Όλα τα βλέμματα ανά την υφήλιο είναι στραμμένα στη Μέση Ανατολή και στις προσπάθειες που γίνονται σε διπλωματικό επίπεδο για να αποφευχθεί μία εξαιρετικά επικίνδυνη κλιμάκωση των εχθροπραξιών μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. Το σενάριο επίθεσης των ΗΠΑ κατά του Ιράν (ο Τραμπ έχει δώσει τελεσίγραφο δύο εβδομάδων) αποτελεί σήμερα τον μεγάλο κίνδυνο, όχι μόνο για τις αγορές αλλά για την οικονομία και γενικότερα για την παγκόσμια σταθερότητα.
Τα χρηματιστήρια διατηρούν μέχρι στιγμής την ψυχραιμία τους παρά το γεγονός ότι οι πυραυλικές επιθέσεις συνεχίζονται και η Τεχεράνη απειλεί να κλείσει το Στενό του Ορμούζ, μία εξέλιξη που θα προκαλέσει μεγάλη αναταραχή στην αγορά πετρελαίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η τιμή του Brent έφτασε έως τα 79 δολάρια στις συναλλαγές της Παρασκευής και θεωρείται βέβαιο ότι θα εκτιναχθεί προς τα 100 δολάρια πολύ γρήγορα από τον αποκλεισμό του κρίσιμου περάσματος για το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου.
Είναι, ωστόσο, εντυπωσιακό πως τη στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ απειλεί ευθέως το Ιράν και συγκεντρώνει αεροπλανοφόρα στην περιοχή, ο «δείκτης φόβου» VIX παραμένει σε επίπεδο που αντανακλά νηνεμία. Τόσο ο S&P 500, όσο και ο Nasdaq ολοκλήρωσαν την εβδομάδα σχεδόν αμετάβλητοι, υποδηλώνοντας ότι οι επενδυτές περιμένουν να βρεθεί λύση μέσω της διπλωματικής οδού.
Αν όμως μπορούσαμε να απομονώσουμε την κρίση στη Μ. Ανατολή, θα βλέπαμε ότι οι επενδυτές, πέρα από τις γεωπολιτικές ανησυχίες, αναζητούν απαντήσεις σε τρεις κρίσιμους γρίφους. Απαντήσεις που θα καθορίσουν την τάση των επόμενων μηνών, αν όχι ετών.
Ο πρώτος γρίφος σχετίζεται με τις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών για τα επιτόκια. Όλοι θυμόμαστε τι έγινε την περασμένη δεκαετία, όταν οι παγκόσμιες αγορές… κακόμαθαν να λειτουργούν σε περιβάλλον μηδενικών ή ακόμα και αρνητικών επιτοκίων. Μία συνθήκη που δημιούργησε αρκετές στρεβλώσεις οι οποίες επηρεάζουν μέχρι σήμερα το επενδυτικό κλίμα.
Διότι οι επενδυτές συνήθισαν να δανείζονται χωρίς κόστος, με αποτέλεσμα να έχουν… εθιστεί στις επενδύσεις υψηλού ρίσκου. Κάπως έτσι φτάσαμε στη μεγάλη άνοδο των κρυπτονομισμάτων, κάπως έτσι είδαμε τα χρηματιστήρια να ανακάμπτουν με εντυπωσιακό τρόπο από την πρωτοφανή κρίση της πανδημίας. Κάπως έτσι συντηρείται τα τελευταία χρόνια το ανοδικό μομέντουμ – με φόντο βέβαια την τεχνητή νοημοσύνη – παρά τα πολύ υψηλά επιτόκια της περασμένης διετίας.
Θα λέγαμε, λοιπόν, πως όσο η Fed, διατηρεί τα επιτόκια σε υψηλά επίπεδα, οι αγορές έχουν να περιμένουν τη μείωση του κόστους του χρήματος. Γι’ αυτό πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι στην περίπτωση που αποφευχθεί μία παγκόσμια γεωπολιτική κρίση, τα χρηματιστήρια θα καταγράφουν νέο μεγάλο ράλι από τη στιγμή που η Fed θα «δείξει» ότι είναι έτοιμη να προχωρήσει σε διαδοχικές μειώσεις επιτοκίων.
Ο δεύτερος γρίφος αφορά σε μία τάση που κυριαρχεί μέσα στο 2025 και δεν είναι άλλη από τη στροφή σημαντικών επενδυτικών ροών από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη. Το παγκόσμιο πλαίσιο που διαμορφώθηκε μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αρχίζει να «ξηλώνεται» και οι Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίζουν σημάδια υποχώρησης στην παγκόσμια σκηνή.
Η εξέλιξη αυτή πυροδοτεί μία στρατηγικού χαρακτήρα αλλαγή στην κατανομή κεφαλαίων, μακριά από τον αμερικανικό τεχνολογικό κλάδο και προς πιο «βαριές» βιομηχανίες, όπως της άμυνας και των υποδομών στην Ευρώπη. Τα ευρωπαϊκά assets έχουν γίνει… της μόδας στις αγορές και από την απαξίωση των περασμένων πολλών ετών έχουμε περάσει σε μία νέα εποχή άνθησης για τις ευρωπαϊκές μετοχές.
Όπως είναι γνωστό αυτό συμβαίνει διότι οι Ευρωπαίοι συμφώνησαν να χαλαρώσουν τα δημοσιονομικά λουριά και να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες και οι Γερμανοί αποφάσισαν να αφήσουν λίγο στην άκρη το αυστηρό «φρένο χρέους». Επομένως, οι επενδυτές πιστεύουν ότι η Ευρώπη εμφανίζει καλύτερες οικονομικές προοπτικές και σπεύδουν να προλάβουν να τοποθετηθούν καταλλήλως.
Μένει να δούμε αν η τάση θα συνεχιστεί. Υπό φυσιολογικές συνθήκες πάντα, εκτιμάται ότι οι ευρωπαϊκές μετοχές εμφανίζουν πολύ καλύτερα περιθώρια ανόδου από τις αμερικανικές, τουλάχιστον για τα επόμενα τρίμηνα.
Ο τρίτος γρίφος έχει να κάνει με το δολάριο και τα ασφαλή καταφύγια. Από τη μία έχουμε το δολάριο το κύρος του οποίου είχε αρχίσει να πλήττεται εξαιτίας των δασμών και των ευρύτερων επιλογών του Τραμπ και από την άλλη υπάρχει ο χρυσός που ενώ έφτασε σε ιστορικά υψηλά στα 3.500 δολάρια, εμφανίζει σημάδια «κόπωσης».
Ο κόσμος μας βρίσκεται μπροστά σε πολύ κρίσιμες εξελίξεις και τα ασφαλή καταφύγια ίσως αποδειχθούν η πιο δημοφιλής επένδυση των επόμενων μηνών. Ακόμη όμως και στο σενάριο αποκλιμάκωσης της έντασης στη Μ. Ανατολή, τα καταφύγια ενδέχεται να δεχθούν εισροές κεφαλαίων. Αυτό που θα μπορούσε να αλλάξει είναι η κατανομή των επενδυτικών κεφαλαίων υπέρ των πιο… εναλλακτικών επιλογών, όπως π.χ. το ασήμι και το ιαπωνικό γεν.
