Μα γιατί τα βλέπετε όλα μαύρα; Μα γιατί είναι οι αναλύσεις σας τόσο δυσοίωνες; Δεν βλέπετε κάτι θετικό στον ορίζοντα; Δεν βλέπετε, που τα χρηματιστήρια σας διαψεύδουν; Αυτές είναι μερικές από τις ερωτήσεις που στέλνουν αναγνώστες στη στήλη. Και η αλήθεια είναι, πως στη δική μου ματιά, η πραγματική κρίση μόλις άρχισε να αχνοφαίνεται.
Η στήλη αυτή παθαίνει δυσανεξία, όταν διαβάζει για προσωρινούς, συγκυριακούς και παροδικούς πληθωρισμούς, ή για τεχνικές υφέσεις. Εκτιμούμε, ότι τα προβλήματα πρέπει να τα κοιτάμε κατά πρόσωπο, να τα λέμε με το όνομά τους και να αναγνωρίζουμε όσο καλύτερα μπορούμε τα χαρακτηριστικά τους. Και μέσα από αυτό το πρίσμα, ανιχνεύουμε τις καταστάσεις, που δεν είναι θετικές.
Οι Κεντρικές Τράπεζες ανεβάζουν τα επιτόκια. Γιατί; Για να αποκλιμακώσουν τη ζήτηση και τις τιμές. Για να αποθερμάνουν την οικονομία και να τιθασεύσουν τις τιμές. Με δυο λόγια για να δυσκολέψουν τη ζωή των πολιτών και των καταναλωτών, ώστε να χαμηλώσει η κατανάλωση. Όμως οι τιμές του αγαθού της ηλεκτροδότησης δεν εξαρτώνται από την πορεία των επιτοκίων, αλλά από τις αποφάσεις του Κρεμλίνου. Και οι τιμές των βασικών τροφίμων εξαρτώνται από την έκβαση του πολέμου, την αποκατάσταση της εφοδιαστικής αλυσίδας και τις κλιματολογικές συνθήκες και όχι από τα επιτόκια.
Οπότε είναι λογικό να διατυπώνονται τα ακόλουθα ερωτήματα. Μέχρι πού πρέπει να φτάσουν τα επιτόκια, για να υποχωρήσει ο πληθωρισμός; Μέχρι πού πρέπει να κρατηθούν τα επιτόκια, για να μην επικρατήσει ύφεση; Και φυσικά δεν υπάρχουν απαντήσεις, στα παραπάνω ερωτήματα.
Και το κυριότερο είναι, το μέχρι πού θα αντέξουν οι περιφερειακές οικονομίες που δεν διαθέτουν τα εργαλεία της Fed και τα δίχτυα της ECB; Οικονομίες που είναι εκτεθειμένες σε χρέη. Σε δημόσια χρέη, που αδυνατούν να αποπληρώσουν, ή να αναχρηματοδοτήσουν, λόγω αφ' ενός της αύξησης των επιτοκίων και αφ' ετέρου λόγω της αύξησης της ισοτιμίας του δολαρίου. Σε δημόσια χρέη που πιθανόν να τις οδηγήσουν σε πτώχευση.
Μακάρι να ήταν μόνο αυτά τα προβλήματά μας σήμερα. Η Δύση βρίσκεται αντιμέτωπη με την πραγματικότητα της μεταφοράς της παραγωγικής της καρδιάς στην Κίνα. Έτσι μετά από την πλήρη διατάραξη της παραγωγικής διαδικασίας, της μεταφοράς και του εμπορίου των τελικών προϊόντων, εγείρονται ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα αυτού του παλαιού μοντέλου. Κάτι που σημαίνει ότι ίσως η παραγωγική διαδικασία θα πρέπει να μετακομίσει προς τα δυτικά. Είναι όμως κάτι, που μπορεί να επιτύχει, λόγω του υψηλού ενεργειακού κόστους στη Δύση, αλλά και λόγω του υψηλότερου λειτουργικού κόστους;
Και αν αυτά φαντάζουν μακρινά στα μάτια μας, αν ρίξουμε μια ματιά στα κοντινά. Η τουριστική έκρηξη των νησιών, έχει ανεβάσει υπέρμετρα την κατανάλωση νερού. Στα περισσότερα νησιά η πηγή του νερού είναι η διαδικασία της αφαλάτωσης. Μια διαδικασία αρκετά ενεργοβόρα. Οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού, παρά την κρατική επιδότηση, θα είναι τουλάχιστον υπερδιπλάσιοι από τους αντίστοιχους της ίδιας περιόδου, με ό, τι σημαίνει αυτό για τους Δήμους και τους πολίτες.
Μιλώντας για νερό, έχουμε συνειδητοποιήσει ότι πρόκειται περί ενός αγαθού που βρίσκεται σε ανεπάρκεια; Είναι ανεπαρκείς οι ποσότητες για τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς, για την ψύξη των πυρηνικών αντιδραστήρων, για την άρδευση, για τη ναυσιπλοΐα στα ποτάμια, για την εξόρυξη χρυσού, για την παραγωγή ημιαγωγών και για άλλες χρήσεις τις οποίες παρουσιάζει στο σημερινό του άρθρο στο liberalmarkets o Σπύρος Αλεξόπουλος.
Θα μπορούσα να γράφω δεκάδες παραγράφους σχετικά με την τρέχουσα αρνητική συγκυρία. Ωστόσο θα κάνω και μια αναφορά στις πολιτικές, κοινωνικές και γιατί όχι στις πολεμικές αναταράξεις, που δεν θα είναι απούσες το επόμενο χρονικό διάστημα. Ο κόσμος που γνωρίζαμε δεν υπάρχει πια. Οι ανοικτές αγορές, η οικονομική και επενδυτική εμπιστοσύνη και η παγκοσμιοποίηση, έχουν δώσει τη θέση τους σε περίκλειστες και φοβικές αγορές, σε καταρράκωση και διάλυση της εμπιστοσύνης και στην έγερση πάσης φύσεως εμποδίων και συνόρων.
Έτσι θα δίνονται μάχες και με αυτούς που βρίσκονται εκτός συνόρων, αλλά και εντός συνόρων. Διότι τα κλειστά σύνορα και οι κλειστές κοινωνίες, η φτώχεια και η απελπισία που δεν είναι μακριά από τη Δύση, θα οδηγήσουν σε κοινωνικές εκρήξεις. Ήδη σε λιγότερο από 45 ημέρες οι πολίτες στη Βόρεια Ευρώπη θα πρέπει να ζεσταίνονται, οι βιομηχανικές μονάδες να επανέλθουν σε πλήρη λειτουργικότητα μετά από τη θερινή ραστώνη. Μέσα σε ένα ενεργειακό χάος και σε μια γεωπολιτική παράσταση που δεν δείχνει σημεία αποκλιμάκωσης. Θα περάσει στο «ντούκου», αυτό το νέο σκηνικό;
Τέλος, το προσεχές χρονικό διάστημα θα δούμε πτυχές της μάχης που θα δίνει ο Δυτικός κόσμος, απέναντι στον ολοκληρωτισμό που έχει πολλούς θιασώτες. Από τη Ρωσία μέχρι την Κίνα, από το Ιράν μέχρι της Βόρειο Κορέα και από τους δικτατορίσκους απανταχού της Γης, μέχρι τους ακροδεξιούς και ακροαριστερούς λαϊκιστές της Δύσης.
Ας ξεκουραστούμε τώρα το καλοκαίρι, όσο μπορούμε. Το φθινόπωρο της κρίσης δεν είναι μακριά.
