Πώς η πολιτική αστάθεια στο Ισραήλ επηρεάζει τις ισορροπίες στην Αν. Μεσόγειο
AP / Ohad Zwigenberg
AP / Ohad Zwigenberg

Πώς η πολιτική αστάθεια στο Ισραήλ επηρεάζει τις ισορροπίες στην Αν. Μεσόγειο

Ένας ετερόκλητος ακροδεξιός, εθνικιστικός και σιωνιστικός συνασπισμός ήταν το όχημα, η τελευταία ευκαιρία του Μ. Νετανιάχου για μία ακόμη θητεία στην θέση του πρωθυπουργού του Ισραήλ. Άρπαξε την ευκαιρία αυτή στις 29 Δεκεμβρίου 2022 παρά τις προειδοποιήσεις από όλες τις πλευρές ότι αυτό το σχήμα θα οδηγούσε σε διχασμό, σε εσωτερικές αντιπαραθέσεις και σε υπονόμευση της αξιοπιστίας του Ισραήλ ως περιφερειακή δύναμη.

Οι εξελίξεις δικαίωσαν τις προβλέψεις. Οι δηλώσεις των κυβερνητικών εταίρων του για συνέχιση των εποικισμών, οι προσβλητικές αναφορές για τους Παλαιστινίους, αμφισβητώντας ακόμη και την υπόσταση τους αλλά κυρίως η προσπάθεια του κυβερνητικού συνασπισμού να ξεμπερδέψει με την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης ήταν αυτά που ξεχείλισαν το ποτήρι.

Η προσπάθεια χειραγώγησης της δικαστικής εξουσίας και υποβολή της στον έλεγχο της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας ήταν κάτι που υπερέβαινε τα εσκαμμένα και έθετε πλέον υπό αμφισβήτηση την ίδια την Δημοκρατία.

Ο Μ. Νετανιάχου ήθελε να απαλλαγεί από τις υπάρχουσες διώξεις εναντίον του για διαφθορά, την έγερση υπόθεσης καθαίρεσής του από το πρωθυπουργικό αξίωμα και από κάθε έλεγχο μελλοντικά από την Δικαιοσύνη. Οι ακραίοι εταίροι του δεν ήθελαν κανένα έλεγχο ή περιορισμό απο την Δικαιοσύνη στους εποικισμούς και οι ακραίοι ορθόδοξοι εβραίοι για να εξουδετερώσουν τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης που υποχρέωναν σε στρατιωτική θητεία

Η κρίση στην οποία έριξε το Ισραήλ αυτή η προσπάθεια ελέγχου της Δικαιοσύνης είναι ίσως η πιο βαθιά στην Ιστορία του Ισραήλ.

Η χθεσινή υπαναχώρηση του Μ. Νετανιάχου αφού απέλυσε τον υπουργό άμυνας Γ. Γκολάν και μετά τις συνεχιζόμενες για εβδομάδες μαζικές διαδηλώσεις και απεργίες, να δεχθεί να μετατεθεί για μετά το εβραϊκό Πάσχα όταν ξαναρχίσει η Κνεσέτ τις εργασίες της, η επαναφορά της επίμαχης δικαστικής μεταρρύθμισης μετά από «διάλογο», κάθε άλλο παρά θα ηρεμήσει τα πνεύματα.. Και είναι προφανές ότι το Ισραήλ έχει μπει σε βαθιά κρίση.

Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς αυτή η κρίση επηρεάζει την διεθνή θέση του Ισραήλ αλλά και τον ρόλο του ως περιφερειακής δύναμης.

Από την πρώτη στιγμή ένας μεγάλος αριθμός εφέδρων αντέδρασε στις επιλογές της κυβέρνησης και αρνήθηκαν να συμμετάσχουν σε ασκήσεις. Δέκα πρώην Αρχηγοί της Πολεμικής Αεροπορίας και αλλοι απόστρατοι έσπευσαν να ταχθούν με το μέρος των διαμαρτυρόμενων πολιτών.

Ήταν ο ίδιος ο μεχρι προχθές υπουργός Άμυνας που προειδοποίησε ότι με το κλίμα που διαμορφώνεται υπονομεύεται η ασφάλεια της χώρας.

Και πράγματι το Ισραήλ για δεκαετίες μπορούσε να καυχηθεί ότι μεγαλύτερο όπλο του σε ένα εχθρικό περιβάλλον ήταν η ενότητα του λαού του και η στήριξη των εβραίων της διασποράς.

Όλα αυτά φαίνεται να έχουν διαταραχθεί τις τελευταίες εβδομάδες και η επανακόλληση φαίνεται πολύ δύσκολη πια.

Με την παρέμβαση του για έλεγχο του Δικαστικού συστήματος, ο κ. Νετανιάχου έχει βάλει τους πάντες απέναντι του: Οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Βρετανία ευθέως προειδοποίησαν να σεβαστεί τις δημοκρατικές αρχές. Η Ουάσιγκτον με πιο έντονο ύφος χθες το μεσημέρι ζήτησε να πάρει πίσω την δικαστική μεταρρύθμιση.

Ο κ. Νετανιάχου αποδοκιμάσθηκε από τις εβραϊκές οργανώσεις των ΗΠΑ και αυτό του στερεί έναν πολύτιμο σύμμαχο.

Όμως οι επιπτώσεις στην περιοχή είναι εξίσου σοβαρές.

Η επιθετική πολιτική των κυβερνητικών εταίρων του εναντίον των παλαιστίνιων, οι εξαγγελίες για νέους εποικισμούς υπονομεύουν τις υπάρχουσες συμφωνίες Αβραάμ, με τις Αραβικές χώρες και καθιστούν ακόμη πιο δύσκολη την ιδιαίτερης σημασίας αποκατάσταση των σχέσεων με την Σ. Αραβία.

Μετά μάλιστα την διαδικασία ομαλοποίησης των σχέσεων Σ. Αραβίας- Ιράν δημιουργούνται νέα δεδομένα που στερούν από το Ισραήλ ισχυρούς «συμμάχους» στην προσπάθειά του να αντιμετωπίσει αποφασιστικά την ιρανική απειλή.

Ακόμη και με την Αίγυπτο υπάρχει ψυχρό κλίμα σε μια περίοδο που η ενεργειακή συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών απαιτεί ομαλές πολιτικές σχέσεις.

Αλλά και για την Ελλάδα και την Κύπρο η κατάσταση προκαλεί ανησυχία. Έχοντας αποκαταστήσει την τελευταία 15ετια μια ιδιαίτερα στενή σχέση με το Ισραήλ την οποία στήριξε με κάθε τρόπο ο Μ. Νετανιάχου, η Αθήνα και η Λευκωσία έχουν επενδύσει στρατηγικά στην σχέση αυτή.

Κάθε αποσταθεροποίηση του Ισραήλ, κάθε εξέλιξη που το αποδυναμώνει υπονομεύει το βάθος και αξιοπιστία της σχέσης αυτής. Πολύ περισσότερο όταν «εγγύηση» για τη συνέχιση μιας τέτοιας στενής σχέσης είναι η παρουσία του Μ. Νετανιάχου στην θέση του πρωθυπουργού. Σε ό,τι αφορά μάλιστα στην διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ είναι ο ίδιος ο Νετανιάχου ο οποίος κρατά χαμηλά τους ρυθμούς..

Επίσης με την υπάρχουσα κατάσταση στο Ισραήλ, αποδυναμώνονται εκ των πραγμάτων τα πολιτικά μηνύματα που στέλνουν και οι Τριμερείς συναντήσεις Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ σε μια περίοδο που αυτού του είδους η περιφερειακή συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας και ως αντίβαρο στην προσπάθεια της Τουρκίας η οποία θα κορυφωθεί μετά τις εκλογές για ενεργή συμμετοχή της στα περιφερειακά σχήματα.

Με την κρίση στην οποία βούλιαξε το Ισραήλ ο Μ. Νετανιάχου δείχνει σήμερα να είναι «γυμνός». Είναι ακόμη πρόωρες οι προβλέψεις εάν θα επιβεβαιώσει την φήμη του ότι είναι και «εφτάψυχος».