«Yπέγραψα κάποιες επιστολές και θα δημοσιευτούν τη Δευτέρα», δήλωσε ο Τραμπ το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε όταν ρωτήθηκε για τις εξελίξεις στο μέτωπο των δασμών, και έτσι όλα τα βλέμματα αυτήν την εβδομάδα και λίγο πριν τη λήξη της δασμολογικής ανακωχής στις 9 Ιουλίου, είναι στραμμένα στο περιεχόμενο αυτών των επιστολών αλλά και στους παραλήπτες τους.
Υπενθυμίζουμε ότι ο Τραμπ τον Απρίλιο ανακοίνωσε έναν βασικό δασμολογικό συντελεστή 10% και πρόσθετα ποσά για τις περισσότερες χώρες, ορισμένα από τα οποία φτάνουν έως και το 50%.
Ωστόσο, τα πρόσθετα ποσά εκτός του 10% ανεστάλησαν για 90 ημέρες, ώστε να δοθεί περισσότερος χρόνος στις διαπραγματεύσεις για την εξασφάλιση συμφωνιών.
Καθώς αυτή η περίοδος λήγει στις 9 Ιουνίου, ο Τραμπ δήλωσε την Παρασκευή που μας πέρασε ότι οι δασμοί όχι μόνο θα επιστρέψουν αλλά θα μπορούσαν να είναι ακόμη υψηλότεροι και να φθάνουν έως το 70%, με τους περισσότερους να κινδυνεύουμε να μπουν σε ισχύ από την 1η Αυγούστου.
Οι επιστολές προφανώς εμπεριέχουν ένα είδος πρότασης συμφωνίας «Πάρτε το ή αφήστε το» με όσες χώρες εκτιμά ο Αμερικανός Πρόεδρος ότι έχουν ναυαγήσει οι εμπορικές συνομιλίες.
Υπόψιν ότι οι μόνες εμπορικές συμφωνίες που έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα είναι με τη Μ. Βρετανία, η οποία κατέληξε τον Μάιο στη διατήρηση του συντελεστή 10% και εξασφάλισε προνομιακή μεταχείριση για ορισμένους τομείς όπως εκείνοι των αυτοκινήτων και των κινητήρων για αεροσκάφη, και με το Βιετνάμ, για το οποίο μειώθηκαν οι δασμοί για πολλά προϊόντα από το 46% στο 20%, ενώ πολλά αμερικανικά προϊόντα θα εισέρχονται στο Βιετνάμ αδασμολόγητα.
Με την Ινδία παρά τους θετικούς οιωνούς εν τέλει δεν υλοποιήθηκε συμφωνία, ενώ και οι διπλωμάτες της ΕΕ δήλωσαν την Παρασκευή ότι δεν κατάφεραν να επιτύχουν σημαντική πρόοδο στις εμπορικές συνομιλίες με τις ΗΠΑ. Επομένως, δεν αποκλείεται αμφότερες να είναι δύο εκ των παραληπτών των 12 επιστολών του Τραμπ.
Τα δύο μεγάλα αγκάθια για την εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-ΕΕ
Η εμπορική σχέση ΗΠΑ-ΕΕ είναι από τις σημαντικότερες στον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 30% του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα οδικά οχήματα και τα πετρελαϊκά προϊόντα είναι μερικά από τα προϊόντα που αποτελούν το μεγαλύτερο αντικείμενο συναλλαγών.
Το 2024, το εμπόριο μεταξύ των δύο διατλαντικών εταίρων αποτιμήθηκε σε περίπου 1,68 τρισ. ευρώ λαμβάνοντας υπόψη τόσο τα αγαθά όσο και τις υπηρεσίες. Τι είναι λοιπόν αυτό που χωρίζει τις δύο οικονομίες παρά τη στενή εμπορική τους σχέση;
Καταρχάς, η διαφορετική προσέγγιση του εμπορικού ισοζυγίου.
Η ΕΕ κατέγραψε πλεόνασμα 198 δισ. ευρώ όσον αφορά τα αγαθά, αλλά κατέγραψε έλλειμμα περίπου 148 δισ. ευρώ στο εμπόριο υπηρεσιών.
Αυτό σημαίνει ότι παρά το γεγονός ότι ο Τραμπ συχνά επικρίνει την εμπορική σχέση μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι είναι άδικη και μιλώντας για τεράστια εμπορικά πλεονάσματα εις βάρος των ΗΠΑ, το μπλοκ συνολικά το 2024 είχε ένα εμπορικό πλεόνασμα περίπου 50 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ο Τραμπ βέβαια προτιμά να κατηγορεί την ΕΕ ότι εκμεταλλεύεται τις ΗΠΑ με το να βλέπει ένα μέρος του εμπορικού ισοζυγίου και αφήνοντας τις υπηρεσίες απ’έξω.
Ένα άλλο σημείο τριβής είναι το ρυθμιστικό περιβάλλον της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες.
Το μπλοκ έχει αντιμετωπίσει τακτικές επικρίσεις από τις ΗΠΑ μετά την επιβολή αυστηρών κανόνων στους τεχνολογικούς αμερικανικούς γίγαντες σχετικά με τη διαφάνεια και τον ανταγωνισμό.
Η κυβέρνηση Τραμπ σαφώς και επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τις εμπορικές διαπραγματεύσεις ως Δούρειο Ίππο, προκειμένου να αναγκάσει την ΕΕ να συνθηκολογήσει και να αποδυναμώσει το ρυθμιστικό της περιβάλλον.
Ωστόσο, για τους Ευρωπαίους οποιαδήποτε παρέμβαση στην εγχώρια ρύθμιση των ψηφιακών πλατφορμών δεν είναι αποδεκτή και θα ερχόταν σε αντίθεση με τη δέσμευσή της ΕΕ να καταπολεμήσει την παραπληροφόρηση.
Οι φόροι είναι ένας άλλος σημαντικός τομέας διαφωνίας μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ, καθώς ο Τραμπ βλέπει τους δασμούς ως «μια λογιστική για τους υποτιθέμενους άδικους φόρους που επιβάλλονται σε αμερικανικές εταιρείες και αγαθά από ευρωπαϊκές χώρες».
Αυτό περιλαμβάνει τους λεγόμενους φόρους προστιθέμενης αξίας ή ΦΠΑ, οι οποίοι επιβάλλονται σε κάθε στάδιο της αλυσίδας εφοδιασμού, καθώς αλλάζει η αξία ενός προϊόντος. Ενώ είναι πολύ συνηθισμένο παγκοσμίως, οι ΗΠΑ δεν εφαρμόζουν ΦΠΑ και ο Τραμπ παρουσιάζει τον συγκεκριμένο φόρο ως ένα σημαντικό εμπορικό εμπόδιο μεταξύ των δύο οικονομιών και άρα ως δικαιολογία για τους δασμούς.
Όμως ο φόρος προστιθέμενης αξίας της ΕΕ αντιμετωπίζει ακριβώς το ίδιο τα εγχώρια και τα ξένα αγαθά. Πρόκειται, λοιπόν, για μια φορολογία που αποτελεί καθαρά εσωτερικό ζήτημα που για την ΕΕ δεν θα έπρεπε να αποτελεί μέρος οποιασδήποτε εμπορικής συζήτησης. Μέσα από αυτή την οπτική γωνία, η φορολογία είναι μια κόκκινη γραμμή για την ΕΕ στις εμπορικές συζητήσεις.
Τι περιμένουμε για την Ευρώπη
Απομένουν μόλις λίγα 24ωρα πριν από το τέλος της 90ήμερης αναστολής των αμοιβαίων δασμών που επέβαλαν οι ΗΠΑ και είμαστε σε αναμονή αν αποτελούμε παραλήπτη των επιστολών του Τραμπ.
Αν εν τέλει από την Τετάρτη οι εξαγγελίες του Απριλίου για τους δασμούς επανέλθουν στις «εργοστασιακές τους ρυθμίσεις», τότε δεν αποκλείεται τα αντίποινα από την ΕΕ, τα οποία είχαν επίσης ανασταλεί, να επανέλθουν σε ισχύ.
Από τις 9 Ιουλίου λοιπόν οπότε και λήγει η 90ήμερη αναστολή των λεγόμενων αμοιβαίων δασμών του Ντόναλτ Τραμπ, τα προϊόντα της ΕΕ που εισάγονται στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να πληγούν από δασμούς έως και 50% και να εφαρμοστούν τα αντίποινα από την ΕΕ που θα στοχεύουν σε ένα ευρύ φάσμα αμερικανικών προϊόντων.
Όμως υπάρχει και το ενδιάμεσο σενάριο. Αν και οι διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-ΕΕ είναι δύσκολες και χρειάζονται σαφώς περισσότερο χρόνο, εντούτοις μια απλή πολιτική συμφωνία που δεν θα περιλαμβάνει λεπτομέρειες μπορεί να είναι μια προσωρινή λύση προκειμένου οι δύο πλευρές να κερδίσουν χρόνο.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, φάνηκε να συμμερίζεται αυτήν την άποψη την Πέμπτη που μας πέρασε, παρά το γεγονός ότι για λόγους γοήτρου επανέλαβε ότι εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, «όλα τα μέσα είναι στο τραπέζι».
«Αυτό στο οποίο στοχεύουμε είναι μια συμφωνία επί της αρχής», είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε ότι είναι «αδύνατο» να επιτευχθεί μια λεπτομερής συμφωνία κατά τη διάρκεια της 90ήμερης αναβολής. Τουτέστιν, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απέκλεισε την πιθανότητα μιας ολοκληρωμένης συμφωνίας αλλά προκρίνει το σενάριο μιας μερικής συμφωνίας που θα εξασφαλίσει χρόνο διαπραγματεύσεων και στις δύο πλευρές.
Λίγο πιο αισιόδοξος φάνηκε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Εμπορίου, Μάρος Σέφκοβιτς, δηλώνοντας μέσω ανάρτησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την Παρασκευή ότι είχε μια «παραγωγική» εβδομάδα στην Ουάσινγκτον, συναντώντας διάφορους Αμερικανούς αξιωματούχους: «Το έργο συνεχίζεται. Ο στόχος μας παραμένει αμετάβλητος, μια καλή και φιλόδοξη διατλαντική εμπορική συμφωνία».
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ όμως, Σκοτ Μπέσεντ, φάνηκε πιο διστακτικός σχετικά με τις πιθανότητες επίτευξης μιας εμπορικής συμφωνίας μεταξύ ΕΕ–ΗΠΑ πριν από την προθεσμία αυτής της Τετάρτης.
Συμπερασματικά λοιπόν, το πιο πιθανό σενάριο για την Ευρώπη από την Τετάρτη και μετά είναι μια αρχική συμφωνία που θα περιλαμβάνει την αποδοχή ενός βασικού δασμού 10% από τις ΗΠΑ και θα στοχεύει στην εξασφάλιση χρόνου για περαιτέρω συνομιλίες και τομεακές εξαιρέσεις από τους δασμούς.
Η μετριοπαθής αυτή εξέλιξη δεν στερείται βέβαια αβεβαιότητας, καθώς το εμπόριο μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ θα παραμένει αντικείμενο έντονων διαπραγματεύσεων και εν τω μεταξύ θα υπάρχει ο κίνδυνος οι ΗΠΑ να αλλάξουν γνώμη, να γίνουν πιο επιθετικές κ.ο.κ.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
