Των Ευθύμη Μαραμή και Μανόλη Καλλέργη*
"Με μια συνεχή διαδικασία πληθωρισμού, οι κυβερνήσεις μπορούν να κατάσχουν, μυστικά και απαρατήρητα, ένα σημαντικό μέρος του πλούτου των πολιτών τους. Με τη μέθοδο αυτή, όχι μόνο κατάσχουν, αλλά απαλλοτριώνουν αυθαίρετα. Και ενώ αυτή η διαδικασία φτωχαίνει τους πολλούς, επιτρέπει σε κάποιους ελάχιστους να πλουτίσουν. Η διαδικασία εμπλέκει όλες τις κρυμμένες δυνάμεις των οικονομικών νόμων υπέρ της καταστροφής και το κάνει με τρόπο που ούτε ένας άνθρωπος στο εκατομμύριο μπορεί να διαγνώσει τι συμβαίνει ". John Maynrand Keynes: 1919
Αυτά έλεγε ο γνωστός οικονομολόγος πριν γίνει... "Κεϋνσιανός" και ο ίδιος.
Δεν αποτελεί υπερβολή και καλό είναι οι οικονομικά φιλελεύθεροι άνθρωποι να μην τρέφουν αυταπάτες. Οι Κεντρικές τράπεζες αποτελούν εργαλεία κεντρικού νομισματικού σχεδιασμού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το σύνολο σχεδόν του πλανήτη λειτουργούν υπό καθεστώς νομισματικού σοσιαλισμού. Ιστορικά, ο σοσιαλισμός έχει ως στόχο ένα οικονομικό σύστημα κατά το οποίο η κυβέρνηση έχει την κυριότητα, την διαχείριση και τον σχεδιασμό της χρήσης των συντελεστών της παραγωγής.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφοράς, αποτελεί εξάλλου και το κομμουνιστικό μανιφέστο του Μαρξ, όπου ο πατέρας του κομμουνισμού το 1848 πολύ πριν την ίδρυση της FED θέτει ανάμεσα σε πολλούς άλλους στόχους και την αναγκαιότητα μιας κρατικής κεντρικής τράπεζας με κρατικά κεφάλαια και αποκλειστικό μονοπώλιο.
Το σύγχρονο σύστημα των κεντρικών τραπεζών είναι ένα σύστημα κατά το οποίο οι κυβερνήσεις, είτε άμεσα είτε μέσω κάποιας καθορισμένης αρχής, όπως η Federal Reserve στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ε.Κ.Τ. στην ΟΝΕ, η BOJ στην Ιαπωνία κ.ο.κ έχουν το μονοπώλιο την κυριότητα και τον έλεγχο του συναλλακτικού μέσου. Μέσω αυτού του ελέγχου, οι κυβερνήσεις έχουν κυρίαρχη επιρροή στην τιμή και στην αγοραστική δύναμη της νομισματικής μονάδας και μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά μια πληθώρα σχέσεων στην αγορά.
Αυτός ο έλεγχος περιλαμβάνει και τα επιτόκια με τα οποία δανείζεται και δανείζει ο χρηματοπιστωτικός τομέας την οικονομία και ως εκ τούτου τα πρότυπα των αποταμιεύσεων και των επενδύσεων στην αγορά. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα που ελέγχουν οι κεντρικές τράπεζες δημιουργώντας επισφαλείς ακάλυπτες πιστώσεις ενθαρρύνει επενδύσεις που, στο τέλος, αποτυγχάνουν να αποδειχθούν κερδοφόρες. Αυτό οδηγεί σε μια ενδεχόμενη κρίση το μέγεθος της οποίας θα αντικατοπτρίζει το μέγεθος των πραγματικών ανισοτήτων που εξελίχθηκαν βασισμένες αποκλειστικά στην ποσότητα χρέους [1]
Ο κανόνας του χρυσού
Αν υπάρχει ένα δίδαγμα που πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπ όψη από την ιστορία των τελευταίων εκατό χρόνων - κατά την οποία ο κόσμος και οι Ηνωμένες Πολιτείες πέρασαν απο τον κανόνα χρυσού στο πολιτικό/παραστατικό χαρτονόμισμα - είναι η θεμελιώδης καταστροφή που προκαλεί ο έλεγχος της προσφοράς χρήματος από τις κυβερνήσεις.
Μια από τις μεγαλύτερες απάτες της ιστορίας συνετελέσθη στις 15 Αυγούστου του 1971, όταν τότε ο πρόεδρος Νίξον αποσύνδεσε πλήρως το χρήμα από το χρυσό, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε μια χούφτα ισχυρών αμερικανικών και ευρωπαϊκών οικογενειών, οι οποίες είχαν υπό τον έλεγχό τους τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες, να ληστέψουν τον παγκόσμιο πληθυσμό υποδουλώνοντας τον στο χρέος. Έχοντας πλέον την δυνατότητα να τυπώνουν χρήμα δίχως αντίκρισμα μπορούσαν μαζί με τα υποχείρια τους, τους τραπεζίτες και τους πολιτικούς, να πλουτίζουν εις βάρος αυτών που πραγματικά εργάζονταν, παρήγαν και αποταμίευαν.
Tα κύρια εργαλεία της ληστείας αποτέλεσαν από την μια τα χειραγωγούμενα χρηματιστήρια, με την τεχνητή διαμόρφωση τιμών μετοχών και παραγώγων, κυρίως εξαιτίας της μαζικής δημιουργίας χρήματος και των "γυμνών σορταρισμάτων" των ιδιοκτητών της FED, δλδ της J.P. Morgan και της Goldman Sachs και από την άλλη οι τραπεζικές καταθέσεις με τα πλαστά επιτόκια, τις οποίες ροκάνιζε χρόνο με το χρόνο ο πληθωρισμός.
Ένα από τα μεγαλύτερα ψέματα που έχουν ποτέ ειπωθεί είναι ότι ο χρυσός αποτελεί "επενδυτικό λείψανο" και ότι ως συναλλακτικό μέσο είναι "αντιαναπτυξιακός". Αυτοί που τα διακινούν (τα ψέματα) δεν είναι άλλοι από τις μεγάλες τράπεζες και τα (distress) funds, που μαζί με τα διάφορα παρασιτικά συμφέροντα που κρύβονται πίσω τους αποσκοπούν να αρπάξουν μέσω των γνωστών μας πλέον bailouts και bail-ins όλο τον πλούτο, κάτι που θα ήταν σχεδόν ανέφικτο, εάν τότε δεν αποκοπτόταν βιαίως η διασύνδεση της δημιουργίας χρήματος με τα διαθέσιμα αποθέματα χρυσού, πράγμα που προκάλεσε και προκαλεί τις μεγαλύτερες οικονομικές φούσκες.
O Ludwig Von Mises εξηγεί με απλά λόγια
"Γιατί να έχουμε ένα νομισματικό σύστημα που βασίζεται στον χρυσό; Διότι, όπως οι συνθήκες είναι σήμερα και για το χρονικό διάστημα που μπορεί να προβλεφθεί σήμερα, ο κανόνας του χρυσού από μόνος του καθορίζει την αγοραστική δύναμη του χρήματος ανεξάρτητα από τις φιλοδοξίες και τις μηχανορραφίες των κυβερνήσεων, των δικτατόρων, των τραπεζιτών, των πολιτικών κομμάτων και των ειδικών ομάδων συμφερόντων. Ο κανόνας του χρυσού και μόνο είναι αυτό που οι ηγέτες του 19ου αιώνα οι οποίοι αγαπούσαν την ελευθερία (οι οποίοι υπερασπίστηκαν την αντιπροσωπευτική κυβέρνηση, τις πολιτικές ελευθερίες και την καθολική ευημερία) ονόμαζαν sound money"
Οι "δεύτερες σκέψεις" του Milton Friedman σχετικά με το πολιτικό χαρτονόμισμα
Θα πρέπει να παραδεχτούμε εδώ πως ακόμα και οικονομολόγοι οι οποίοι υποστήριζαν την οικονομική ελευθερία και τον περιορισμό της κυβέρνησης, υπήρξαν υποστηρικτές του χάρτινου ακάλυπτου χρήματος. Ο νομπελίστας Milton Friedman κατά το μεγαλύτερο μέρος της σταδιοδρομίας του υποστήριξε ότι η διατήρηση του κανόνα του χρυσού ήταν μια σπατάλη πόρων για την κοινωνία.
Ο Friedman πρότεινε, τη δημιουργία ενός νομισματικού «κανόνα» σύμφωνα με τον οποίο η αύξηση της προσφοράς χάρτινου χρήματος θα οριζόταν σε κάποιο μικρό ετήσιο ποσοστό, χωρίς να αφεθεί καμία "διακριτική ευχέρεια" στις νομισματικές αρχές να χειραγωγήσουν την προσφορά αυτή.
Όμως δεν είναι ευρέως γνωστό πως ο Friedman είχε δεύτερες σκέψεις σχετικά με το νομισματικό σύστημα του ακάλυπτου χαρτονομίσματος και της εξέλιξης του. Σε ένα άρθρο του 1986 "The Resource Costs of Irredeemable Paper Money," [2] υποστήριξε ότι αν εξετάσουμε τη νομισματική κακοδιαχείριση και τις στρεβλώσεις που προκλήθηκαν από τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα, ήταν απόλυτα σαφές ότι το κόστος της εξόρυξης, της κοπής και της αποθήκευσης του χρυσού ως βάση του νομισματικού συστήματος θα ήταν πολύ λιγότερο από τα κόστη που επιβάλλονται στην κοινωνία με τον νομισματικό πληθωρισμό και τις υφέσεις των επιχειρηματικών κύκλων που προέκυψαν από την χειραγώγηση του χρήματος και των επιτοκίων.
Το 1985 σε μια ομιλία του ενώπιον της western Economic Association τόνισε πως αυτοί που κυβερνούν και κρατάνε τους μοχλούς της νομισματικής πρέσας θα είναι πάντα επιρρεπείς στους πειρασμούς , τις πιέσεις και στο κοντόφθαλμο πολιτικό όφελος που η νομισματική επέκταση μπορεί να χρηματοδοτήσει. Παραδέχτηκε ότι ήταν "χάσιμο χρόνου" η προσπάθεια του να πείσει τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες να ακολουθήσουν την ιδέα του για ένα νομισματικό κανόνα σταθερής προσφοράς χαρτονομίσματος.
Και σε ένα άλλο άρθρο το 1986 (σε συνεργασία με την Άννα Σβαρτς) "Has Government Any Role in Money?" [3] ο Friedman είπε " ότι αφήνοντας τις νομισματικές και τραπεζικές ρυθμίσεις στην αγορά θα είχε δημιουργηθεί σίγουρα ένα πιο ικανοποιητικό αποτέλεσμα από ό, τι αυτό που προέκυψε με το παραστατικό πολιτικό χρήμα"
Νομισματική μεταρρύθμιση και απελευθέρωση της αγοράς
Στο έργο του choice in currency, [4] o Friedrich Hayek παρουσιάζει μια ριζοσπαστική πρόταση για νομισματική μεταρρύθμιση. Η ουσία της πρότασης του Hayek είναι η ελεύθερη επιλογή του νομίσματος μέσω της κατάργησης των ορισμών του "legal tender" για το νόμισμα που εκδίδεται από τις εκάστοτε εγχώριες κυβερνήσεις και την αποκατάσταση του δικαιώματος των πολιτών να συνάπτουν ελεύθερα συμβάσεις σε ξένο νόμισμα ή ακόμη και σε ουγγιές χρυσού ή αργύρου. Θα προκύψει έτσι ανταγωνισμός μεταξύ των διαφόρων νομισμάτων και εκείνα που υποτιμούνται πιο γρήγορα θα τεθούν σταδιακά εκτός χρήσης από τους συμμετέχοντας στην αγορά.
Το 1978 ο Αυστριακός οικονομολόγος είχε προτείνει ακριβώς το ίδιο αντί του ενιαίου νομίσματος της ΟΝΕ, θεωρώντας πως ο νομισματικός σοσιαλισμός του ευρώ θα προκαλέσει μεγάλες αναστατώσεις στις οικονομίες ελλείψει νομισματικού ανταγωνισμού εθνικών νομισμάτων, οδηγώντας πολλές χώρες στο να αποκτήσουν ένα χειρότερο νόμισμα από αυτό που διέθεταν ως τότε. Προέβλεψε επίσης πως θα προκύψουν έριδες ανάμεσα στα κράτη για την διαχείριση της κεντρικής νομισματικής αρχής (Ε.Κ.Τ.)
Ο Hayek στην εργασία του, καταλήγει πως δεν είναι απίθανο πως ο χρυσός θα επαναβεβαιώσει τη θέση του ως το καθολικό νόμισμα σε όλες τις χώρες, αν οι άνθρωποι έχουν πλήρη ελευθερία να αποφασίσουν τι πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως μέσο συναλλαγής.
Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε τη βέλτιστη ποσότητα χρήματος στην οικονομία, άλλος από το επιτραπεί στους συμμετέχοντες σε μια ανταγωνιστική αγορά συναλλάγματος να αποφασίσουν τι θέλουν να χρησιμοποιήσουν ως χρήμα. Και δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε το ύψος των επιτοκίων, άλλος από το να επιτραπεί στις δυνάμεις της αγοράς της προσφοράς και της ζήτησης δανειακών κεφαλαίων να καθορίσουν αυτά τα επιτόκια, μέσω της διαδικασίας της χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης του ιδιωτικού τομέα, χωρίς κυβερνητικές παρεμβάσεις και χειραγώγηση από τις κεντρικές τράπεζες.
Ο πραγματικός μακροπρόθεσμος στόχος μιας φιλελεύθερης νομισματικής μεταρρύθμισης, πρέπει να είναι η αποκρατικοποίηση του χρήματος. Δηλαδή, ο διαχωρισμός του χρήματος από το κράτος και η κατάργηση των κεντρικών τραπεζών. Στη θέση τους θα προκύψει ένα ιδιωτικό, ανταγωνιστικό, ελεύθερο τραπεζικό σύστημα - Ένα πραγματικό σύστημα ελεύθερης αγοράς συναλλάγματος.
[1] http://www.liberal.gr/arthro/23650/apopsi/arthra/krufes-sunepeies-tou-chreous.html
[2] http://object.cato.org/sites/cato.org/files/serials/files/cato-journal/2015/5/cj-v35n2-15.pdf
[3] http://www.nber.org/chapters/c7507
[4] https://mises.org/library/choice-currency-0
* Οι κύριοι Ευθύμης Μαραμής και Μανόλης Καλλέργης, είναι επενδυτές/επιχειρηματίες, ανεξάρτητοι αναλυτές της Αυστριακής σχολής οικονομικών
