Παγκόσμιοι κίνδυνοι και νέες απειλές ασφάλειας

Παγκόσμιοι κίνδυνοι και νέες απειλές ασφάλειας

«Ανατομία και Φυσιολογία των Διεθνών Σχέσεων»: Με την χρήση του όρου «Ανατομία», στις Διεθνείς Σχέσεις, μελετάμε και επαναπροσδιορίζουμε την εσωτερική δομή ενός σύνθετου πολλαπλού (διεθνούς) συστήματος, που αποτελείται από πολλαπλά οργανικά και πολυσύνθετα στοιχεία (διεθνείς δρώντες), τα οποία έχουν μια ιδιαίτερη και συγκριμένη χρήση το καθένα και αλληλοεπηρεάζονται μεταξύ τους.

Με την ανατομία, παράλληλα μελετάμε και την φυσιολογία του (παγκόσμιου) συστήματος, δηλαδή το πως και με ποιο τρόπο, κάθε μέρος – όργανο του συστήματος (κράτος, πολυεθνικές, τεχνολογία, κλπ), μπορεί να είναι λειτουργικό αλλά και αποτελεσματικό, ώστε να υπάρχει η μέγιστη  λειτουργία, αυτονομία και ισορροπία του συστήματος (Παγκόσμια Ειρήνη, συνεργασία και ασφάλεια).

Ο βασικός σκοπός της ανατομίας και της φυσιολογίας, είναι η αποφυγή εκείνων των εσωτερικών λειτουργιών, αλλά και παράλληλη η αποφυγή εξωτερικών ενεργειών και μηχανισμών (των κρατών ειδικά), που θα έθεταν το (διεθνές) σύστημα, από λειτουργικό σε μια παθολογικό status και δυσλειτουργία (πόλεμος, ανταγωνισμός).

Η Παθολογία των Διεθνών Σχέσεων, προσπαθεί να εντοπίσει και να θεραπεύσει με διάφορες πρακτικές, όλους εκείνους τους λόγους, τις αιτίες και τις ενέργειες που θέτουν σε κίνδυνο την εσωτερική δομή του σύγχρονου παγκόσμιου συστήματος. Στην σύγχρονη παθολογία των διεθνών κρίσεων, οποιεσδήποτε θεωρητικές προσεγγίσεις του διεθνούς συστήματος και των διεθνών σχέσεων, έχουν θέση μόνο στα ράφια μιας βιβλιοθήκης και μόνο εκεί, αφού ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματικότητα και τις εξελίξεις.

Έτσι λοιπόν σήμερα, όσο αφορά την «Ανατομία», στο παγκόσμιο σύστημα το οποίο έχει ενσωματώσει τρία παγκόσμιους πολέμους, δύο θερμούς και ένα ψυχρό και πλέον είμαστε στην δίνη ενός παγκόσμιου ανταγωνισμού όσο αφορά τις νέες Βιο-Ψηφιακές Στρατηγικές Τεχνολογίες του Μέλλοντος, εντοπίζουμε ως σύγχρονους δρώντες τα Κράτη, τις Πολυεθνικές επιχειρήσεις, τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, τους Διεθνείς οργανισμούς, την Διεθνή Κοινωνία των Πολιτών, τις Παγκόσμιες Ελίτ και τους αυτόνομους πολίτες.

Όλοι αυτοί οι διεθνείς δρώντες, δημιουργούν ένα τέτοιο ρευστό τοπίο πολυπλοκότητας, ειδικά μετά το τέλος του Ψυχρού πολέμου και την παγκοσμιοποίηση της ψηφιακής πληροφορίας, όπου  η αλληλεξάρτηση και η θεωρία του Διεθνούς Ντόμινο έχουν υπερ-ενισχυθεί.

Σε αυτό το παγκόσμιο σύστημα αλληλεξάρτησης, συγκρούσεων και ανταγωνισμού, νέες απειλές και αναδυόμενοι κίνδυνοι εντοπίζονται, ως παθολογικά σημάδια, ενός μη υγιούς διεθνούς συστήματος, δημιουργώντας έτσι ένα ρευστό τοπίο αλλά και ένα εύθραυστο μέλλον για την 
Παγκόσμια και Πλανητική ασφάλεια.

«Παθολογία Περιφερειακών Συγκρούσεων και Παγκόσμιος Πληθωριστικός Κίνδυνος»: Αν και σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχουν πολλαπλές ένοπλες συγκρούσεις, αυτή τη στιγμή οι δύο κεντρικοί πόλεμοι οι οποίοι μπορούν να έχουν παγκόσμιες επιπτώσεις σε πολιτικό, οικονομικό και στρατηγικό επίπεδο, είναι η σύγκρουση μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας και η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή μεταξύ του Ισραήλ με περιφερειακούς αντιπάλους, όπως είναι η Χαμάς, το Ιράν, η Χεζμπολάχ και οι Χούθι.

Οι συγκρούσεις αυτές, μπορεί να δημιουργήσουν ένα ντόμινο εξελίξεων σε στρατιωτικό επίπεδο, επηρεάζοντας πρώτα από όλα την παγκόσμια οικονομία και το εμπόριο αλλά και τις διεθνείς στρατηγικές συμμαχίες. Ο συνεχιζόμενος Ρωσο-Ουκρανικός πόλεμος, έχει ως βασικό κίνδυνο, όχι μόνο την συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών των προϊόντων εμπορίου, αλλά παράλληλα έχει δημιουργήσει και σοβαρά ρήγματα στην Ευρωπαϊκή συμμαχική άμυνα και ασφάλεια.

Όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, υπάρχει ο κίνδυνος πάντα, ακόμα και με μια εύθραυστη κατάπαυση του πυρός, της διεύρυνσης της σύρραξης με την χρήση ισχυρότερων στρατηγικών όπλων όπως τα πυρηνικά από την πλευρά της Ρωσίας, αν θεωρήσει ότι μπορεί να απειληθεί η εθνική της ασφάλεια από πιθανούς συμμάχους της Ουκρανίας, ακόμα και στο κοντινό μέλλον.

Παράλληλα, λόγω του γεγονότος ότι στην Ουκρανία λειτουργούν 15 πυρηνικοί σταθμοί, ελλοχεύει πάντα και ο κίνδυνος ενός πυρηνικού ατυχήματος (από τυφλή ένοπλη επίθεση ή ακόμα και από σαμποτάζ), με πιθανό αποτέλεσμα ένα πυρηνικό ατύχημα στην καρδιά της Ευρώπης και με ολέθριες οικονομικές, περιβαλλοντικές, εμπορικές, πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις στην ΕΕ.

Η προσπάθεια μιας τελικής συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και οριστικού τέλους του πολέμου, από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και τον πρόεδρό της Ντόναλντ Τράμπ, αποτελεί ένα  πολύ δύσκολο εγχείρημα, λόγω του γεγονότος ότι η Ρωσία σε καμία περίπτωση δεν θα θελήσει να αφήσει τις στρατηγικές περιοχές της Ουκρανίας, που έχει ήδη κατακτήσει ως αποτέλεσμα της στρατηγικής της επικράτησης και ως νικήτρια του πόλεμου.

Από την άλλη, η Ουκρανία αλλά πολύ περισσότερο και η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι πολύ δύσκολο να αποδεχτούν αλλαγή συνόρων μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και του Ψυχρού πολέμου, δεδομένου ότι μπορεί έτσι κάλλιστα να υπάρξει συνέχεια με ένα ντόμινο εξελίξεων όσο αφορά τις γεωγραφικές αλλαγές συνόρων στο χάρτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όχι τόσο από πόλεμο, αλλά πολύ περισσότερο από πιθανές αυτονομιστικές και διασπαστικές τάσεις, εντός των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Από την άλλη, ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα για το Ισραήλ και για την ασφάλειά του, δεδομένου του γεγονότος ότι στην ουσία διακυβεύεται το μέλλον του ως κράτος.

Η προσπάθεια του Ισραήλ, να μην καταφέρει το Ιράν να αποκτήσει από μόνο του ή με τη βοήθεια ενός άλλου κράτους πυρηνικά όπλα, έχει αναπτύξει θεωρίες και  πιθανά σενάρια μια γενικευμένης σύρραξης στην Μέση Ανατολή, που θα επηρεάσει τόσο το παγκόσμια εμπόριο και την εφοδιαστική αλυσίδα, όσο και τις εύθραυστες στρατηγικές ισορροπίες σε διεθνές επίπεδο.

Παράλληλα με τις περιφερειακές και παγκόσμιες συρράξεις, η στρατηγική των ΗΠΑ και του Προέδρου Ντ. Τράμπ με την εφαρμογή και χρήση της Οικονομικής Διπλωματίας - Οικονομικού πολέμου με αρχή το δόγμα «Δασμοί ως τρόπος πίεσης των κρατών για την εξασφάλιση στρατηγικών  και πολιτικών στόχων», θα έχει ως  σίγουρο αποτέλεσμα, την παγκόσμια αύξηση τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών, με τον παγκόσμιο πληθωρισμό να αποτελεί πλέον βασικό κίνδυνο πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας του διεθνούς συστήματος.

«Παθολογία διακυβέρνησης της Κλιματικής αλλαγής και Ελαχιστοποίησης Φυσικών Πόρων»: Η κλιματική αλλαγή και ειδικά η ερημοποίηση του περιβάλλοντος, έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή των καλλιεργειών και τη ραγδαία αύξηση των τιμών των αγροτικών προϊόντων σε ένα παγκόσμιο πληθυσμό των οκτώ δισεκατομμυρίων κατοίκων, που αυξάνεται ραγδαία παρόλο την υπανάπτυξη.

Η έκρηξη των περιβαλλοντικών μεταναστευτικών κυμάτων, ειδικά από τις χώρες που μαστίζονται από την ξηρασία με αποτέλεσμα την καταστροφή των καλλιεργειών τους, θα συνεχίζει να αυξάνεται σταδιακά.

Παρόλο τους παγκόσμιους καταστροφικούς κινδύνους και τις αναδυόμενες απειλές της κλιματικής αλλαγής, η διεθνής κοινότητα δεν έχει ακόμα συμφωνήσει σε  κοινές αρχές και δράσεις, όσο αφορά μια αποτελεσματική πλανητική διακυβέρνηση για την προστασία των κρίσιμων στρατηγικών φυσικών πόρων και μιας αποτελεσματικής αντιμετώπισης των ακραίων καιρικών φαινομένων όπως είναι πλημμύρες, οι συνεχόμενες ξηρασίες, οι Μεγα-φωτιές, οι καταστροφικοί σεισμοί με τσουνάμι, και ακραίες καιρικές αλλαγές.

Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, θα έχει ως αποτέλεσμα, όχι μόνο την καταστροφή των φυσικών πόρων αλλά και την κατάρρευση της περιβαλλοντικής ισορροπίας, της διατροφής και της υγιεινής τόσο των ανθρώπων όσο και των ζώων, με αποτέλεσμα την ραγδαία αύξηση των πιθανοτήτων, για μια νέα πανδημία με πιθανές παγκόσμιες καταστροφικές συνέπειες.

«Οπλοποίηση της Παγκόσμιας Μετανάστευσης»: Οι περιφερειακές συγκρούσεις, οι πολιτικές ανακατατάξεις, τα αυταρχικά καθεστώτα αλλά και η κλιματική αλλαγή, θέτουν τις βάσεις, έτσι ώστε να αυξηθεί η παγκόσμια μετανάστευση, δημιουργώντας σοβαρή ρωγμή στα θεμέλια λειτουργίας των κοινωνιών των χωρών του Βορρά και ειδικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Μεσογειακών κρατών, όπου είναι τα πρώτα κράτη τα οποία δέχονται τις μεταναστευτικές πιέσεις.

Τα μεταναστευτικά κύματα, αποκτούν πλέον δυστυχώς τα χαρακτηριστικά της οπλοποίησης, στα πλαίσια του υβριδικού πολέμου και χρησιμοποιούνται ως μοχλοί πίεσης για εξυπηρέτηση προσωπικών, πολιτικών και εθνικών συμφερόντων. Η παγκόσμια μετανάστευση ειδικά από την Ασία, την Μέση Ανατολή και από την Αφρική, είναι πλέον ανεξέλεγκτη και αυξανόμενη, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο ρωγμές και αντιδράσεις όσο αφορά τον τρόπο διαχείρισης των μεταναστευτικών κρίσεων, από τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Παγκόσμια Ψηφιοποίηση και Υβριδικές Απειλές»: Η Παγκόσμια Ψηφιοποίηση, αποτελεί τον θεμέλιο λίθο εξέλιξης των υβριδικών επιθέσεων, οι οποίες στην ουσία είναι πολύ δύσκολο όχι μόνο να προβλεφθούν, αλλά και να είναι διαχειρίσιμες, λόγω του γεγονότος ότι οι υβριδικές απειλές, έχουν ως βάση την ευρεία χρήση του πληροφοριακού πολέμου, των Fake-New με στρατηγική χρήση πλέον της Τεχνητής Νοημοσύνης, του ψυχολογικού πολέμου, του γνωσιακού πολέμου (Cognitive Warfare), και της κυβερνο-προπαγάνδας.

Η παγκοσμιοποίηση της πληροφορίας, σε έναν ψηφιακό πλανήτη των πέντε περίπου ενεργών δισεκατομμυρίων πολιτών στον κυβερνοχώρο, θεωρείται αδύνατον να ελεγχθεί ειδικά από τα κράτη αλλά και την παγκόσμια κοινωνία, με αποτέλεσμα οι υβριδικές απειλές, να αυξάνονται τάχιστα και οι δρώντες του διεθνούς συστήματος να προσπαθούν να αναπτύξουν νέες στρατηγικές ανάλυσης, διαχείρισης και άμυνας έναντι των νέων απειλών ασφαλείας.

«Οπλοποίηση Στρατηγικών Τεχνολογιών»: Οι νέες στρατηγικές τεχνολογίες, όπως είναι η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική, η βιοτεχνολογία, ο κυβερνοχώρος, η νευροτεχνολογία και η νανοτεχνολογία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν από του  κράτη και όχι μόνο, τόσο ως και εργαλεία ανάπτυξης (development tools) αλλά και ως  στρατηγικά εργαλεία, τα οποία θα επιφέρουν τη νίκη και το θεμιτό αποτέλεσμα στο πεδίο μάχης.

Ο πιθανός συνδυασμός δυο ή τριών στρατηγικών τεχνολογιών (dual use tech), όπως παραδείγματος χάρη η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για τη δημιουργία νέων βιολογικών όπλων, αλλά και για την εξάπλωση κυβερνοεπιθέσων με την παράλληλη χρήση νευρορομποτικών στρατιωτικών συστημάτων (Drones), που συντονίζονται με εντολές σε πραγματικό χρόνο από κεντρικά στρατηγεία Τεχνητής Νοημοσύνης, αποτελούν στρατηγικά όπλα τα οποία πολύ δύσκολα θα μπορούν να αντιμετωπιστούν στο κοντινό μέλλον.

«Παθολογία Κατάρρευσης Παγκόσμιου Χρηματοπιστωτικού και Εμπορικού Συστήματος»: Η αυξανόμενη πίεση του εμπορικού συστήματος που ξεκίνησε κατά την διάρκεια της πανδημίας, οι περιφερειακοί πόλεμοι, η μείωση της παραγωγικής διαδικασίας, η μείωση των φυσικών πόρων με την πιθανή αύξηση των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου λόγω πολέμου, η αύξηση της τιμής των προϊόντων λόγω παγκόσμιου πληθωρισμού και κερδοσκοπίας με αποτέλεσμα την μείωση της κατανάλωσης, μπορεί να επιφέρουν σοβαρότατο πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία με ανεξέλεγκτες συνέπειες.

Παράλληλα, η αυξανόμενη οικονομική ψηφιοποίηση, έχει ως αποτέλεσμα την ραγδαία αύξηση κινδύνων και απειλών από κυβερνοεπιθέσεις, με στόχο το ψηφιακό οικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα κάθε κράτους, αφού η χρήση νέων στρατηγικών τεχνολογιών όπως είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη, θα επιτύχει την εκδήλωση αποτελεσματικότερων ψηφιακών επιθέσεων στις έξυπνες ψηφιακές πόλεις, με σκοπό έναν ψηφιακό Αρμαγεδδών.

«Παθολογία  από «Το κουτί της Πανδώρας»: Σε αυτή την κατηγορία, ενσωματώνονται οι παγκόσμιοι κίνδυνοι και οι νέες απειλές, οι οποίες όχι μόνο δεν μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά, αλλά ούτε και να προβλεφθούν, όσο αφορά την καταστροφική ισχύ τους ή τις επιπτώσεις τους σε παγκόσμιο και πλανητικό επίπεδο.

Εδώ ενσωματώνονται η παράλληλη εκδήλωση φυσικών καταστροφών αλλά ταυτόχρονα και ανθρωπογενών επιθέσεων και απειλών, με όπως είναι Μεγα-σεισμοί και οι ακραίες κλιματικές αλλαγές με πιθανές παράλληλα υβριδικές επιθέσεις σε ένα κράτος, Μέγα-Φωτίες (Mega-Fires), λόγω κλιματικής αλλαγής με παράλληλη χρήση ψευδών ειδήσεων και κυβερνοπροπαγάνδας για την καθοδήγηση της παγκόσμιας κοινής γνώμης, πιθανή ραγδαία αύξηση της ηλιακής ενέργειας με ολέθριες καταστροφικές επιπτώσεις στο παγκόσμια ψηφιακό σύστημα, με παράλληλες τρομοκρατικές επιθέσεις ή και ένα πυρηνικό ατύχημα με παράλληλο παγκόσμιο κυβερνοπόλεμο, αλλά ακόμα και η πιθανή επαφή με εξωγήινο πολιτισμό με ανεξέλεγκτες επιπτώσεις όσο αφορά την κοινωνία, την οικονομία, τη στρατηγική, τις διεθνείς συμμαχίες, τη θρησκεία και το ίδιο το μέλλον της ανθρωπότητας.

Η Ανατομία, Φυσιολογία και Παθολογία ενός «Παγκόσμιου Συστήματος», πρέπει να εντοπίζει τις πιθανές πηγές δυσλειτουργιών και φλεγμονών (ανταγωνισμός, συγκρούσεις και πόλεμος), και άλλων πιθανών κινδύνων εσωτερικών και εξωτερικών, εξάπλωσης των μολύνσεων (κρίσεις), και σε άλλα μέρη του (διεθνούς) συστήματος, ενώ ειδικά η παθολογία και οι Ειδικοί Παθολόγοι των Διεθνών Σχέσεων (Διεθνολόγοι με ειδικές εφαρμοσμένες Σπουδές και όχι σε θεωρίες), πρέπει να προσδίδει τον κατάλληλο εκείνο τρόπο (διπλωματία και συνεργασία), για την επίλυση των ανατομικών προβλημάτων και δυσλειτουργιών της Φυσιολογίας, έχοντας πάντα ως σκοπό με σκοπό μια Παγκόσμια και Πλανητική λειτουργική ισορροπία και υγιή ανάπτυξη.


*Ο Δρ. Αθανάσιος Η. Μποζίνης είναι Επίκουρος Καθηγητής «Παγκόσμιας Πολιτικής Οικονομίας και Νέων Τεχνολογιών – Βιοασφάλειας», Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και Μέλος Επιστημονικού Συμβούλιου Ανάλυσης Υβριδικών Απειλών στην Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας – Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.