Στην πρώιμη εποχή του διαδικτύου, κυκλοφορούσε ένα αστείο, εν είδει ανεκδότου, όπου ένας νεαρός έστελνε επιστολή στον πατέρα του. Μεταξύ άλλων, ανέφερε πως του γράφει από τη φυλακή καθώς έχει μπλέξει με ναρκωτικά. Επίσης, ότι έχει μεταδιδόμενες ασθένειες, ενώ του απομένουν μόνο λίγοι μήνες ζωής. Υπήρχαν μάλιστα και διασκευές, όπου ή επιστολογράφος ήταν γυναίκα και ανέφερε ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη με άγνωστο πατέρα διαφορετικού χρώματος μαζί με άλλα παρόμοια «σοκαριστικά» γεγονότα.
Στον επίλογο φανερωνόταν πως τίποτα από όλα αυτά δεν ισχύει και ζητάει την συγχώρεση του πατέρα, καθώς απέτυχε να περάσει τα μαθήματα στην εξεταστική του πανεπιστημίου…
Οι αγορές ανακουφίζονται γιατί τελικά οι εκβιαστικοί δασμοί που επιβάλλει ο Τραμπ είναι χαμηλότεροι από τις αρχικές απειλές. Επτά μήνες ανορθολογισμού και αποτυχημένων αυτοσχεδιασμών δεν έχουν πτοήσει κανένα.
Σαν να μην πρόκειται να επηρεάσουν το παγκόσμιο εμπόριο και να διαταράξουν τις παγκόσμιες ροές. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα ανεπανόρθωτα.
Καμία ανησυχία δεν προκαλεί το περίφημο νομοσχέδιο φοροαπαλλαγών που θα προσθέσει κάποια τρις στα επόμενα χρόνια.
Χαλαρή ήταν και η αντίδραση για τα σχέδια αντικατάστασης του κεντρικού τραπεζίτη, με κάποιον που θα είναι πειθήνιος στον Τραμπ και του φανατισμένου όχλου που επιδοκιμάζει την ανερμάτιστη πολιτική του. Την ώρα που γράφεται το παρόν ο Τραμπ απειλεί να εκδιώξει και τον υπεύθυνο της στατιστικής υπηρεσίας γιατί δεν του αρέσουν οι ανακοινώσεις για την ανεργία…
Το πιο ανησυχητικό είναι πως ο κόσμος των χρηματαγορών αποστασιοποιείται ολοένα και περισσότερο από τις οικονομικές επιδόσεις και την πραγματική οικονομία. Μολονότι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται, πως η χαοτική και παρορμητική διακυβέρνηση Τραμπ, παρουσιάζει ρωγμές στο αφήγημα της οικονομικής επιτυχίας.
Οι οικονομικοί αναλυτές αναγνωρίζουν ότι φτάνουμε στη διακεκαυμένη ζώνη, αλλά δεν τολμούν να σημάνουν υποχώρηση. Αρκούνται μόνο σε προειδοποιήσεις, καθώς καθημερινά οι αγορές διαψεύδουν και εκθέτουν τους απαισιόδοξους και τραβούν αγέρωχες τον ανήφορο!!!
Για να συνοψίσουμε, οι χρηματαγορές προεξοφλούν ότι οι δασμοί θα έχουν ασήμαντες επιπτώσεις, ενώ ταυτόχρονα θα χρηματοδοτήσουν το αυξανόμενο χρέος. Ακόμα ότι η πίεση στον κεντρικό τραπεζίτη θα ρίξει τα επιτόκια ανακουφίζοντας επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Η αύξηση του χρέους είναι ασήμαντη λεπτομέρεια.
Για μερικούς διαταραγμένους ιδεολογικούς κήνσορες της Τραμπικής ατζέντας, το χρέος μπορεί να αναδιαρθρωθεί και επανεκτιμηθεί αναίμακτα. Όλα αυτά συζητιούνται πλέον ανοικτά σε κοινή θέα και δεν τρομάζουν κανένα. Φυσικά, ο πληθωρισμός είναι εκτός οπτικού πεδίου και οι επικείμενες συνέπειες αδιάφορες στον παρόντα χρόνο.
Για πολύ κόσμο, όλες ετούτες οι ανορθόδοξες και παράλογες θεωρίες, θα εφαρμοστούν τόσο τέλεια και έχουν σχεδιαστεί τόσο λεπτομερώς ώστε να έχουν αμελητέες συνέπειες.
Αυτά συμβαίνουν γιατί ακόμα σκεφτόμαστε κάτω από την επήρεια των αναβολικών και της παρατεταμένης έκθεσης σε φθηνό χρήμα και παρεμβάσεων των κεντρικών τραπεζών. Οι φούσκες και οι ανισορροπίες απέκτησαν διαχρονικότητα και σε κάποιες περιπτώσεις επαναλαμβανόμενη μονιμότητα.
Η επενδυτική κοινότητα, τυφλωμένη από αλαζονεία και απληστία, συγχέει την πραγματικότητα με το όραμα και την επιστημονική φαντασία. Ο κόσμος οφείλει την ισορροπία του και την ευδαιμονία του στη σταθερή παροχή ορυκτών καυσίμων, μετάλλων, τροφής και ενέργειας. Αν κάτι από τα παραπάνω διαταρασσόταν, θα γυρνούσαμε στην προβιομηχανική εποχή και υπό ακραίες συνθήκες στην παλαιολιθική.
Αν αύριο εξαφανίζονταν τα κοινωνικά δίκτυα, η Τεχνητή Νοημοσύνη, τα κρυπτονομίσματα, και άλλα καλούδια των νέων τεχνολογιών, παρότι θα στεναχωρούσαν πολλούς και θα ξεβόλευαν περισσότερους, όμως ούτε θα σταματούσε το ρολόι του κόσμου, ούτε η πρόοδος του. Όλα είναι θέμα προτεραιοτήτων...
Δεν θυμάμαι τόση αποσύνδεση της πραγματικής οικονομίας από την χρηματιστηριακή. Η όποια οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ βασίζεται τα στο χρέος με υποθήκευση του μέλλοντος. Η παρατεταμένη άνοδος δεν είναι αντιπροσωπευτική της οικονομίας. Μια ντουζίνα εταιριών που έχουν μονοπωλήσει την άνοδο των τελευταίων ετών, απέχει πολύ από το να θεωρείται πως αντιπροσωπεύει την αμερικανική οικονομία στο σύνολο της.
Οι λόγοι που πέφτουν ή ανεβαίνουν οι μετοχές βασίζονται όλο και λιγότερο σε πραγματικά οικονομικά μεγέθη. Το πιο τρανό παράδειγμα η TESLA του ανεκδιήγητου CEO του 21ου αιώνα.
Οι αγορές αγνοούν επιδεικτικά ότι για μια σειρά τριμήνων τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά και ότι ο ανταγωνισμός δημιουργεί σοβαρά ερωτηματικά για το περίφημο growth story της εταιρείας. Η μετεωρική άνοδος της περιόδου 2019-2021 έπαιζε το βασικό σενάριο, όπου λίγο πολύ, η TESLA βρισκόταν παρασάγγες μπροστά από τους ανταγωνιστές της.
Ακόμη ότι ήταν θέμα μηνών η δημιουργία αυτόνομων οχημάτων και ότι θα κυκλοφορούν εκατομμύρια robotaxi στους δρόμους. Ο κόσμος εναγκαλίστηκε το όραμα του Ίλον Μασκ για μονοπωλιακή κυριαρχία.
Πέντε χρόνια αργότερα, τίποτα από όλα όσα υποσχέθηκε δεν έχει πραγματοποιηθεί. Και δεν φτάνει μόνο αυτό, αλλά ο ανταγωνισμός θέτει σοβαρά ερωτήματα για το πλάνο βιωσιμότητας της εταιρίας. Επίσης η εγκατάλειψη της πράσινης ατζέντας δημιουργεί λιγότερα κίνητρα στην αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Τελικά η τιμή της TESLA πέφτει όχι για κανένα από τους παραπάνω λόγους, αλλά γιατί ο Μασκ ξεκατινιάζεται με τον Τραμπ στα κοινωνικά δίκτυα!!!
Ο οικονομικός ανορθολογισμός χτυπάει κόκκινο και αυτό το καλοκαίρι. Όπως γράφει η WSJ, η εταιρία Bitmine Immersion Technologies που είχε χρηματιστηριακή αξία $26 εκατομμύρια, συγκέντρωσε $250 εκατομμύρια με την υποστήριξη των Hedge Fund του P. Thiel & M. Novogratz για να αγοράσουν Ether. Η εταιρία αποτιμάται σήμερα σε $3,5 δις περίπου, αφού έφτασε ενδοσυνεδριακά στις αρχές Ιουλίου στα $17 δις.
Για ποιο λόγο να επενδύσει κανείς σε εταιρίες που αγοράζουν crypto και να μην αγοράσει απευθείας από κάποια πλατφόρμα ; Έτσι και αλλιώς ο λόγος επένδυσης είναι αποκλειστικά κερδοσκοπικός, Τουλάχιστον σταμάτησαν να μας βομβαρδίζουν με όλα εκείνα τα απίθανα σενάρια για εκδημοκρατισμό της οικονομίας και αντικατάσταση του παραδοσιακού χρήματος. Αυτό που δεν λέει κανένας, είναι πως μέσω των crypto η πληθωριστική πολιτική των κεντρικών τραπεζών πολλαπλασιάζεται γεωμετρικά.
Η επιχειρηματική ελίτ είναι διατεθειμένη να ανεχτεί τα καπρίτσια ενός μεγαλομανούς, εφόσον δεν απειλεί τα συμφέροντα τους. Έχοντας επίγνωση ότι η παραγωγικότητα και η καινοτομία έχουν αντικατασταθεί από την κερδοσκοπία. Άλλωστε οι κερδοσκόποι και οι καταχραστές πιστεύουν ότι τους αξίζει κάθε σεντς που αποκομίζουν.
Όπως και να το δει κανείς, αυτό δεν πρόκειται να έχει καλό τέλος. Όλοι ελπίζουν ότι θα δουν τα σημάδια πριν από τους άλλους και θα προλάβουν να πηδήξουν από το τρένο ατσαλάκωτοι. Όλο και περισσότεροι πιστεύουν ότι δεν πρόκειται καν, να φτάσει ποτέ αυτή η στιγμή. Πάντως, κανείς δεν πρόκειται να αποβιβαστεί όσο παίζει η μουσική. Προτιμούν να διακινδυνεύσουν να τα χάσουν όλα παρά να βρίσκονται έξω από τη γιορτή και ενόσω οι αγορές αναρριχώνται υψηλότερα.
Υ.Γ. Τον Αύγουστο του 1914 ο Α παγκόσμιος πόλεμος γενικεύτηκε. Όλες οι εμπλεκόμενες δυνάμεις, κήρυξαν τον πόλεμο η μία στην άλλη, οδηγώντας σε μια σύγκρουση με 20 εκατομμύρια νεκρούς και άλλους τόσους τραυματίες, στιγματίζοντας μια γενιά. Το τέλος του, απλά λειτούργησε ως αντίστροφη μέτρηση για τον επόμενο μεγάλο πόλεμο με ακόμη πιο καταστροφικές συνέπειες…
* Ο Νίκος Τσαγκανέλιας είναι στέλεχος χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων για τρεις δεκαετίες και διαθέτει μεταπτυχιακό στις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Οικονομικές Σπουδές. Από το 2015 εργάζεται στην Tavira Financial Ltd.
