Νίκος Δρανδάκης: Οι ελληνικές start ups πρέπει να «σπάσουν» την εσωστρέφεια

Νίκος Δρανδάκης: Οι ελληνικές start ups πρέπει να «σπάσουν» την εσωστρέφεια

O Nίκος Δρανδάκης συνιδρυτής του μεγαλύτερου ελληνικού success story των τελευταίων ετών, μιλάει στο Liberal και στο Ανδρέα Ζαμπούκα. Ο ιθύνων νους του Τaxi Beat αναφέρεται στο χτίσιμο της εταιρείας, στην εκτόξευσή της  στις αγορές της Λατινικής Αμερικής και δηλώνει αισιόδοξος για ένα μεγάλο  «start up» της κοινωνίας που θα δώσει νέα προοπτική στη χώρα.

Η Taxibeat, μία 100%  ελληνική εταιρία εξαγοράστηκε πρόσφατα από την  «Mytaxi», θυγατρική της γερμανικής Daimler, επεκτείνοντας την παρουσία της σε 10 ευρωπαϊκές χώρες και βάζοντας στα ταμεία της 40 εκ ευρώ

Σε μια περίοδο εθνικής κατάθλιψης, το να συναντάς επιτυχημένους  Έλληνες είναι σίγουρα, ελπιδοφόρο και δημιουργεί μια ανάταση. Από την άλλη,οι συζητήσεις για τέτοια θέματα δείχνουν το τεράστιο χάος που χωρίζει τον μίζερο λόγο της εγχώριας πολιτικής από την σαφήνεια και την καθαρότητα της δημιουργικής εξωστρέφειας. Σκέφτεσαι δηλαδή, πόσο διαφορετική θα ήταν η χώρα αν το πολιτικό σύστημα, με έναν απλό και ουσιαστικό τρόπο, ακολουθούσε τα πρότυπα της επιτυχίας τέτοιων ιδιωτικών δράσεων και όχι του δογματισμού και της εσωστρέφειας.

Ο Νίκος Δρανδάκης είναι ένας ωραίος Έλληνας, από αυτούς που εμφανίζονται από το πουθενά  και είναι έτοιμοι να κατακτήσουν τον κόσμο. Δεν είναι λίγοι, είναι χιλιάδες σε όλους τους χώρους και προετοιμάζονται να το κάνουν. Και αν μας ενδιαφέρει να υπάρξουμε ως ιστορική συνέχεια και στο μέλλον, δεν έχουμε παρά να τους προτάξουμε στην κοινωνία ως πρότυπα και ατμομηχανές του πολιτισμού μας.

Συνέντευξη στον Ανδρέα Ζαμπούκα

- Λοιπόν, κύριε Δρανδάκη, πώς αισθάνεται ένας εκατομμυριούχος μετά από ένα τόσο σημαντικό και επικερδές deal;

Τα λεφτά δεν ήταν το βασικό μέρος της εξίσωσης όλα αυτά τα χρόνια και ούτε είναι και τώρα. Ή καλύτερα, η βασική επιδίωξη ήταν να πετύχουμε και μετά να κερδίσουμε χρήματα.  Η αίσθηση επομένως, που έχουμε όλοι εδώ μέσα, είναι ότι έκλεισε ένα project και με περισσότερη όρεξη πάμε για το επόμενο. Πέρα από αυτό, δεν είμαι μόνος μου από ό τι καταλαβαίνετε. Στην Taxibeat υπάρχουμε ως ομάδα και πίσω μας, έχουμε αρκετούς επενδυτές που μας στήριξαν και τώρα είδαν το ρίσκο τους να δικαιώνεται. Στην Taxibeat επενδύθηκαν 7 εκατ. δολάρια για να φτάσει να αξίζει πάνω από 40 εκατ. Χωρίς την επένδυση, απλώς δεν θα υπήρχε σήμερα. Οι συζητήσεις για το deal με την Daimler κράτησαν πολλούς μήνες και ήρθε απλά ως μία φυσιολογική εξέλιξη. Όταν δουλεύεις τόσο σκληρά και η ζωή σου ταυτίζεται απόλυτα με την προσπάθεια, κάθε επιτυχία δεν είναι ουρανοκατέβατη, σαν να κερδίζεις ας πούμε, το τζόκερ. Είναι κάτι που πάντα το περιμένεις. Μπορεί να μην έρθει ποτέ αλλά το περιμένεις και είσαι πάντα έτοιμος να το συναντήσεις.

- Έχει αλλάξει κάτι τώρα στον τρόπο που λειτουργείτε στην καθημερινή εργασία σας; Και ποια είναι τα σχέδια της Taxibeat από δω και πέρα;

Όχι δεν έχει αλλάξει τίποτα απολύτως. Δουλεύουμε το ίδιο σκληρά, με την ίδια επιμονή και η καθημερινότητα είναι ίδια κι ακόμα περισσότερο «πολεμική». Οπωσδήποτε, το ότι μπήκαν αρκετά χρήματα στα ταμεία της εταιρείας μας δίνει την δυνατότητα να κάνουμε περισσότερα σχέδια, μεγαλύτερες επεκτάσεις και να μεγαλώσουμε το εκτόπισμά μας. Να δυναμώσουμε δηλαδή και να πάμε σε καινούργιες αγορές. Ας πούμε στην Νότια Αμερική θα συνεχίσουμε την επέκτασή μας. Στην Αθήνα δεν θα είμαστε πλέον, εδώ αναλαμβάνει η «Μytaxi» που μας εξαγόρασε. Εμείς θα έχουμε στην έδρα μας την  τεχνική ομάδα και θα αναπτύσσουμε την εφαρμογή που θα λειτουργεί τώρα στο Περού, σύντομα στην Χιλή, στην Αργεντινή και στη συνέχεια όπου μπορέσουμε. Προσδοκία μας είναι να γίνουμε το βασικό άρμα  της Daimler να μπει σ΄αυτό που λέμε «on demand car sharing services» και να ανοίξουμε νέες αγορές.

- Ποιο ήταν το πιο φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον που συναντήσατε στις πόλεις που δραστηριοποιήθηκε η taxibeat;

Βρεθήκαμε στη Βραζιλία, στο Μεξικό, μετά στην Γαλλία και σε άλλες πόλεις. Δεν θα το πιστέψετε αλλά το πιο φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον ήταν η Ελλάδα! Οι άνθρωποι σε όλα τα μέρη του πλανήτη ζουν την δική τους «κόλαση» και πιστεύουν ότι αυτή είναι η χειρότερη όλων. Πάντα πιστεύαμε ότι η Ελλάδα είναι το μεγάλο πρόβλημα, μέχρι να γνωρίσεις το χειρότερο. Στην Βραζιλία ας πούμε, η διαφθορά είναι γιγάντια. Η Ελλάδα μπροστά της είναι παράδεισος. Και στο Μεξικό το Δημόσιο έχει τεράστιες αγκυλώσεις. Ο κόσμος κινείται πιο αργά. Η Γαλλία επίσης έχει έναν ιδιότυπο «κρατισμό», ένα σκληρό regulation, αρκετά lobbies που συνδέονται με τις κυβερνήσεις. Στο Παρίσι, το μεγάλο μας πρόβλημα ήταν το καθεστώς μιας μεγάλης εταιρείας ραδιοταξί που από την εποχή Μιτεράν, έχει τις καλύτερες σχέσεις με το κράτος. Καλύπτει το 70% της αγοράς και δεν επιτρέπει νέες καινοτόμες επεμβάσεις στο χώρο που ελέγχει η ίδια. Γενικότερα η Γαλλία δεν έχει καμία σχέση με αυτό που βλέπει κανείς στον υπόλοιπο κόσμο να εξελίσσεται στον τομέα της τεχνολογίας αλλά και τoυ start up.

- Που κατατάσσετε την Ελλάδα στα τελευταία πέντε χρόνια, σε σύγκριση με άλλες εποχές, στην καινοτομία; Όσο εσείς «τρέχατε» το taxibeat, παράλληλα αναπτυσσόταν και το υπόλοιπο περιβάλλον στην καινοτομία;

Υπάρχει μεγάλη διάθεση από νέους, κυρίως, ανθρώπους αλλά δεν νομίζω ότι γίνεται κάτι εξαιρετικό. Δεν θα το έλεγα. Το ευρύτερο περιβάλλον είναι κάπως στατικό. Δεν είναι η γραφειοκρατία νομίζω το πρώτο πρόβλημα για τις καινοτόμες επιχειρήσεις. Αργά ή γρήγορα η εταιρεία θα στηθεί και θα ξεκινήσει. Είναι άλλα πολλά. Πρώτα πρώτα, δεν βρίσκεις ταλέντα τα οποία  θέλουν να πάνε πιο μπροστά από όσα συμβαίνουν στις άλλες χώρες. Ως κοινωνία δεν είμαστε τόσο διασυνδεδεμένοι με τον υπόλοιπο κόσμο. Υπάρχουν καλοί τεχνολόγοι, επιστήμονες και πολλές άλλες ειδικότητες αλλά δεν βρίσκονται στην αιχμή των εξελίξεων για να παρακολουθήσουν τι συμβαίνει έξω και να θελήσουν να το ξεπεράσουν. Για παράδειγμα, τα start ups που ιδρύονται τα τελευταία χρόνια είναι σε τομείς που ήταν πολύ ενδιαφέροντες στην Αμερική πριν δέκα χρόνια. Τώρα όμως αυτοί πάνε σε άλλα κι εμείς προσπαθούμε να επινοήσουμε κάτι για έναν χώρο που ήδη έχει κατακτηθεί. Η εσωστρέφεια είναι το μεγάλο μας πρόβλημα.

- Ευθύνεται γι΄αυτό το ελληνικό πανεπιστήμιο που ακόμα δεν μπορεί να απαλλαγεί από τον εναγκαλισμό του με το ελληνικό κράτος;

Προφανώς, έχει μεγάλες ευθύνες. Θα σας πω ένα παράδειγμα για το Περού. Εκεί, ένας εκατομμυριούχος αποφάσισε να ιδρύσει ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο το οποίο στα τελευταία πέντε χρόνια, κάνει θαύματα και διαρκώς επενδύει στην εξωστρέφεια. Είναι τεχνικό πανεπιστήμιο. Μας φώναξε να κάνουμε ομιλίες, projects και να προσφέρουμε στους φοιτητές τεχνογνωσία. Εδώ υπάρχουν ακόμα καθηγητές που φοβούνται να μιλήσουν με ανθρώπους της αγοράς.

- Η έξυπνη ιδέα που θα αλλάξει τα πράγματα γύρω μας, ξεκινάει περισσότερο από την ανάγκη ή από την συναναστροφή;

Ο Steven Johnson έχει γράψει ένα ωραίο βιβλίο, το «Από πού έρχονται οι καλές ιδέες», όπου καταλήγει πως η έξυπνη ιδέα έρχεται από την «διασύνδεση». Οπωσδήποτε η διαλεκτική είναι το παν για να προχωρήσει η καινοτόμα σκέψη. Οι Αρχαίοι αυτό δεν έκαναν; Γιατί λέμε πως η Δημοκρατία γέννησε τον πολιτισμό της Αθήνας; Aπλά τώρα, η «Αθήνα» είναι η Αμερική και όλα τα κέντρα του κόσμου που δίνουν το κατάλληλο περιβάλλον να τρέξει πιο γρήγορα το μυαλό του ανθρώπου.

- Υπάρχει όμως και η ανάγκη. Σε τι φάση ήσασταν όταν προέκυψε η ιδέα του Taxibeat;

Παλιότερα είχαμε μια οικογενειακή επιχείρηση με παπούτσια. Πέρασε από διάφορα στάδια και στο τέλος δεν πήγε καλά. Από το 2007, είχα δει τον Steve Jobs να παρουσιάζει το Ιphone και τότε είπα μέσα μου ότι ανοίγει τις πύλες του ένας νέος κόσμος, που θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες. Έψαχνα να κάνω κάτι, προσδιόρισα σε τι χώρο μπορεί να γίνει και το έκανα.

- Η Ελλάδα μπορεί να γίνει κάποτε μια «χώρα start up»;

Έτσι όπως τα ξέρουμε τα start ups δύσκολο μου φαίνεται. Το τι θα κάνουμε εμείς ως Taxibeat νομίζω θα παίξει ρόλο. Πάντα χρειάζεται κάτι που να εμπνεύσει και τους υπόλοιπους. Πέρα από εκεί όμως, έχουμε σχέδια να βρούμε εδώ ή να φέρουμε καλούς προγραμματιστές από το εξωτερικό, από τα Βαλκάνια, από την Τουρκία και από κάθε μέρος που διαθέτει δυναμικά ταλέντα.  Έχουμε πολλούς επενδυτές που περιμένουν να δώσουν χρήματα για πράγματα που αξίζουν, αρκεί να τους παρουσιάσει κανείς κάτι πρωτοποριακό. Οι προθέσεις μας είναι να δημιουργήσουμε ένα μεγάλο κέντρο καινοτομίας στην Ελλάδα, που θα γίνει σημείο αναφοράς για τη χώρα. Κάτι ανάλογο ας κάνουν και οι υπόλοιποι.

- Έχει νόημα να περιμένουμε ένα οργανωμένο σχέδιο από το κράτος;

Όχι, μόνο να μας αφήνει να κάνουμε την δουλειά μας. Οι ιδιώτες  και τα αυτόνομα αποκεντρωμένα σημεία  θα τραβήξουν μπροστά και θα δημιουργηθεί η τάση. Οι εταιρείες, τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα, κάποιοι δήμοι ίσως. Αλλά από την κεντρική εξουσία δεν έχει νόημα να περιμένουμε πολλά. Το κράτος μπορεί να βοηθήσει μόνο με το «κλίμα» και τις υποδομές. Από τις μεγάλες ταχύτητες του ίντερνετ, μέχρι τις σωστές συγκοινωνίες και το κόστος στην φορολογία. Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε συλλογικά και σε επίπεδο εθνικής στρατηγικής είναι να τοποθετήσουμε την χώρα μας, στον νέο κόσμο. Μέχρι τώρα, είμαστε απομονωμένοι και ψάχνουμε λύσεις κυνηγώντας συνεχώς την ουρά μας…

- Πόσο σημαντικοί είναι για την εξέλιξη ενός start up, οι πρώτοι early adopters;

Στο ξεκίνημα είχα την ευκαιρία να απευθυνθώ στο ήδη υπάρχον σύστημα των ραδιοταξί. Ήταν ένα έτοιμο δίκτυο που θα μπορούσαμε να του φέρουμε μία νέα εφαρμογή. Η ευκολία όμως, αυτή θα μας δημιουργούσε προβλήματα. Έτσι δημιουργήσαμε από την αρχή την ομάδα μας, με ταξιτζήδες ανένταχτους,  και την διαμορφώσαμε με τα δικά μας standards. Νομίζω ότι αυτή ήταν η σωστή επιλογή.

- Κάποιοι είπαν ότι τα δύο μεγαλύτερα success stories της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια, είσαστε εσείς και ο Αντετοκούνμπο! Ο ένας υπέγραψε για 100 εκ. στο ΝBA κι εσείς για 40 εκ. Την ίδια ώρα που η ΤΡΑΙΝΟΣΕ πουλήθηκε στους Ιταλούς για 45 εκ.

Δεν αποκλείεται να είναι κάπως έτσι. Από την άλλη δεν είναι συγκρίσιμα τα μεγέθη. Ο Αντετοκούνμπο είναι η «εξαγωγή» ενός ταλέντου σε  μία ήδη διαμορφωμένη «αθλητική βιομηχανία» που είναι το ΝΒΑ. Και ο ΟΣΕ ήταν μία χρεοκοπημένη ΔΕΚΟ που έπρεπε να απαλλάξει το Δημόσιο από το βάρος της. Γενικότερα όμως, το ζητούμενο είναι να υπάρχει μια κοινωνία όπου θα δίνονται συνεχώς ευκαιρίες για επιτυχίες σε όλους τους τομείς. Να βγαίνουν οι άριστοι  μπροστά και να εμπνέονται αυτοί που ακολουθούν για να τους μοιάσουν. Έτσι γίνεται δουλειά. Και δεν είναι πάντα τα λεφτά η επιβράβευση αλλά το να ζουν οι άνθρωποι καλύτερα και να αισθάνονται πιο δημιουργικοί.

- Κάτι τελευταίο. Μπορεί ένα μάθημα επιχειρηματικής αγωγής στα σχολεία να βοηθήσει τους νέους να στραφούν στο επιχειρείν; Υπάρχει συνταγή για να αλλάξει η αντίληψη των Ελλήνων;

Όχι, δεν θα βοηθούσε όπως νομίζουμε, στην ουσία. Η επιχειρηματικότητα δεν είναι για όλους. Παιδαγωγικά σίγουρα θα έπαιζε ρόλο σε ότι αφορά στην άσκηση του σχεδιασμού, της οργάνωσης και της αναζήτησης του αποτελέσματος. Από εκεί και πέρα, όλο το εγχείρημα ενός start up ή και μιας οποιασδήποτε επιχείρησης θέλει εγρήγορση, αυτοθυσία και γενναιότητα. Επομένως εκείνο που θα μπορούσε να κάνει το σχολείο θα ήταν να φτιάξει έναν σύγχρονο Έλληνα που θα διαθέτει τα χαρακτηριστικά του γενναίου ανθρώπου. Αυτού που δεν βλέπει την ζωή σαν ένα πεδίο διεκπεραίωσης υποχρεώσεων αλλά σαν ένα ταξίδι γεμάτο προκλήσεις και νέες ευκαιρίες για περιπέτειες. Να ενθαρρυνθούν να ανακαλύψουν τα νέα παιδιά τον δικό τους κόσμο. Για μένα το σπουδαίο είναι οι άνθρωποι να αποκτήσουν ένα πάθος για οτιδήποτε ασχοληθούν και να κάνουν σωστά την δουλειά τους. Για τα μυρμήγκια, που παρατηρούν, για το διάστημα, για τις επιστήμες, για τον καφέ που προσφέρουν στο μαγαζί τους. Εκεί βρίσκεται το μυστικό της επιτυχίας για όλες τις κοινωνίες κι αυτό θα μπορούσε να δώσει στους νέους το ελληνικό σχολείο. Και μέσα από εκεί θα προκύψουν και οι καλοί επιχειρηματίες που θα τραβήξουν την χώρα μπροστά.