H είσοδος του Αμερικανικού Δημοσίου με τον άλφα ή βήτα τρόπο στο μετοχικό κεφάλαιο εμβληματικών εταιρειών των ΗΠΑ, όπως είναι η Intel και η US Steel, αλλά και εταιρειών ειδικού ενδιαφέροντος όπως είναι η Trilogy Metals, η MP Materials και η Lithium American, έχει ανοίξει ένα νέο ενδιαφέροντα κύκλο συζητήσεων, όχι μόνο οικονομικού και επενδυτικού χαρακτήρα.
Οι συζητήσεις πυροδοτήθηκαν από την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αγοράσει το 10% του μετοχικού κεφαλαίου εισηγμένων εταιρειών της Wall Street στα πλαίσια της ανάπτυξης, της θωράκισης και της ασφάλειας της αμερικανικής οικονομίας σε επιλεγμένους τομείς, όπως είναι τα chips, οι κρίσιμες βιομηχανικές πρώτες ύλες, οι σπάνιες γαίες κ.α. Έτσι οι συζητήσεις έχουν ξεφύγει από το στενό πλαίσιο της «μάχης» ανάμεσα στον κρατισμό και τον οικονομικό φιλελευθερισμό.
Η παρέμβαση του Vinod Khosla, που είναι ένας από τους πιο επιδραστικούς και διορατικούς venture capitalists παγκοσμίως και συνιδρυτής της Sun Microsystems, στο πρόσφατο συνέδριο ΤechCrunch Disrupt 2025 που παρακολουθήσαμε διαδικτυακά, προχώρησε αυτές τις συζητήσεις και τους προβληματισμούς, ένα βήμα παραπέρα.
Ο ιδρυτής της Khosla Ventures, στην ομιλία του δεν αναφέρθηκε ούτε σε εταιρείες μονόκερους (unicorns), ούτε σε κύκλους χρηματοδότησης, ούτε σε στρατηγικές εξόδου των «startups» στις χρηματιστηριακές αγορές. Αντιθέτως ανέπτυξε μια ιδέα που αγγίζει την πολιτική και οικονομική επιστημονική φαντασία. Η οποία ωστόσο είναι απόλυτα ρεαλιστική και έχει νόημα. Ποια είναι αυτή η ιδέα; Το Αμερικανικό Δημόσιο να αποκτήσει το 10% σε κάθε εισηγμένη εταιρεία της Wall Street.
Όχι μόνο στους κολοσσούς του οικοσυστήματος της Τεχνητής Νοημοσύνης όπως η Nvidia, η OpenAI ή η Intel. Αλλά σε όλες. Από την Apple και την Microsoft, μέχρι την τελευταία βιοτεχνολογική startup που μόλις εισήχθη στο Nasdaq. Η ουσία της ιδέας του Vinod Khosla είναι ότι τα κέρδη από αυτό το 10% θα επιστρέφονται απευθείας στους πολίτες, ως ένα εθνικό απόθεμα / ταμείο ευημερίας, εν όψει των συνταρακτικών εξελίξεων που θα υπάρξουν μέσα στην επόμενη δεκαετία. Μέσα σε μια δεκαετία, όπου η Τεχνητή Γενική Νοημοσύνη (AGI) θα έχει εξαφανίσει τις περισσότερες παραδοσιακές δουλειές, όπως είναι οι λογιστές, οι γιατροί, οι αγρότες, οι εργάτες στις γραμμές παραγωγής, οι οδηγοί και πάει λέγοντας. Η αγορά της Τεχνητής Νοημοσύνης αναμένεται να φθάσει τα $100 τρισ. και θα ακολουθηθεί από την οριστική και ανεπίστρεπτη κατάργηση εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων απασχόλησης.
Οπότε είναι φανερό, ότι η ιδέα – πρόταση του Vinod Khosla, δεν αποτελεί κίνηση φιλανθρωπίας, απέναντι σε αυτούς που το κύμα της Τεχνητής Νοημοσύνης θα αφήσει πίσω του. Είναι μια στρατηγική πρόταση για το αύριο. Και η λογική πίσω από αυτήν την πρόταση, είναι απολύτως δομημένη.
Η Τεχνητή Γενική Νοημοσύνη (AGI), δεν είναι μια εφαρμογή για να περνάμε την ώρα μας στο κινητό τηλέφωνο, ή να σερφάρουμε στα social media. Είναι το ίδιο το μέλλον, το οποίο απαιτεί υποδομές. Για να φτάσει στην πλήρη ωριμότητα του, απαιτεί μαζικές και συνεχείς επενδύσεις, όχι εκατομμυρίων, αλλά τρισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Για παράδειγμα, τα data centers της Microsoft για AI, καταναλώνουν ήδη περισσότερο ρεύμα από ολόκληρες μικρές χώρες. Η εκπαίδευση ενός μοντέλου όπως το GPT-4, κοστίζει άνω των $100 εκατ., με το επόμενο μοντέλο να κοστίζει περισσότερα από $1 δισ. Η Κίνα επενδύει $200 δισ. ετησίως σε AI υποδομές. Η Ε.Ε. μόλις $20 δισ.
Οι ΗΠΑ; Οι ΗΠΑ εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από ιδιωτικά κεφάλαια. Ο Vinod Khosla, υποστηρίζει ότι το 10% του Δημοσίου δεν αποτελεί κρατικοποίηση, αλλά στρατηγική συμμετοχή. Η οποία εξασφαλίζει ότι η υπεραξία της AGI, που θα δημιουργηθεί από δεδομένα πολιτών, εταιρειών, πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων, αλλά και από δημόσιες επενδύσεις και υποδομές, δεν θα καταλήξει μόνο στα hedge funds και venture capitals της Καλιφόρνια. Αλλά θα επιστραφεί στην κοινωνία, που την έχει «χρηματοδοτήσει» με έμμεσο και άμεσο τρόπο.
Το εθνικό μέρισμα, που θα προκύπτει από το 10% των εισηγμένων και θα ανήκει στο εθνικό απόθεμα ευημερίας, δεν είναι ευκαταφρόνητο Εάν οι εταιρείες S&P 500 αποδίδουν μέσο ετήσιο μέρισμα 1,5%, το 10% του Δημοσίου θα απέφερε $600 δισ. ετησίως. Αυτό το μέρισμα θα στηρίξει την κοινωνική συνοχή, σε μια εποχή που η συνοχή αυτή δοκιμάζεται αγρίως.
Το παράδειγμα που είχε ακολουθήσει ο Sam Altman, με το OpenResearch, μέσω του οποίου έδινε $1.000 σε μηνιαία βάση σε 1.000 φτωχούς Αμερικανούς για 3 χρόνια, έχει ήδη καταρρίψει όλους τους σχετικούς μύθους και τα στερεότυπα, ότι οι αποδέκτες των επιδομάτων θα σταματούσαν να εργάζονται, θα γίνονταν τεμπέληδες, ότι θα ξόδευαν τα χρήματα σε ανούσια πράγματα και ότι δεν θα άλλαζαν σε τίποτα τη ζωή τους.
Έτσι σύμφωνα με τα στοιχεία του OpenResearch, όσοι ελάμβαναν τα επιδόματα των $1000 το μήνα, εργάστηκαν 1 ώρα λιγότερο την εβδομάδα φροντίζοντας όμως περισσότερο τα παιδιά τους ή την υγεία τους, δαπάνησαν περισσότερα χρήματα για το φαγητό, το ενοίκιο και τις μεταφορές τους, αύξησαν τις επισκέψεις τους στα νοσοκομεία κατά 26%, κατανάλωσαν λιγότερα φάρμακα, παυσίπονα και οινοπνευματώδη ποτά και βελτίωσαν τη ζωή τους, μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων, σχεδίων για επιχειρήσεις κ.α.
Εκτός όμως από το οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα η πρόταση για το 10% της συμμετοχής του Αμερικανικού Δημοσίου, έχει και ένα άλλο χαρακτηριστικό. Το 10% αποτελεί ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Που θα εξασφαλίσει ότι η Τεχνητή Γενική Νοημοσύνη (AGI) δεν θα περάσει σε «ξένα χέρια». Επηρεάζοντας την άμυνα των ΗΠΑ μέσω αυτόνομων όπλων, την οικονομία μέσω των εφοδιαστικών αλυσίδων και των χρηματιστηρίων, αλλά και την κοινή γνώμη μέσω deepfakes και προπαγάνδας. Ιδίως όταν απέναντι στις ΗΠΑ, βρίσκεται η Κίνα που επενδύει στην AGI κάτω από ισχυρό κρατικό και επεκτατικό έλεγχο.
Πώς θα λειτουργεί το μοντέλο της απόκτησης του 10%;
Για τις νέες εταιρείες που μπαίνουν στην Wall Street κατά τη διάρκεια των ΙΡΟs, δηλαδή κατά τη διαδικασία της εισόδου τους, το 10% των μετοχών θα πηγαίνει αυτόματα στο Δημόσιο. Για τις υφιστάμενες εισηγμένες εταιρείες, θα υπάρχει υποχρεωτική σταδιακή αγορά μέσω ομολόγων ή warrants, με το κόστος να αποσβένεται σε 3 με 5 έτη από την ανάπτυξη.
Πώς θα λειτουργεί το εθνικό απόθεμα / ταμείο ευημερίας;
Θα υπάρχει αποκεντρωμένη διαχείριση στηριγμένη στην τεχνολογία, στην διαφάνεια και στην καθημερινή «on line /real time» παρακολούθηση του ενεργητικού του ταμείου και της κατανομής των κερδών. Από τα ετήσια έσοδα, το 50% θα οδηγείται σε άμεσο μέρισμα σε κάθε ενήλικα πολίτη, το 30% θα επανεπενδύεται στις υποδομές ΑΙ, όπως είναι τα Data centers, τα GPU clusters, η έρευνα και η εκπαίδευση και το υπόλοιπό 20% θα επιδοτεί καινοτόμα startups με κοινωνικό αντικτύπο στην υγεία, το περιβάλλον και την εκπαίδευση.
Τι θα σημάνει αυτό για τις εισηγμένες εταιρείες;
Οι εταιρείες κερδίζουν σταθερότητα κεφαλαίου. Το Δημόσιο γίνεται στρατηγικός μέτοχος. Οι πολίτες γίνονται συνιδιοκτήτες της οικονομίας.
Το μοντέλο του Vinod Khosla, θα συνεπικουρεί το εκκολαπτόμενο από όλες τις κυβερνήσεις Παγκόσμιο Βασικό Εισόδημα, γνωστότερο ως Universal Basic Income / UBI. Το UBI αναμένεται να κυριαρχήσει τα επόμενα έτη, μέσα σε ένα περιβάλλον όπου θα χάνονται εκατοντάδες χιλιάδες απασχόλησης, καθώς η AGI θα εξαφανίζει ολόκληρα επαγγέλματα και ειδικότητες.
Η ιδέα ενός εκ των κορυφαίων αρχιτεκτόνων των τεχνολογικών επαναστάσεων, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και μας ωθεί στο να προβληματιστούμε έξω από τα «ιδεολογικά μας κουτάκια». Αφού η ίδια η πραγματικότητα αλλάζει και δείχνει να μας ξεπερνάει.
Και όταν θα έρθει η στιγμή, η Τεχνητή Γενική Νοημοσύνη (AGI) δεν θα ρωτήσει αν είμαστε έτοιμοι. Θα μας αντικαταστήσει. Εκτός και αν έχουμε γίνει συνιδιοκτήτες της. Ο διάλογος που έχει ξεκινήσει, πρέπει να οδηγήσει σε δράση.
Στα δικά μας, η συζήτηση και η ανησυχία ενός ελλιπούς πολιτικού προσωπικού και μιας αποχαυνωμένης κοινωνίας, εξαντλείται στις αντιδράσεις για το κλείσιμο του 20% των καταστημάτων των ΕΛΤΑ, δηλαδή του πιθαριού δίχως πάτο. Με τέτοιο μυαλό που κουβαλάμε, το κύμα του AGI, θα μας εξαφανίσει πριν καν το αντιληφθούμε να έρχεται.
