ΩςΒΒ “αντίδοτο” στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει σε Συρία και Λιβύη χρησιμοποιεί ο Ερντογάν την κλιμάκωση της ρητορικής στα ελληνοτουρκικά, τονίζει στο liberal.gr ο Κωνσταντίνος Φίλης, εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, προσθέτοντας ότι o Τούρκος πρόεδρος θα κλιμακώνει έναντι της Ελλάδας όσο πιέζεται στα ανοικτά εξωτερικά του μέτωπα
“Στην ουσία ο Ερντογάν σηκώνει ξανά τους τόνους στα ελληνοτουρκικά, αφενός επειδή αυτό έχει απήχηση στο εσωτερικό του ακροατήριο, αφετέρου επειδή λειτουργεί αποπροσανατολιστικά σε σχέση με τα προβλήματα που ο ίδιος αντιμετωπίζει σε Συρία και Λιβύη”, αναφέρει ο κ Φίλης.
Και προσθέτει ότι η ρητορική του απέναντι στην Ελλάδα θα κλιμακώνεται, όσο πιο πολύ αυτός θα πιέζεται στα ανοικτά εξωτερικά μέτωπα, εκτιμώντας ότι δεν πρόκειται να κάνει πράξη την απειλή για νέα εισβολή στην Συρία, καθώς οι Ρώσοι δεν του το επιτρέπουν, και ταυτόχρονα θυμίζοντας ότι ο Τούρκος πρόεδρος δεν έχει ακόμη ενεργοποιήσει την απόφαση της Εθνοσυνέλευσης για αποστολή στρατευμάτων στην Λιβύη.
Στην ίδια λογική ο κ. Φίλης εκτιμά ότι η Τουρκία δεν θα υλοποιήσει άμεσα το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο, δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι κάτι το οποίο ο Ερντογάν δεν θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί ως διαπραγματευτικό χαρτί.
Ερωτηθείς για την δήλωση Πάιατ ότι όλα τα ελληνικά νησιά έχουν δικαίωμα στην οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, απαντά ότι ασφαλώς και είναι θετική, ωστόσο δεν είναι κάτι που θα κάνει την διαφορά σε σχέση με τις τουρκικές διεκδικήσεις. “Είναι άλλες οι ενέργειες που θα μπορούσαν να γίνουν από πλευράς Αμερικανών για να αποκτήσουν ουσία οι δηλώσεις Πάιατ”, όπως επισημαίνει με νόημα.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Σε χθεσινή του συνέντευξη ο αμερικανός πρέσβης Τζ. Πάιατ έστειλε το μήνυμα ότι όλα τα ελληνικά νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους έχουν δικαίωμα στην οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Πώς να το εκλάβουμε;ΒΒ
Είναι μια ευπρόσδεκτη θετική δήλωση για τις ελληνικές θέσεις. Βέβαια στην διευκρινιστική ερώτηση απαντά ότι θα αφήσει σε άλλους την συζήτηση για το τι αποτελεί βραχονησίδα και τι νησί. Σημαίνει προφανώς αυτό ότι μια βραχονησίδα έχει μειωμένη επήρεια. Σε κάθε περίπτωση είναι θετική η δήλωση ότι ανεξαρτήτως μεγέθους τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα με βάση το δίκαιο της θάλασσας. Δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι αυτό σε σχέση με τις τουρκικές διεκδικήσεις, ωστόσο είναι σημαντικό να ακούγεται για μια ακόμη φορά από πλευράς αμερικανικού παράγοντα. Η θέση Πάιατ δεν θα κάνει την διαφορά. Έχει ακουστεί περίπου με τον ίδιο τρόπο και στο παρελθόν και από τον εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αθροιστικά όλα αυτά είναι θετικά για εμάς, αλλά δεν αποτελούν τίποτα περισσότερο από μια ηθική δικαίωση για την ελληνική πλευρά. Είναι άλλες οι ενέργειες που θα μπορούσαν να γίνουν από πλευράς Αμερικανών για να αποκτήσουν ουσία οι δηλώσεις Πάιατ.
Στην ερώτηση μάλιστα κατά πόσο οι ΗΠΑ θα εμπλακούν, όπως είχαν κάνει στο παρελθόν, σε μια ενδεχόμενη κλιμάκωση, ο αμερικανός πρέσβης αποφεύγει να απαντήσει…
Είναι ειλικρινής ως προς το ότι η αμερικανική πλευρά δεν γνωρίζει ούτε η ίδια κατά πόσο έχει την επιρροή στην Τουρκία προκειμένου να αποτρέψει μια τυχόν απόφαση κλιμάκωσης από πλευράς Άγκυρας. Σημειωτέον εδώ ότι δεν έχει ωριμάσει ακόμη η σκέψη από τουρκικής πλευράς για να προκαλέσει μια θερμή κρίση με την Ελλάδα.
Ωστόσο αν και εφόσον συνέβαινε κάτι τέτοιο, οι ΗΠΑ δεν γνωρίζουν τον βαθμό επιρροής τους για να αλλάξουν μια τέτοια απόφαση. Κι αυτό κυρίως λόγω της πολύ μεγάλης δυσπιστίας που έχει απέναντί τους ο ίδιος ο Ερντογάν.
Κατά δεύτερο αν και εφόσον επιχειρούσαν να ασκήσουν την επιρροή τους, ένα ερώτημα είναι πόσο αποτελεσματική αυτή θα ήταν στο τέλος της ημέρας. Και κατά τρίτο, λόγω του παράγοντα Τραμπ δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι ΗΠΑ σε μια τέτοια κρίση δεν θα μιλούσαν με δύο φωνές και δεν θα είχαν δύο γραμμές. Μια επίσημη όπως αυτή θα εκφράζονταν από το υπ. Εξωτερικών και το υπ. Άμυνας και μια λιγότερο επίσημη, αλλά εξίσου σημαντική, όπως αυτή θα εκφράζονταν από τον ίδιο τον Τραμπ.
Είπατε ότι η δήλωση Πάιατ δεν θα κάνει την διαφορά. Βλέπουμε λοιπόν ότι η Τουρκία αγόρασε και 3ο γεωτρύπανο, εξετάζει να στείλει σκάφος για έρευνες νοτίως της Κρήτης, χθες ο Ερντογάν υποστήριξε ότι η Ελλάδα σταδιακά αποδέχεται το καθεστώς που η ίδια η Τουρκία έχει επιβάλει στην Αν. Μεσόγειο για να έρθει φυσικά η απάντηση της Αθήνας ότι αυτό φυσικά δεν ισχύει. Με άλλα λόγια τελευταίως η Άγκυρα σηκώνει ξανά τους τόνους. Τι επιχειρεί με αυτό;
Ο Ερντογάν μιλά με το βλέμμα στραμμένο τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Στο εσωτερικό πιέζεται τόσο από τις αρρυθμίες που αντιμετωπίζει η τουρκική οικονομία, όσο και από την αμφισβήτηση που γίνεται εντονότερη στο πρόσωπό του και από τις κεντρικές του επιλογές στην εξωτερική πολιτική.
Ενώ δηλαδή η αντιπολίτευση τον στηρίζει με εθνικιστικές κορώνες στα ελληνοτουρκικά, ταυτόχρονα τον καταγγέλλει ότι δεν έχει βρει ένα modus operandi με τον Άσαντ και αυτό δημιουργεί προσκόμματα στην τουρκική πολιτική στην Συρία.
Ο Ερντογάν επομένως θέλει να είναι αρεστός σε ένα ακροατήριο που ο ίδιος έχει γαλουχήσει με το αφήγημα ότι η Τουρκία είναι μια εν δυνάμει υπερδύναμη, της οποίας όλοι επιβουλεύονται την κυριαρχία της και χάρηΒΒ στον ίδιον καταφέρνει να επιβιώνει και να μεγαλώνει. Ταυτόχρονα μιλά και με το βλέμμα στραμμένο στο εξωτερικό, όπου έχει ανοίξει πολλά μέτωπα και ο ίδιος θεωρεί ότι όσο περισσότερα αυτά είναι, τόσο πιο ισχυρός διαπραγματευτικά γίνεται ο ίδιος.
Εδώ τα προβλήματα που αντιμετωπίζει είναι πολλά. Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και περίπου δύο μήνες υπάρχει μια απόφαση της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για αποστολή στρατευμάτων στην Λιβύη που ουδέποτε ενεργοποιήθηκε. Δεν είναι τυχαίο ότι απειλεί με νέα εισβολή στην Συρία για την οποία οι Ρώσοι τον προειδοποιούν να μην το κάνει και δεν θα το κάνει. Τώρα δηλώνει ότι κάποια στιγμή μέσα στο 2020 θα στείλει κάποιο από τα γεωτρύπανα που έχει αποκτήσει η Τουρκία νοτίως της Κρήτης, θέτοντας σε εφαρμογή το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης.ΒΒ
Εκτιμάτε ότι θα το κάνει;
Σε πρώτη φάση πιστεύω ότι δεν θα το κάνει. Εντός δηλαδή του επόμενου μηνός δεν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο. Ωστόσο είναι κάτι το οποίο η Τουρκία το διαπραγματεύεται.
Όπως διαπραγματεύεται με την παρουσία του Γιαβούζ στο τεμάχιο 8 της Κύπρου το πάγωμα από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας του συνόλου του ενεργειακού της προγράμματος, έτσι χρησιμοποιεί ως μοχλό πίεσης απέναντι στην Ελλάδα και την απειλή αποστολής σκάφους στην ζώνη του μνημονίου Τουρκίας-Λιβύης- που ανάλογα με το επίπεδο κλιμάκωσης που επιθυμεί ο Ερντογάν θα μπορούσε να είναι εντός ή και εκτός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Αν οι εξελίξεις δεν τον ικανοποιήσουν ή θεωρήσει ότι η ελληνική αποτρεπτική ισχύς κάμπτεται, τότε θα μπορούσε να προχωρήσει στο επόμενο βήμα.
Στην ουσία ο Ερντογάν σηκώνει ξανά τους τόνους στα ελληνοτουρκικά, αφενός επειδή αυτό έχει απήχηση στο εσωτερικό του ακροατήριο και αφετέρου επειδή λειτουργεί αποπροσανατολιστικά σε σχέση με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σε Συρία και Λιβύη. Και όσο πιο πιεσμένος είναι σε αυτά τα μέτωπα, θα αναζητεί κάποια διέξοδο με κλιμάκωση της ρητορικής τους.
Στο συριακό μέτωπο, πιστεύετε ότι η τελευταία αυτή “σύγκρουση” Τουρκίας-Ρωσίας μπορεί να οδηγήσει σε ρήξη τις σχέσεις τους ή είναι όπως οι παλαιότερες, όπου στο τέλος Ερντογάν και Πούτιν στο τέλος τα έβρισκαν;ΒΒ
Είναι σίγουρα σοβαρότερη απ’ ότι οι προηγούμενες κρίσεις, καθώς το διακύβευμα είναι μεγαλύτερο. Είναι δύσκολο να βρουν οι δύο χώρες ένα κοινό παρονομαστή στο Ιντλίμπ, εφόσον ο Ερντγάν επιμένει σε απόσυρση των στρατευμάτων του Ασαντ, αλλά ο Πούτιν θέλει το ακριβώς αντίθετο. Και αυτό καθώς εφόσον επικρατήσει ο Ασαντ στο Ιντλίμπ, αυτό θα αποτελέσει μια ακόμη σφραγίδα ότι ο πρώτος έχει κερδίσει τον πόλεμο και είναι ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης, άρα ο χαμένος είναι ο Ερντογάν.
Πιστεύω παρ’ όλα αυτά ότι για οικονομικούς, γεωπολιτικούς, αμυντικούς, ενεργειακούς, ακόμη και λόγους που σχετίζονται με τον τουρισμό - οι Ρώσοι τουρίστες ξεπέρασαν και τους Γερμανούς σε αφίξεις πέρυσι στην Τουρκία- στο τέλος της ημέρας οι σχέσεις των δύο χωρών δεν θα οδηγηθούν σε ρήξη. Εξάλλου μιλάμε για δύο κυνικούς ηγέτες με κύριο χαρακτηριστικό τον ωμό ρεαλισμό.
Οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χώρων βρίσκονται στα 25 δισ ευρώ, υπάρχει ο παράγοντας των πυραύλων S-400, η συνεργασία στα ενεργειακά, το θέμα με το πυρηνικό εργοστάσιο. Η Ρωσία για την Τουρκία είναι πολύ σημαντική γιατί έτσι μπορεί η τελευταία να παίζει στο δίπολο Δύσης-Ανατολής. Και η Τουρκία για την Ρωσία είναι επίσης πολύ σημαντική γιατί έτσι μπορεί η τελευταία να διεμβολίζει το νατοϊκό μέτωπο.
