Ζούμε στην εποχή των διαδικτυακών «memes». Αυτός που κάνει τον περισσότερο θόρυβο, είναι και αυτός που προσελκύει την περισσότερη προσοχή - και συχνά τα περισσότερα χρήματα. Για να κερδίσει κανείς ακροατήριο, πρέπει να πει κάτι «σημαντικό», δυνατά και αποφασιστικά: «Το τέλος της κυριαρχίας του δολαρίου», «Ο θάνατος του μονεταρισμού», «Η νέα μετα-φιλελεύθερη τάξη», «Το τέλος του κύκλου του χρέους», «Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση είναι εδώ». Εντυπωσιακές δηλώσεις που πουλάνε βιβλία και εξασφαλίζουν τηλεοπτικές εμφανίσεις - αλλά πόσο ακριβείς είναι;
Η απάντηση: ίσως να είναι, αλλά σε βάθος χρόνου. Το πότε έχει σημασία για όλους - από επιχειρήσεις έως επενδυτές. Κανείς δεν μπορεί να σχεδιάζει ή να επενδύει σε έναν κόσμο που δεν έχει ακόμη έρθει. Γι’ αυτό, το «πότε» συχνά μεταφράζεται σε ένα αόριστο «σύντομα». Οι «προφήτες» και οι «σωτήρες» που υπόσχονται να προβλέψουν το μέλλον πάντα δηλώνουν ότι «το τέλος είναι κοντά». Αν δεν είναι «κοντά», οι άνθρωποι δεν αντιδρούν. Έτσι, οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι παρουσιάζονται ως άμεσοι. Όμως οι περισσότερες από αυτές τις τάσεις είναι μακροχρόνιες, με πολλούς κύκλους, πολιτικές αντιδράσεις και διακυμάνσεις στην πορεία τους.
Είναι το δολάριο σε πτώση; Ναι, αποδυναμώνεται για οικονομικούς λόγους - αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα καταρρεύσει αύριο ή ότι θα αντικατασταθεί άμεσα. Τους τελευταίους μήνες, μάλιστα, έχει ανακάμψει. Μέχρι να υπάρξει νόμισμα όπως το γουάν που να το αμφισβητήσει ουσιαστικά, η κυριαρχία του θα συνεχιστεί.
Η εβδομάδα που πέρασε έφερε μερικές σημαντικές υπενθυμίσεις για επενδυτές και επιχειρήσεις:
(α) Οι εμπορικοί πόλεμοι παραμένουν ενεργοί, όπως και η αβεβαιότητα πολιτικής. Αποτελούν το ένα μισό της συνεχιζόμενης έντασης μεταξύ δύο υπερδυνάμεων, με την τεχνολογική υπεροχή να αποτελεί το άλλο μισό. Η Κίνα ενίσχυσε τον έλεγχο των σπάνιων γαιών, ο Αμερικανός πρόεδρος απείλησε με δασμούς 100%, και οι υπερτιμημένες αγορές μετοχών πήραν μια σύντομη ανάσα. Όσοι θεωρούν ότι το σημερινό status quo θα αποτελέσει τη νέα κανονικότητα, μπορεί να βρεθούν προ εκπλήξεως.
(β) Τα κρυπτονομίσματα δεν αποτελούν ασφαλές καταφύγιο, ούτε υποκατάστατο του χρυσού σε έναν υποθετικό μετα-δολαριακό κόσμο. Όταν ο πρόεδρος Τραμπ απείλησε με δασμούς, οι μετοχές έχασαν περίπου 1,6%, ενώ το Bitcoin υποχώρησε κατά 11% μέσα σε μια νύχτα (ανέκαμψε κατά περίπου ένα τρίτο τη Δευτέρα). Αντίθετα, τα ομόλογα και ο χρυσός ενισχύθηκαν, όπως αναμενόταν.
(γ) Η OpenAI είναι πλέον κρίσιμη για τη συνέχιση του ράλι των αγορών. Ο Sam Altman κρατά στα χέρια του μια τριετή ανοδική πορεία. Με αποτίμηση περίπου 500 δισ. δολάρια και επενδύσεις της τάξης του 1 τρισ. σε data centers και microchips, η εταιρεία επηρεάζει τόσο τη χρηματοπιστωτική…
όσο και την πραγματική οικονομία. Ο καθηγητής Furman του Harvard υποστηρίζει ότι η αμερικανική ανάπτυξη θα ήταν σχεδόν μηδενική χωρίς τις επενδύσεις σε τεχνολογικό κεφάλαιο.
Ωστόσο, πολλές από αυτές τις συμφωνίες χαρακτηρίζονται ως «κυκλικές» - ένας κλειστός κύκλος εταιρειών που αλληλοτροφοδοτούν τις αποτιμήσεις τους.
Οι αποτιμήσεις παραμένουν υψηλές, το ράλι παρατεταμένο, και η ταχύτητα με την οποία αγοράστηκαν ξανά μετοχές μετά την πρόσφατη διόρθωση δείχνει άφθονη ρευστότητα. Με τη Fed να βρίσκεται πλέον σε φάση μείωσης επιτοκίων, λίγα γεγονότα φαίνονται ικανά να εκτροχιάσουν τις αγορές.
Εκτός ίσως από ένα: τον Sam Altman. Ο επικεφαλής της OpenAI έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να επενδύσει τρισεκατομμύρια στην Tεχνητή Nοημοσύνη. Πρόσφατα είπε πως εργάζεται για τη δημιουργία ενός «νέου είδους» χρηματοοικονομικού εργαλείου — χωρίς να δώσει λεπτομέρειες. Για όσους θυμούνται το 2000 ή το 2008, τέτοιες δηλώσεις προκαλούν ανησυχία, ειδικά όταν προέρχονται από έναν άνθρωπο με τόσο καθοριστική επίδραση στις σημερινές αποτιμήσεις.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές;
Ένα πιθανό πισωγύρισμα στα σχέδια χρηματοδότησης της OpenAI δεν είναι αδιανόητο. Μια «AI κρίση» θα απασχολήσει τα πρωτοσέλιδα και ίσως επιβραδύνει προσωρινά τις επενδύσεις. Οι επιχειρήσεις, όμως, δεν πρέπει να πανικοβληθούν: η πορεία προς τη νέα βιομηχανική επανάσταση δεν εξαρτάται από την τύχη μιας εταιρείας. Μια παύση θα έδινε χρόνο στα διοικητικά συμβούλια να χαράξουν στρατηγικές γνώσης και τεχνολογίας με μεγαλύτερη σύνεση.
Οι επενδυτές, επίσης, πρέπει να θυμούνται ότι η «φούσκα του 2000» δεν ήταν μόνο τεχνολογική — ήταν κυρίως κρίση εταιρικής διακυβέρνησης (βλ. Enron). Η τεχνολογία τελικά ανέκαμψε και δικαίωσε τις υψηλές αποτιμήσεις της. Σήμερα, οι αποτιμήσεις είναι πολύ πιο λογικές: η NVIDIA, η μεγαλύτερη εταιρεία στον κόσμο, διαπραγματεύεται στις 32 φορές τα προβλεπόμενα κέρδη της — υψηλό, αλλά συγκρίσιμο με άλλες εταιρείες ανάπτυξης. Όσοι επενδυτές επιλέγουν με υπομονή τους νικητές της επόμενης τάσης — περισσότερο hardware τώρα παρά software — μπορούν ακόμη να βγουν κερδισμένοι.
