Επιμέλεια Κώστας Στούπας
Η ψυχολογία του πλήθους και το χρηματιστηριακό déjà vu
Οι τολμηροί των τελευταίων εβδομάδων δικαιώθηκαν. Οι πρώτοι που τόλμησαν να αγοράσουν, τώρα απολαμβάνουν τους καρπούς της τόλμης τους. Και όπως πάντα, η επιτυχία γεννά μίμηση – ειδικά όταν η άνοδος γίνεται ορατή, απτή, σχεδόν μεταδοτική. Το νέο ψυχολογικό μοτίβο που διαμορφώνεται θυμίζει έντονα εκείνη την υπόγεια αγωνία: «Μην μείνουμε απ' έξω…».
Η αγορά αρχίζει να θυμίζει σκηνικό προθέρμανσης πριν από κάτι μεγαλύτερο. Αν δεν ανατραπεί το διεθνές κλίμα, πηγαίνουμε για ένα θερμό χρηματιστηριακό Καλοκαίρι – με θερμοκρασίες που θα μετριούνται όχι σε βαθμούς, αλλά σε αποδόσεις.
Το κλίμα είναι τόσο φορτισμένο που αρκεί μια φήμη για να δώσει φτερά. Για παράδειγμα, για μια μετοχή που έχει ήδη πραγματοποιήσει ράλι, κυκλοφορεί πως επίκειται split σε τρία μέρη. Αν επιβεβαιωθεί, η μετοχή θα γίνει θεωρητικά φθηνότερη κατά 2/3. Και κάπως έτσι, επανέρχεται στη συλλογική ψυχολογία το αφήγημα ότι έχει περιθώριο για νέα άνοδο. Είπαμε: η αγορά δεν είναι μόνο οικονομία. Είναι και αφήγημα. Είναι και πίστη.
Ένας δείκτης που αξίζει να παρακολουθούμε είναι ο αριθμός των ενεργών χρηματιστηριακών κωδικών. Μήνας με τον μήνα αυξάνεται, κάτι που ιστορικά προμηνύει κινητικότητα – όχι απαραίτητα ορθολογική, αλλά οπωσδήποτε ζωντανή.
Οι «παλιοί» ρευστοποιούν, οι «νέοι» επιτίθενται
Η πληροφορία από τα ενδότερα λέει ότι οι έμπειροι επενδυτές αρχίζουν να ρευστοποιούν ένα μέρος των κερδών τους – κατά μέσο όρο 20-30%. Προσέχουν. Οι νέοι, οι «ψηφιακοί αυτόχθονες» των πλατφορμών, είναι πιο επιθετικοί. Με μικρότερα χαρτοφυλάκια, αλλά μεγαλύτερη ορμή, λειτουργούν πιο συναισθηματικά – όπως είναι φυσικό. Η ψυχολογία του πλήθους σε δράση.
Η διαφορά ηλικίας αποτυπώνεται και στα κανάλια διαμεσολάβησης. Οι παραδοσιακές χρηματιστηριακές στεγάζουν τους παλιούς παίκτες με τα μεγαλύτερα πορτοφόλια – κυρίως boomers. Οι νεότεροι κινούνται στις εφαρμογές, με μέσο χαρτοφυλάκιο γύρω στα 1.000 ευρώ. Δύο κόσμοι. Μια αγορά.
Η αγορά είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Δεν υπακούει μόνο στους αριθμούς. Υπακούει στη διάθεση. Στην προσδοκία. Στον φόβο. Και στην ελπίδα. Ο επενδυτής που μπορεί να διαβάσει τα σήματα πίσω από τους αριθμούς, έχει προβάδισμα. Όχι μόνο στην απόδοση – αλλά και στη μακροβιότητα. Διότι το ζητούμενο δεν είναι απλώς να μπεις έγκαιρα. Είναι να αντέξεις όταν όλοι οι άλλοι χάνουν την ψυχραιμία τους.
Επιμέρους κινήσεις
ΑΔΜΗΕ +4,26%: Η αγορά προεξοφλεί την έναρξη απόδοσης της επένδυσης στην ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης, που εγκαινιάστηκε πρόσφατα. Περισσότερα πάγια σημαίνουν περισσότερα έσοδα. Και αυτά, μεταφράζονται σε μελλοντικά κέρδη.
ΣΑΡΑΝΤΗΣ +4,20%: Η μετοχή αντέδρασε ανοδικά μετά την αφαίρεσή της από τα top picks της Eurobank Equities, θέση που πήρε η ΜΟΗ. Ο λόγος; Το χάσμα αποτίμησης μειώθηκε. Η μετοχή τελεί υπό διαπραγμάτευση σε EV/EBITDA 9,4x για το 2025, έναντι 10,5x της Reckitt – ένδειξη ωριμότητας, αλλά και κορεσμού;
OPTIMA +0,50%: Αν και η αγορά την Παρασκευή ήταν στο κόκκινο, η μετοχή της OPTIMA κράτησε αντίσταση. Δεν φέρει τα «τραυματικά φορτία» των παλαιών τραπεζών, αλλά η λογιστική της αξία στα 2,2, όταν οι υπόλοιπες τράπεζες είναι κάτω από το 1, αρχίζει να προβληματίζει.
ALPHA BANK +3,48%: Ηγέτιδα της ανόδου στον τραπεζικό κλάδο για ακόμη μία φορά. Από την αρχή του έτους, έχει καταγράψει άνοδο άνω του 70%. Δεύτερη η ΠΕΙΡ, τρίτη η OPTIMA. Ξεκάθαρο σήμα ότι τα «βαριά χαρτιά» επέστρεψαν – και οι προσδοκίες, μαζί τους.
ΑΒΑΞ 3,95%: Πρόκειται για αντίδραση στην πλαγιοκαθοδική τάση που ακολουθεί η μετοχή από τα τέλη του περασμένου Φεβρουαρίου.
ΤΙΤC 2,96%: Η ανοδική κίνηση ενισχύθηκε από το τέλος του πακέτου που ρευστοποιούσε κάποιο χαρτοφυλάκιο.
Πειραιώς(ΠΕΙΡ): Σαρώνουν τα πάντα οι ξένοι στην Ελλάδα. Οι τραπεζικές μετοχές εδώ και μήνες είναι στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεών τους. Η Τράπεζα Πειραιώς είναι μεταξύ των κορυφαίων τους επιλογών και μάλιστα και το πράσινο ομόλογο που εξέδωσε ύψους 500 εκατ. ευρώ πήγε εξαιρετικά.
Η έκδοση καλύφθηκε 7 φορές και οι προσφορές ξεπέρασαν τα 3,2 δισ. ευρώ. Ο τίτλος έχει διάρκεια 3,5 έτη και το κουπόνι είχε αρχική τιμολόγηση mid swaps συν 145 μονάδες βάσης αλλά κατέληξε χαμηλότερα και στις 115 μονάδες βάσης.
Η πορεία της τράπεζας, οι κινήσεις της διοίκησης Μεγάλου, έχουν λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τους ξένους επενδυτές, η οποία ανανεώνεται όποτε δοθεί ευκαιρία. Τώρα ήταν μέσω του ομολόγου. Όμως και η μετοχή χθες ένα ακόμη νέο υψηλό 4 ετών με την απόδοση από την αρχή του έτους να ξεπερνά το 50%.
Ποιος να περίμενε στην αρχή της χρονιάς πως οι τράπεζες θα είχαν και φέτος τέτοια πορεία; Σημειώνεται πως την Τρίτη 3 Ιουνίου θα γίνει η αποκοπή του δικαιώματος στην επιστροφή κεφαλαίου ύψους 0,298 ευρώ ανά μετοχή. Η διανομή αντιστοιχεί σε απόδοση 5%. Δηλαδή παρά την άνοδο της μετοχής, ακόμα είναι ελκυστική η απόδοση.
HSBC: Σε ανοδική αναθεώρηση των εκτιμήσεων κερδοφορίας για τις ελληνικές τράπεζες (για το 2025 και το 2026) προχωρά η HSBC. Η νέα έκθεση της HSBC εκπέμπει θετικά σήματα για την πορεία του ελληνικού τραπεζικού κλάδου, ενώ αναβαθμίζει τις τιμές-στόχους για τις περισσότερες εγχώριες τράπεζες.
Παρά τις μειωμένες προσδοκίες για τα επιτόκια, η βελτίωση των βασικών μεγεθών και η ενισχυμένη εξαγωγική δραστηριότητα υποστηρίζουν τη θετική προοπτική του κλάδου.
Στο επίκεντρο βρίσκονται οι Alpha Bank και Eurobank, οι οποίες ξεχωρίζουν για την ανθεκτικότητα των λειτουργικών αποτελεσμάτων και τη δυναμική της πιστωτικής επέκτασης αντίστοιχα. O οίκος ανεβάζει τις τιμές στόχους για την Alpha Bank σε €3,75 (από €3,05), για την Πειραιώς στα €7,50 (από €7,25), μειώνει ελαφρώς για τη Eurobank σε €3,30 (από €3,50) και διατηρεί τη σύσταση «αγορά». Για την Εθνική Τράπεζα διατηρεί ουδέτερη σύσταση και αυξάνει την τιμή στόχο σε €11,80 (από €9,90).
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, παρά τη σημαντική άνοδο άνω του 40% από τις αρχές του έτους, οι ελληνικές τραπεζικές μετοχές παραμένουν ελκυστικές συγκριτικά με τους ομολόγους τους σε Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (CEEMEA), τόσο από άποψη αποτίμησης όσο και βάσει δυναμικής κερδών. Η HSBC ενισχύει το θετικό αφήγημα για τον κλάδο, προβλέποντας σταθερή πορεία με υψηλότερα λειτουργικά κέρδη, ακόμα και σε περιβάλλον χαμηλότερων επιτοκίων.
ΟΠΑΠ: Στις 7 Μαΐου ο ΟΠΑΠ είχε κόψει το τελικό μέρισμα ύψους 0,80 ευρώ ανά μετοχή. Ο τίτλος την προηγούμενη μέρα ήταν στα 20 ευρώ. Σήμερα είναι πάνω από 20 ευρώ και οι μέτοχοι έχουν λάβει το ποσό μετά την αφαίρεση του φόρου που είναι 5%. Δηλαδή και το μέρισμα πήραν και η μετοχή είναι πιο πάνω.
Ας αναλογιστούμε επίσης πόσες αποκοπές έχει κάνει η Οργανισμός τα τελευταία χρόνια και πόσο έχει ανέβει η τιμή της μετοχής. Για να σας φρεσκάρουμε τη μνήμη σας θα σας πούμε πως τον περασμένο Νοέμβρη είχε δώσει 0,60 ευρώ προμέρισμα.
Μέσα στο 2024 είχε δώσει άλλα 1,05 ευρώ και το 2023 2,04 ευρώ. Το 2022 είχε δώσει 1,90 ευρώ. Αν δηλαδή κάποιος έχει τη μετοχή από τα τέλη του 2021, είναι δηλαδή μακροπρόθεσμος έχει λάβει 6,4 ευρώ σε μερίσματα και επιστροφές.
Παράλληλα σε αυτό το διάστημα η μετοχή έχει άνοδο 73,5%, χωρίς να υπολογίζονται οι διανομές. Επιπλέον δεν έχουν υπολογιστεί οι υπεραξίες που θα είχε κάποιος επενδυτής που επανεπένδυσε το μέρισμα, είτε μέσω της πρότασης που είχε κάνει ο ΟΠΑΠ την περίοδο 2019-2023 είτε μόνος.
ΕΧΑΕ: Κάτι που ίσως οι αναλυτές δεν είχαν συνεκτιμήσει στα αποτελέσματα της ΕΧΑΕ, είναι ο μετασχηματισμός που θα γίνει στις 3 από τις 4 συστημικές. Θα γίνει ένα reverse merger και θα επιστρέψουν οι τράπεζες στο Χ.Α. Αφορά τις Alpha Bank, Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς. Λόγω των κόκκινων δανείων στο παρελθόν έσπασαν σε καλές και κακές και μπήκαν στο Χ.Α. οι εταιρείες συμμετοχών. Τώρα θα επιστρέψουν.
Για τον επενδυτή δεν έχει διαφορά, αλλά για την ΕΧΑΕ θα υπάρξει ένα σημαντικό έσοδο. Όπως ειπώθηκε στην ενημέρωση των αναλυτών αναμένεται έσοδο 10 εκατ. ευρώ αφού η ΕΧΑΕ εκλαμβάνει την κίνηση ως IPO, δηλαδή ως νέα εισαγωγή.
Το τελικό νούμερο εξαρτάται και από τις αποτιμήσεις που θα έχουν όταν γίνει η αλλαγή των μετοχών. Από την άλλη η ΕΧΑΕ περιμένει το χρησμό του MSCI για το αν θα τοποθετήσει το ελληνικό χρηματιστήριο σε λίστα παρακολούθησης στα τέλη του επόμενου μήνα. Έχει κάνει αυτά που πρέπει, με το μέγεθος της αγοράς να είναι η μόνη «γκρίζα ζώνη» αλλά γι’ αυτό δεν μπορεί να κάνει κάτι.
Eurobank: Επενδύσεις παγίων 19 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυση «7 Ημέρες Οικονομίας» της Eurobank, η οποία κατέδειξε τη φάση σταδιακής ανάκαμψης που έχει μπει τα τελευταία τρία χρόνια το σύνολο του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού της ελληνικής οικονομίας.
Η ανάκαμψη αυτή προήλθε έπειτα από μείωσή κατά 37 δισ. ευρώ την περίοδο 2010-2021, σε ένα μέγεθος που αποτυπώνει τη συρρίκνωση των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας. Σύμφωνα με την ανάλυση 7 Ημέρες Οικονομίας της Eurobank, για να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος της κρίσης απαιτούνται καθαρές επενδύσεις παγίων 19 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια.
Όπως εξηγούν οι οικονομολόγοι της Eurobank, σε κάθε περίοδο, οι επενδύσεις παγίων προσθέτουν φυσικό κεφάλαιο (physical capital) στην οικονομία. Οι νέες υποδομές, τα νέα εργοστάσια, ο νέος μεταφορικός εξοπλισμός, ο νέος εξοπλισμός τεχνολογίας πληροφορικής και επικοινωνίας, ο νέος μηχανολογικός εξοπλισμός κ.α., ενισχύουν τις παραγωγικές δυνατότητες της οικονομίας.
Εντούτοις, σε κάθε περίοδο, ένας μέρος του υπάρχοντος φυσικού κεφαλαίου αποσβένεται, δηλαδή αποσύρεται από την παραγωγική διαδικασία (π.χ. λόγω τεχνολογικής απαξίωσης, αυξανόμενου κόστους λειτουργίας, συντήρησης κ.α.).
Όταν οι επενδύσεις παγίων είναι υψηλότερες από τις αποσβέσεις, δηλαδή όταν το φυσικό κεφάλαιο που προστίθεται στην οικονομία υπερβαίνει το φυσικό κεφάλαιο που αποσύρεται, οι καθαρές επενδύσεις παγίων είναι θετικές και το σύνολο του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού μεγεθύνεται. Όταν συμβαίνει το αντίθετο, δηλαδή όταν οι επενδύσεις παγίων υπολείπονται των αποσβέσεων, οι καθαρές επενδύσεις παγίων είναι αρνητικές και το σύνολο του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού συρρικνώνεται.
Duty Free: Σε νέες επιδόσεις ρεκόρ φέρνουν τα Duty Free oι τουριστικές ροές, με την εταιρεία να καταγράφει διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης.
Μετά το ρεκόρ του 2023 με έσοδα 406 εκατ. ευρώ τζίρο (+27% σε σχέση με το 2022) τα Duty Free σημείωσαν διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης και το 2024, όπως ανάφερε η διοίκηση κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για την παρουσίαση του προγράμματος εταιρικής κοινωνικής ευθύνης του ομίλου.
Η δυναμική συνεχίστηκε με ακόμα μεγαλύτερη ανοδική τροχιά και το 2024 ενώ οι Αμερικανοί τουρίστες εξακολουθούν να είναι το «κλειδί» χάρη στη σημαντική αύξηση των απευθείας πτήσεων με ΗΠΑ. Ακολουθούν οι Τούρκοι χάρη στη «βίζα εξπρές» και τη μεγάλη επισκεψιμότητα τους σε νησιά του βόρειου και ανατολικού Αιγαίου, ενώ και οι Ισραηλινοί είναι μια εξίσου υπολογίσιμη δύναμη.
Το βλέμμα στρέφει τώρα η εταιρεία στο νέο επενδυτικό της πλάνο βάζωντας πλώρη για ιστορικό ρεκόρ, με έμφαση στο νέο αεροδρόμιο της Κρήτης αλλά και στο αεροδρόμιο της Καλαμάτας το οποίο θα ανακαινιστεί μετά την ανάληψη της διαχείρισης του απ’ την κοινοπραξία Fraport AG -όμιλο Κωνσταντακόπουλο και όμιλο Κοπελούζου για τα επόμενα 40 χρόνια. Φυσικά, στο ραντάρ της εταιρείας μπαίνουν και οι επενδύσεις επέκτασης στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών.
Ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής: Νέο κεφάλαιο ανοίγει στον ενεργειακό χάρτη της χώρας με την εμπορική λειτουργία του καλωδίου Κρήτης – Αττικής. Βάζοντας τίτλους στην ενεργειακή απομόνωση του νησιού, η νέα διασύνδεση αναμένεται να ωφελήσει πολλαπλά τους καταναλωτές.
Προσφέροντας τους μεγαλύτερη ενεργειακή ασφάλεια – θυμίζουμε ότι ήδη κάτοικοι και επιχειρήσεις έχουν διαπιστώσει τη βελτίωση στην ποιότητα της ηλεκτροδότησης χάρη στη διασύνδεση Πελοποννήσου-Κρήτης– το νέο αυτό έργο έρχεται να συμπληρώσει τον πρώτο ενεργειακό «κρίκο» που είχε δημιουργηθεί το 2021 με τη σύνδεση της Κρήτης με την Πελοπόννησο.
Με τις δύο διασυνδέσεις να λειτουργούν πλέον σε πλήρη παράλληλη ανάπτυξη, η Κρήτη αποκτά μόνιμη και ισχυρή σύνδεση με το ηπειρωτικό σύστημα, αφήνοντας πίσω της την εποχή της ηλεκτρικής απομόνωσης.
Περαιτέρω, αναμένεται μείωση των χρεώσεων της κατηγορίας ΥΚΩ, βάζοντας τέλος στις κοστοβόρες πετρελαϊκές ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες της Μεγαλονήσου και στην επιβάρυνση των καταναλωτών σε όλη τη χώρα.
Το έργο, συνολικού ύψους 1,1 δισ. ευρώ, που μπήκε σε ράγες υλοποίησης το 2020, θα βρίσκεται σε δοκιμαστική λειτουργία, όπως ανακοίνωσε ο ΑΔΜΗΕ, όλους τους καλοκαιρινούς μήνες.
Ευρωπαϊκές εξαγωγές: Εντυπωσιακή είναι η αύξηση των ευρωπαϊκών εξαγωγών και κατά συνέπεια που του εμπορικού πλεονάσματος της ΕΕ προς τις ΗΠΑ τους τελευταίους μήνες. Η αγορά φοβούμενη την επιβολή δασμών έτρεξε να στοκάρει ευρωπαϊκά προϊόντα για να προλάβει τις ανατιμήσεις. Φυσικά η αύξηση των πωλήσεων είναι αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη κάτι που θα αντιστραφεί στη συνέχεια.
Δεδομένης της περαιτέρω βελτίωσης των περιθωρίων διύλισης το τρέχον δεύτερο τρίμηνο, είναι πιθανό η αγορά να προχωρήσει σε ανοδική αναθεώρηση εκτιμήσεων για τα προσαρμοσμένα EBITDA τρέχουσας χρήσης.
Ένα καλό σενάριο: Αν και στην ιστορία δεν αρέσει να επαναλαμβάνεται κάποιοι ιδιαίτερα αισιόδοξου παραλληλίζουν την εμφάνιση της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και την επίδραση της στην αγορά με εκείνη της Netscape το 1994 που ουσιαστικά εγκαινίασε την μαζική χρήση του διαδικτύου.
*Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δε θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
