Σταδιακή βελτίωση στην οικονομία μετά τον Μάρτιο, με επιτάχυνση από τον Σεπτέμβριο, «βλέπει» ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης.
Κάνει λόγο για σταδιακή επαναφορά στους ρυθμούς του 2019, για μια εντελώς διαφορετική οικονομία από εκείνη που ξέραμε, πιο ψηφιοποιημένη, με περισσότερη τηλεργασία σε κάθε τομέα, η οποία θα ανεβάζει ταχύτητα όσο θα πλησιάζουμε προς τα τέλη του έτους, υπό μια όμως προυπόθεση. Τον διπλασιασμό του ρυθμού απορρόφησης των ευρωπαικών κονδυλίων, σε σχέση με τις επιδόσεις του παρελθόντος.
«Είναι δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο, με δεδομένη την επιταχυνόμενη ψηφιοποίηση του Δημοσίου και την αύξηση στην αποτελεσματικότητά του» σημειώνει χαρακτηριστικά.
Στο μέτωπο των τραπεζών, χαρακτηρίζει δυνατή την εξυγίανση των ισολογισμών τους χωρίς νέες αυξήσεις κεφαλαίου, αλλά υπό προϋποθέσεις, όπως να σταθεί όρθια φέτος η οικονομία, να μην ενσκήψει νέα γενιά κόκκινων δανείων και να βελτιωθεί η κουλτούρα πληρωμών και οι τιμές.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Οι παράμετροι που θα κρίνουν την φετινή πορεία της οικονομίας είναι η ταχύτητα με την οποία θα «τρέξουν» πανευρωπαϊκά οι εμβολιασμοί, και κατ' επέκταση η πορεία του ελληνικού τουρισμού. Ποια η γνώμη σας; Το κερδίζουμε ή το «χάνουμε» το 2021;
Προφανώς η οποιαδήποτε πρόβλεψη είναι παρακινδυνευμένη, αφού εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα κατορθώσει να εμβολιαστεί τουλάχιστον το 70% του πληθυσμού, όχι μόνον στην Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό. Η μέχρι τώρα πορεία μας ακολούθησε τον κανόνα : Πρώτα η υγεία και μετά η οικονομία διότι χωρίς την υγεία, οι επιπτώσεις στην οικονομία θα μπορούσαν να είχαν αποδειχτεί ακόμα πιο δυσβάστακτες. Είναι μια νουνεχής πολιτική που έχει αποτρέψει τα χειρότερα. Συνεπώς, με την ίδια πολιτική δεν «χάνεται» το 2021. Μετά το πρώτο τρίμηνο θα αρχίσουμε να παρατηρούμε σταδιακή βελτίωση στην οικονομία, που θα επιταχυνθεί από τον Σεπτέμβριο.
- Έστω ότι τελειώνει η πανδημία μέσα στο έτος. Τι προβλήματα θα βρει μπροστά του ο κόσμος και η οικονομία;
Πιστεύω ότι μέσα στο 2021 θα επανέλθουμε στους ρυθμούς του 2019 αλλά με τις συνήθειές μας ελαφρώς μεταλλαγμένες. Η πανδημία επιτάχυνε την επερχόμενη ψηφιοποίηση της οικονομίας και τις δικές μας απαιτήσεις για γρήγορες και αποτελεσματικές υπηρεσίες. Αυτό θα βοηθήσει την παραγωγικότητα στην οικονομία, ενώ το πρότυπο της εργασίας από το σπίτι θα γίνει περισσότερο αποδεκτό. Η χρονιά του εγκλεισμού μας, θα έχει επηρεάσει αρνητικά όλους μας, αλλά κυρίως τις νεότερες γενιές, που είναι και οι πιο παραγωγικές. Θα είμαστε όλοι έτοιμοι για ένα νέο δυναμικό ξεκίνημα και ίσως έτσι εργαστούμε πιο σκληρά ώστε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος στα εισοδήματά μας.
- Θα δούμε αλλαγές σε μακρο-οικονομικό επίπεδο;
Πολλά θα εξαρτηθούν από το πόσο γρήγορα η ΕΚΤ θα περιορίσει εκ νέου τη ρευστότητα και πόσο γρήγορα στο Eurogroup οι υπουργοί Οικονομικών θα επανέλθουν στα παλιά αυστηρά πρότυπα δημοσιονομικών πρωτογενών πλεονασμάτων. Δεν το βλέπω να έρχεται σύντομα και προτρέχουμε αν το σκεφτόμαστε. Νομίζω οι Ευρωπαίοι θα περιμένουν να δουν σταθεροποίηση και ανάπτυξη των ευρωπαϊκών οικονομιών πριν αποφασίσουν μια οποιαδήποτε στροφή από τις σημερινές επεκτατικές πολιτικές. Πάντως θα έχουμε στην πλάτη μας ένα δημόσιο και ιδιωτικό χρέος πολύ υψηλότερο από αυτό του 2019. Βεβαίως, το ζητούμενο, για μας παραμένει να βρούμε το κλειδί εκτίναξης της ανάπτυξής μας.
- Εδώ και μήνες ακούμε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα είναι ο καταλύτης για να γυρίσει το παιχνίδι. Μπορούμε να βασιζόμαστε σε αυτό και να ελπίζουμε ότι αυτή η οικονομία θα ανοίξει επιτέλους ταχύτητα, ώστε να «ρεφάρει» μέρος από τις απώλειες της δεκαετούς κρίσης ;
Η οικονομία σίγουρα θα ανοίξει ταχύτητα αφού ξεκινάει από χαμηλό σημείο. Η ταχύτητα θα είναι ιδιαίτερα μεγάλη και θα έχει διάρκεια αν στο Ταμείο Ανάκαμψης καταφέρουμε ρυθμούς απορροφητικότητας τουλάχιστον διπλάσιους και μάλλον τριπλάσιους από αυτούς πετύχαμε στο παρελθόν με τα αντίστοιχα ΕΣΠΑ. Είναι δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο, με δεδομένη την επιταχυνόμενη ψηφιοποίηση του Δημοσίου και την αύξηση στην αποτελεσματικότητά του.
- Τα ρωτώ δεδομένης της παραδοσιακής αναπτυξιακής αδυναμίας της οικονομίας μας. Υπάρχει κίνδυνος να επιβεβαιωθούν εκτιμήσεις, όπως εκείνες του ΔΝΤ, για χαμηλή ανάπτυξη, της τάξης του 1%, για χρόνια ;
Οι απαισιόδοξες εκτιμήσεις του ΔΝΤ βασίζονται κυρίως σε αντίστοιχες απαισιόδοξες προβλέψεις για τον ρυθμό αύξησης του εργατικού δυναμικού και της παραγωγικότητας. Στο χέρι μας είναι να τις διαψεύσουμε. Μπορούμε.
- Και οι τράπεζες θα «ρεφάρουν» το 2021; Θα βγουν αλώβητες από το αδιέξοδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων;
Έχω πρόσφατα δημοσιεύσει μια εκτενή και λεπτομερή μελέτη για τα προβλήματα των ελληνικών τραπεζών στο www.hardouvelis.gr. Αν και το 2021 θα είναι δυσκολότερο από το 2020, στη μελέτη φαίνεται ότι είναι δυνατή η εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών χωρίς νέες αυξήσεις κεφαλαίου, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως: Πρώτον, η ελληνική οικονομία να σταθεί όρθια το 2021 και οι τράπεζες να μην αντιμετωπίσουν μια νέα γενιά μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, γεγονός που θα επέφερε νέες απαιτήσεις για προβλέψεις επισφάλειας και ίδια κεφάλαια. Δεύτερον, να υπάρξει βελτίωση στην κουλτούρα πληρωμών των δανειζομένων. Τρίτον, οι τιμές μεταβίβασης των χαρτοφυλακίων των ΜΕΑ στις τιτλοποιήσεις να είναι ικανοποιητική, κάτι που ήδη παρατηρείται. Τέταρτον, ο επόπτης, δηλαδή ο SSM, να συνεχίσει την πολιτική ανοχής απέναντι στα προβλήματα των τραπεζών στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση. Φαίνεται ότι οι προϋποθέσεις αυτές σταδιακά ικανοποιούνται και έτσι από το τέλος του 2021 ένας νέος ενάρετος κύκλος θα μπορούσε να ξεκινήσει ανάμεσα στον τραπεζικό τομέα και την πραγματική οικονομία.
