Απανθρακοποίηση στη ναυτιλία
🔋 Υποστήριξε τη λύση μεγάλου αντιδραστήρα 1 GW, ικανό να καλύψει σταθερά φορτία ακόμη και για την Αττική.
📊 Νέα έρευνα κοινής γνώμης δείχνει μεταστροφή:
Υπέρ: 30% (από 18% πριν 7 έτη)
Κατά: 42,8%
Ουδέτεροι: 21,2%
Η κοινωνία παραμένει διχασμένη, αλλά η αποδοχή αυξάνεται.
🏛️ Ο πρόεδρος της ΕΕΑΕ Χρ. Χουσιάδας καθόρισε τα τρία βήματα θεσμικής προετοιμασίας:
1️⃣ Διακρατική συμφωνία με τεχνολογικά ώριμο εταίρο (ΗΠΑ, Γαλλία κ.ά.)
2️⃣ Ένταξη της πυρηνικής ενέργειας στο ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο Ενέργειας & Κλίματος)
3️⃣ Κεντρικός συντονισμός για ταχεία και ασφαλή αδειοδότηση
🔁 Επανέλαβε την αρχή της επιστροφής του αναλωμένου καυσίμου στη χώρα προέλευσης.
🚢 Ο καθηγητής Αθ. Πλατιάς πρότεινε πλωτούς αντιδραστήρες (Floating SMRs), ως λύση ευελιξίας και κόστους για νησιωτικά ή παράκτια συστήματα.
🧭 Το νέο αφήγημα είναι σαφές: δεν συζητάμε πια “αν” αλλά “πώς” — με όρους ασφάλειας, κόστους και κοινωνικής ωριμότητας.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Η Ελλάδα πρέπει να αξιοποιήσει τα επόμενα 2–3 χρόνια για τεχνική προετοιμασία και θεσμική χαρτογράφηση, χωρίς ιδεολογικές αγκυλώσεις.
📌 Οι SMR τεχνολογίες (μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες) προσφέρουν ρεαλιστική είσοδο με χαμηλότερο ρίσκο και ευκολότερη αποδοχή.
📌 Η κοινωνική νομιμοποίηση είναι κρίσιμη: απαιτείται ενημέρωση, διαφάνεια και συμμετοχή τοπικών κοινωνιών.
📌 Οι βιομηχανικές εφαρμογές (π.χ. πράσινη θερμότητα, αφαλάτωση) μπορούν να λειτουργήσουν ως “πιλότοι” για αποδοχή.
📌 Αν η Αθήνα κινηθεί έγκαιρα, μπορεί να ενταχθεί στα ευρωπαϊκά σχήματα πυρηνικής τεχνολογίας νέας γενιάς (SMR Alliance) και να αποκτήσει γεωοικονομικό ρόλο στα Βαλκάνια.
⚡️ Μπαταρίες στα Φ/Β: Το επόμενο «ηλιακό κύμα»
☀️ Η απόφαση του ΥΠΕΝ να παρατείνει έως 30 Απριλίου 2026 τη δυνατότητα προσθήκης μονάδων αποθήκευσης σε φωτοβολταϊκά —υφιστάμενα και νέα— λειτουργεί ως restart για έναν κλάδο που είχε “παγώσει” από γραφειοκρατικά όρια και αβεβαιότητα. Στόχος είναι η απορρόφηση της στοχαστικότητας των ΑΠΕ, ο περιορισμός περικοπών και η ενίσχυση της ενεργειακής ευελιξίας του συστήματος.
🔋 Τεχνική προϋπόθεση: Η ωφέλιμη χωρητικότητα της μπαταρίας πρέπει να είναι τουλάχιστον ίση με 1 ώρα επί της εγκατεστημένης ισχύος του Φ/Β — μια αναλογία που επιτρέπει ρεαλιστική αποθήκευση χωρίς υπερβολικό κόστος.
💶 Αποζημιώσεις:
Η ενέργεια που εγχέεται από τις μπαταρίες αμείβεται στις τιμές της Αγοράς Επόμενης Ημέρας (DAM) και των λοιπών αγορών.
Η μέτρηση γίνεται διακριτά με πιστοποιημένο μετρητή στην έξοδο της αποθήκευσης.
Οι υπάρχουσες συμβάσεις λειτουργικής ενίσχυσης παραμένουν και αφορούν αποκλειστικά την παραγωγή των Φ/Β, όχι των μπαταριών.
🪶 Αδειοδοτήσεις και κοινές συνδέσεις:
Οι τροποποιήσεις Βεβαιώσεων Παραγωγού, ΟΣΣ, περιβαλλοντικών όρων και λοιπών εγκρίσεων θα διεκπεραιώνονται κατά προτεραιότητα.
Για έργα με κοινό σημείο σύνδεσης, επιτρέπεται ενιαία εγκατάσταση μπαταρίας έως το άθροισμα της ισχύος των συμμετεχόντων Φ/Β, με ωφέλιμη χωρητικότητα τουλάχιστον μίας ώρας επί του αθροίσματος.
⚙️ Καινοτομία – “Υπερέγχυση”:
Προβλέπεται δυνατότητα προσωρινής έγχυσης πέρα από τους περιορισμούς, με ταυτόχρονη ισόποση απορρόφηση από την αποθήκευση. Δεν αμείβεται, αλλά επιτρέπει δωρεάν αποθήκευση της επιπλέον ενέργειας — ουσιαστικά energy buffering χωρίς ποινή.
💡 Το νέο πλαίσιο επιχειρεί να μετατρέψει την αποθήκευση από πείραμα σε εμπορικό βραχίονα της ηλιακής παραγωγής, δημιουργώντας ευκαιρίες arbitrage (αγορά φθηνής/πώληση ακριβής ενέργειας), σταθερότητα δικτύου και υψηλότερες αποδόσεις για τους παραγωγούς.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Οι μικρομεσαίοι παραγωγοί να εξετάσουν συνέργειες (shared storage) ώστε να μειώσουν κόστος εγκατάστασης.
📌 Η αγορά θα στραφεί σε έργα με ενσωματωμένες μπαταρίες – όσοι κινηθούν νωρίς θα έχουν πλεονέκτημα στη χωρητικότητα δικτύου.
📌 Προσοχή στις ρυθμίσεις αποζημίωσης: η αγορά ενέργειας θα έχει μεταβλητότητα, απαιτείται στρατηγική εμπορίας.
📌 Οι φορείς έργων να εκμεταλλευτούν την προτεραιότητα στις άδειες — τα “ώριμα” έργα μπορούν να προλάβουν την επόμενη αναθεώρηση τιμών.
🎯 TITAN Forward 2029: Η επόμενη μέρα του Ομίλου ΤΙΤΑΝ
🏗️ Η Titan Cement International παρουσίασε στην Αθήνα, στο πλαίσιο του Investor Day 2025, το νέο στρατηγικό της σχέδιο «TITAN Forward 2029», ένα πενταετές πλάνο αξίας €3 δισ. με στόχο την επιτάχυνση της ανάπτυξης.
💰 Το πλάνο προβλέπει αύξηση πωλήσεων 6%-8% ετησίως (έως €4 δισ. το 2029), ενίσχυση EBITDA κατά 11%-13% (σε €1 δισ.) και απόδοση κεφαλαίου 15%-17%, με καθαρό δανεισμό/EBITDA 1,5x–2x. Οι συνολικές αποδόσεις προς μετόχους εκτιμώνται στα €500 εκατ.
🌍 Οι τρεις πυλώνες ανάπτυξης περιλαμβάνουν:
• Ανάπτυξη στις βασικές δραστηριότητες, κυρίως στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
• Επέκταση σε εναλλακτικά τσιμεντοειδή υλικά, με νέες συνεργασίες και βιώσιμες λύσεις.
• Καινοτομία & τεχνολογία, μέσω προϊόντων χαμηλών εκπομπών άνθρακα και υποδομών R&D σε Αθήνα, Μαϊάμι και Πάτρα.
🧱 Ο Marcel Cobuz δήλωσε ότι ο ΤΙΤΑΝ «περνά στη φάση επιτάχυνσης ανάπτυξης», έχοντας ήδη υπερκαλύψει το προηγούμενο πλάνο Building for Green Growth 2026 έναν χρόνο νωρίτερα.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Ενισχύεται το μακροπρόθεσμο επενδυτικό story με σταθερή απόδοση και ESG κατεύθυνση.
📌 Οι επενδύσεις στις ΗΠΑ αποτελούν καταλύτη ανάπτυξης.
📌 Πιθανή αναβάθμιση αξιολόγησης (BBB-) εντός 18 μηνών εφόσον διατηρηθεί η μόχλευση.
🇬🇷 Προτεραιότητα: Μείωση Δημοσίου Χρέους 2026
💶 Η Ελλάδα ετοιμάζεται να κινηθεί με «φρένο» στις εκδόσεις ομολόγων το 2026, επιλέγοντας περιοριστικό δανεισμό γύρω στα €8 δισ., ελαφρώς αυξημένο από τα €7,5 δισ. του 2025. Ο στόχος είναι ξεκάθαρος: επιτάχυνση της αποκλιμάκωσης του χρέους και σταθεροποίηση της δημοσιονομικής εικόνας.
📈 Σύμφωνα με αναλυτές του Bloomberg, το μέγεθος των εκδόσεων θεωρείται συντηρητικό, κάτι που εναρμονίζεται με το εθνικό πλάνο για διατηρήσιμα πρωτογενή πλεονάσματα και αυτοχρηματοδότηση των τόκων χωρίς εξωτερική πίεση.
💰 Τα φορολογικά έσοδα συνεχίζουν να υπεραποδίδουν, ενώ η οικονομική ανάπτυξη παραμένει σταθερή, δημιουργώντας συνθήκες σπάνιας δημοσιονομικής ισορροπίας στην Ευρώπη. Αυτά τα πλεονάσματα επιτρέπουν όχι μόνο την κάλυψη των τόκων του χρέους, αλλά και τη διατήρηση ενός υψηλού ταμειακού αποθέματος – αν και αναμένεται να μειωθεί από €46 δισ. σε περίπου €36 δισ. ως το τέλος του 2026.
📊 Η κυβέρνηση σχεδιάζει μία έκδοση νέου 10ετούς ομολόγου, στοχεύοντας σε βάθος καμπύλης και επαναβεβαίωση εμπιστοσύνης των αγορών. Η πρόσφατη αναβάθμιση της Scope σε “θετικές” προοπτικές ενισχύει το momentum, ενώ η αγορά αναμένει με ενδιαφέρον την Fitch αυτή την Παρασκευή — όπου η Ελλάδα παραμένει στο “BBB-”, ένα σκαλοπάτι πάνω από το investment grade κατώφλι.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Η στρατηγική χαμηλών εκδόσεων δείχνει εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της οικονομίας — και στέλνει μήνυμα αξιοπιστίας στις αγορές.
📌 Αν η Fitch επιβεβαιώσει «θετικές προοπτικές», θα ανοίξει ο δρόμος για πλήρη αναβάθμιση σε “BBB” μέσα στο 2026.
📌 Η σταθερότητα των πλεονασμάτων και η μείωση του χρέους αποτελούν το «δίδυμο κλειδί» για φθηνότερο δανεισμό και μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων στο επόμενο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα.
💶 Καραβίας: «Δεν λείπει η ρευστότητα, λείπουν οι επενδύσεις»
🏛️ Στο 8ο Athens Investment Forum, ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Φωκίων Καραβίας, έστειλε σαφές μήνυμα: η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερες επενδύσεις για να απορροφήσει αποτελεσματικά τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF), το οποίο εκπνέει τον Αύγουστο του 2026.
📊 Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε, μόλις το 56% των 650 δισ. ευρώ που διαθέτει το RRF σε επίπεδο Ε.Ε. έχει εκταμιευθεί έως τώρα, λόγω σφιχτών χρονοδιαγραμμάτων και πολύπλοκων διαδικασιών. Το πρόβλημα, όπως είπε, δεν είναι ελληνικό φαινόμενο· η καθυστέρηση είναι γενικευμένη.
💡 Ο κ. Καραβίας τόνισε ότι οι επενδύσεις πρέπει να επεκταθούν πέρα από τα ακίνητα και τον τουρισμό, που ήδη απορροφούν σημαντικούς πόρους, και να στραφούν στους κρίσιμους τομείς του μέλλοντος:
Νέες τεχνολογίες και ψηφιακό μετασχηματισμό
Μεταποίηση και βιομηχανική αναγέννηση
Αμυντική βιομηχανία, σε συνδυασμό με τα ευρωπαϊκά προγράμματα αναβάθμισης
💬 «Δεν έχουμε έλλειμμα ρευστότητας», υπογράμμισε. «Έχουμε έλλειμμα ζήτησης για επενδυτικά κεφάλαια από τους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας».
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Η απορρόφηση των κονδυλίων RRF θα αποτελέσει τεστ αποτελεσματικότητας για τον ιδιωτικό τομέα.
📌 Οι τράπεζες δείχνουν πρόθυμες, αλλά χρειάζονται ώριμα σχέδια με παραγωγικό αντίκρισμα, όχι απλή αξιοποίηση δανείων.
📌 Κρίσιμο να κατευθυνθούν πόροι σε τεχνολογία, πράσινη ενέργεια και βιομηχανία, που μπορούν να αυξήσουν το ΑΕΠ μακροπρόθεσμα.
📌 Η Ελλάδα οφείλει να περάσει από την απορρόφηση επιδοτήσεων στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας — αλλιώς το RRF θα τελειώσει χωρίς δομικό αποτύπωμα.
🧩 Alpha Bank – Η «Γέφυρα» προς την Ευρώπη
🌍 Ο διευθύνων σύμβουλος της Alpha Bank, Βασίλης Ψάλτης, μιλώντας στο Athens Investment Forum, ανέδειξε τον ρόλο της τράπεζας ως συνδετικού κρίκου μεταξύ της ελληνικής οικονομίας και των ευρωπαϊκών αγορών, χάρη στη στρατηγική συνεργασία με τη UniCredit.
🏦 Όπως τόνισε, η συνεργασία αυτή προσφέρει πρόσβαση σε 16 νέες χώρες, ενισχύοντας την εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων και διευκολύνοντας τη ροή κεφαλαίων, τεχνογνωσίας και επενδύσεων.
⚙️ Η Alpha Bank στηρίζει ενεργά τα μεγάλα έργα υποδομών, ενέργειας και τουρισμού, ενώ ταυτόχρονα ενδυναμώνει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, «τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας», με ψηφιακά εργαλεία και νέες μορφές χρηματοδότησης.
📊 Ο κ. Ψάλτης υπογράμμισε ότι, παρά το ασταθές διεθνές περιβάλλον, η Ελλάδα διαθέτει πλέον σταθερή μακροοικονομική βάση, αναβαθμισμένη πιστοληπτική ικανότητα και ισχυρή πρόσβαση σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Η αποκλιμάκωση του χρέους, είπε, αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα που πρέπει να διαφυλαχθεί.
💡 Τέλος, κάλεσε για ενίσχυση της παραγωγικότητας και της κλίμακας των ελληνικών επιχειρήσεων μέσω συνεργασιών, καινοτομίας και προσέλκυσης μακροπρόθεσμων κεφαλαίων, τονίζοντας πως «πρέπει να μεγαλώσουμε τις επιχειρήσεις μας και να χτίσουμε παραγωγή που μένει στη χώρα».
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Η Alpha Bank εδραιώνει το αφήγημα “gateway to Europe”, συνδέοντας τη χρηματοδότηση RRF με ιδιωτικά κεφάλαια.
📌 Η συμμαχία με UniCredit μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για cross-border projects και M&A στη ΝΑ Ευρώπη.
📌 Η έμφαση σε scale-up και παραγωγικότητα προϊδεάζει για νέα τραπεζικά προϊόντα και clusters χρηματοδότησης το 2026.
📌 Η ρητορική Ψάλτη συντονίζεται με το κυβερνητικό αφήγημα «επενδύσεις και σταθερότητα» — δείγμα θεσμικής ωριμότητας του τραπεζικού τομέα.
🎓 Η μεταρρύθμιση των μη κρατικών πανεπιστημίων: Από την ελπίδα στην ομηρία
📚 Η θέσπιση του νόμου για τα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια αποτέλεσε ένα ιστορικό βήμα. Μια μεταρρύθμιση που έφερε ελπίδα ότι η Ελλάδα θα εισέλθει επιτέλους στην ευρωπαϊκή κανονικότητα, επιτρέποντας την ίδρυση πανεπιστημιακών ιδρυμάτων εκτός κρατικού μονοπωλίου — όπως ήδη συμβαίνει σε όλη την ΕΕ.
🏛️ Ωστόσο, η ελπίδα αυτή απειλείται να μετατραπεί σε θεσμική ομηρία, καθώς η υλοποίηση του νόμου έχει προσκρούσει σε ένα πλέγμα γραφειοκρατικών καθυστερήσεων και θεσμικών αντιστάσεων. Η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), με πρόεδρο τον κ. Περικλή Μήτκα, ανέλαβε την ευθύνη αδειοδότησης και πιστοποίησης των νέων ιδρυμάτων. Όμως, ενώ οι φάκελοι κατατέθηκαν έγκαιρα (τέλος Μαρτίου 2025) και οι άδειες εκδόθηκαν μόλις στα τέλη Αυγούστου, η πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών καθυστερεί ανεξήγητα.
⏳ Ήδη, στις αρχές Νοεμβρίου, τρεις σχολές νομικής και μία πληροφορικής δεν έχουν λάβει ακόμη έγκριση προγραμμάτων, με αποτέλεσμα εκατοντάδες νέοι να παραμένουν «στον αέρα». Γονείς και φοιτητές ρωτούν εύλογα: πώς είναι δυνατόν, ενώ η ακαδημαϊκή χρονιά έχει ξεκινήσει, να μην έχουν ακόμη ολοκληρωθεί βασικές διοικητικές διαδικασίες;
⚖️ Το πλέον ανησυχητικό είναι η σύνθεση των επιτροπών αξιολόγησης: σε αυτές συμμετέχουν εκπρόσωπος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, που έχει ήδη εκφραστεί δημόσια κατά της ίδρυσης των μη κρατικών πανεπιστημίων, καθώς και εκπρόσωποι φοιτητών των δημοσίων νομικών σχολών. Η συμμετοχή τους εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την αντικειμενικότητα και θεσμική ουδετερότητα της διαδικασίας.
🇬🇧 Είναι τουλάχιστον παράδοξο να καλούνται συνδικαλιστές και ανταγωνιστικοί φορείς να κρίνουν τα προγράμματα σπουδών κορυφαίων ξένων πανεπιστημίων, με διεθνή αναγνώριση δεκαετιών. Αντί για ένα άλμα εκσυγχρονισμού, η μεταρρύθμιση δείχνει να παγιδεύεται σε ιδεολογικά και θεσμικά αναχώματα που διατηρούν το πανεπιστημιακό κατεστημένο αλώβητο.
➡️ Συμβουλές Black Box:
📌 Η κυβέρνηση οφείλει να διασφαλίσει χρονικά δεσμευτικές προθεσμίες για την ΕΘΑΑΕ ώστε να αποτρέπονται καθυστερήσεις που πλήττουν φοιτητές.
📌 Απαιτείται αποκομματικοποίηση των επιτροπών και αποκλεισμός μελών που έχουν σύγκρουση συμφερόντων.
📌 Η διαδικασία πιστοποίησης πρέπει να γίνει διαφανής και ηλεκτρονικά παρακολουθήσιμη, ώστε να υπάρχει δημόσια λογοδοσία.
📌 Αν θέλουμε πραγματικά μη κρατικά πανεπιστήμια, πρέπει να τα απελευθερώσουμε από τη γραφειοκρατική ομηρία του ίδιου του κράτους.
*Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δε θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
