Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Μετά τα αλλεπάλληλα ιστορικά υψηλά μέσα στο 2017, η Wall Street… αποφάσισε να πρωτοτυπήσεις όμως το παράκανε αφού κατέγραψε μαζεμένα αρνητικά ρεκόρ την περασμένη εβδομάδα. Η Δευτέρα 5/2 και η Πέμπτη 8/2 θα μείνουν βαθιά χαραγμένες στη μνήμη των επενδυτών. Στις συνεδριάσεις των ημερών αυτών σημειώθηκαν οι δύο μεγαλύτερες μοναδιαίες πτώσεις στην ιστορία του Dow, ενώ ο δείκτης S&P βίωσε την πιο απότομη διόρθωση, από υψηλά στο -10%, από το 1950! Και οι δύο δείκτες έχασαν περίπου 5,2% στο τέλος της χειρότερης εβδομάδας που έχουμε δει από τον Ιανουάριο του 2016.
Η άνοδος της Παρασκευής δεν έφερε χαμόγελα γιατί αποδεικνύεται ότι ο εφιάλτης της μεταβλητότητας επέστρεψε και όλοι περιμένουν τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου την Τετάρτη, όταν θα ανακοινωθούν τα πρώτα στοιχεία του έτους για τον πληθωρισμό. Η αντίδραση θα δώσει και τον τόνο των επόμενων εβδομάδων. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περιορισμό του πληθωρισμού στο 1,9% τον Ιανουάριο και όπως γίνεται αντιληπτό οποιαδήποτε μέτρηση υψηλότερα θα προκαλέσει νέο πανικό.
Ο πληθωρισμός παραμένει στο επίκεντρο των αναλύσεων, με την Fed να βρίσκεται σε ετοιμότητα να αυξήσει τα επιτόκια δίνοντας ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη διελκυστίνδα μεταξύ ομολόγων και μετοχών. Το δίλημμα πλέον είναι πολύ σοβαρό, αφού οι ενισχυμένες αποδόσεις κάνουν όλο και περισσότερους να ξανασκέφτονται τις τοποθετήσεις σε μετοχές.
Στην πλειονότητά τους, οι αναλυτές εκτιμούν ότι η Fed θα αυξήσει έως και τρεις φορές τα επιτόκια μέσα στο 2018, εκτός και αν η διόρθωση μετατραπεί σε... κατρακύλα και πλήξει την οικονομία. Μοιάζει με φαύλο κύκλο η κατάσταση. Η Wall πέφτει επηρεασμένη από την αύξηση των μισθών. Διότι αυτό δείχνει ότι η οικονομία πηγαίνει καλύτερα και ο πληθωρισμός τείνει να ενισχυθεί, έτσι η Fed θα αρχίσει να αυξάνει τα επιτόκια με αποτέλεσμα να ενισχυθούν περαιτέρω οι αποδόσεις των ομολόγων, γεγονός που κάνει λιγότερο ελκυστικές τις μετοχές. Όμως αν η κατρακύλα στη Wall συνεχιστεί και προκαλέσει κάτι παραπάνω από διόρθωση, η Fed θα πατήσει φρένο, παρασύροντας όλη την αλυσίδα που μόλις περιγράψαμε...
Πράγματι, η αναρρίχηση των αποδόσεων των αμερικανικών ομολόγων σε υψηλό 4 ετών προκάλεσε σεισμό στα χρηματιστήρια, όμως το πιο σημαντικό είναι ότι την περασμένη εβδομάδα επιτεύχθηκε ρήγμα στα «στεγανά» των αγορών μετά από δύο ολόκληρα χρόνια. Γι' αυτό το λόγο, η εβδομάδα που μόλις ξεκίνησε είναι σύμφωνα με αναλυτές η πιο κρίσιμη από το 2008, διότι θα δείξει τις αντοχές και τα όρια της ψυχολογίας των επενδυτών. Μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι όπως η Goldman Sachs θεωρούν φυσιολογική για φέτος μία διόρθωση της τάξης του 10%-15%, αλλά σε διάστημα μηνών ή στο σύνολο του έτους. Όχι σε μία εβδομάδα…
Είναι τόσο μεγάλο το κακό που έκανε στην ψυχολογία των επενδυτών η αδιάλειπτη άνοδος των τελευταίων ετών που πολλοί αρνούνται να αποδεχθούν ότι ήρθε η ώρα της διόρθωσης. Αυτό το... μίνι δράμα που είδαμε την περασμένη Δευτέρα στη Wall (και ακολούθως σε Ασία και Ευρώπη) δεν πτόησε κανέναν. Από την πρώτη στιγμή της μπόρας, όλοι έψαχναν δικαιολογία για να τη βαφτίσουν «δικαιολογημένη και απαραίτητη» αναζητώντας ταυτόχρονα λόγους για τους οποίους δεν θα κρατήσει. Μέχρι και η ελληνική κυβέρνηση βγήκε στις αγορές πιστεύοντας ότι η σκόνη της Δευτέρας κάθισε.
Ήταν «μπουρίνι» αυτό που έπληξε τις παγκόσμιες αγορές; Μία σφοδρή μπόρα που σάρωσε στο διάβα της όσους δεν είχαν προφυλαχθεί αλλά χρειαζόταν ή μήπως ήταν τα πρωτοβρόχια ενόψει της μεγάλης καταιγίδας που πολλοί περιμένουν εδώ και μήνες; Οι απόψεις διίστανται... Το σίγουρο είναι πως από σήμερα, οι επενδυτές γνωρίζουν – και άρα φοβούνται – ότι μία απότομη διόρθωση είναι υπαρκτό ενδεχόμενο, διότι εδώ και δύο χρόνια το είχαν μάλλον ξεχάσει.
Την περασμένη Δευτέρα, ο Dow Jones, έχασε 1.175 μονάδες, τις περισσότερες μονάδες που έχει χάσει ποτέ σε μία συνεδρίαση και την Πέμπτη παραλίγο να ισοφαρίσει το ρεκόρ χάνοντας 1.032 μονάδες. Την ίδια ώρα, ο S&P 500 κατρακύλησε σε ποσοστό 4,10% τη Δευτέρα και 3,75% την Πέμπτη, ενώ οι απώλειες του τεχνολογικού Nasdaq διαμορφώθηκαν σε 3,78%, ή 273 μονάδες που είναι η 4η μεγαλύτερη μοναδιαία πτώση στην ιστορία του.
Όλα αυτά έγιναν σε δύο συνεδριάσεις. Ήταν η χειρότερη εβδομάδα στη Wall Street εδώ και δύο χρόνια, θυμίζοντας κάτι από 2008 ή από… 1928, αν λάβουμε υπόψη τις εκτιμήσεις του νομπελίστα καθηγητή του Yale, Robert Shiller.
Σύμφωνα με τον Shiller, ζούμε κάτι σαν deja vu του 1928, λίγο πριν το μεγάλο κραχ του 1929. Ήταν η εποχή που η αγορά ακολουθούσε ξέφρενα ανοδική πορεία μέχρι που έσκασε. Πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο ρεπουμπλικανός Calvin Coolidge, ο οποίος ήθελε να προωθήσει μέτρα υπέρ του επιχειρείν και όλα έμοιαζαν καλά. Υπήρχε ένα κύμα κατά της υπερβολικής ρύθμισης, ακριβώς όπως συμβαίνει και σήμερα, υποστηρίζει ο Shiller. Στην εποχή μας, ο Trump κινείται επιθετικά για την απορρύθμιση των αγορών και η οικονομία αναπτύσσεται, ωστόσο, όπως τότε, υπάρχουν και πολλές φωνές που προειδοποιούν για το σκάσιμο της φούσκας.
Τι συνέβη, λοιπόν, στη Wall; Είδαν όλοι το… τρένο της διόρθωσης να έρχεται κατά πάνω τους και έσπευσαν να πουλήσουν ή έχει ενεργοποιηθεί το ένστικτο της επιβίωσης σε έναν κόσμο που για κάποιον περίεργο λόγο – με τις «ευλογίες» και τις προσπάθειες του Trump - έμαθε να μην… κοιτάει προς τα κάτω;
Ο μεγάλος «νικητής» είναι για μία ακόμη φορά η μεταβλητότητα. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η μεταβλητότητα είναι το αγαπημένο «συστατικό» για τα μεγάλα «τσιμπούσια» των αγορών. Είναι αυτό που φοβίζει τους πολλούς και παράλληλα δίνει την ευκαιρία σε αυτούς που μπορούν, να εκμεταλλευτούν το κλίμα.
Καθημερινά γίνονται άπειρες αναλύσεις για την πολιτική ατζέντα του Trump, τον πληθωρισμό, του φόβους για συναλλαγματικό πόλεμο, την απόσυρση της ποσοτικής χαλάρωσης από τις κεντρικές τράπεζες κ.ο.κ. Περισσότεροι, ωστόσο, μιλούν για τον πληθωρισμό και τα ομόλογα, παρά για τη φούσκα που διογκώθηκε το 2017 και στην οποία θα οφείλεται κατά κύριο λόγο ενδεχόμενη εκκωφαντική πτώση.
Ορισμένοι μεγαλοεπενδυτές, όπως ο δισεκατομμυριούχος ιδρυτής του fund Bridgewater, Ray Dalio, πιστεύουν ότι υπάρχει τόσο μετρητό διαθέσιμο, λόγω της πολυετούς λειτουργίας των εκτυπωτικών μηχανών των κεντρικών τραπεζών, που σίγουρα θα αξιοποιηθεί όταν έρθει η ώρα για να σταματήσει η «αιμορραγία» στα χρηματιστήρια. Κάτι τέτοιο είδαμε την περασμένη Τρίτη και Παρασκευή, όταν η Wall πήρε ανάσα με κέρδη πέριξ του 2% και μπορεί να δούμε και σήμερα ή αύριο. Όμως, άσχετα από τις διακυμάνσεις στο προσεχές διάστημα, αυτό που έχει σημασία είναι το ρήγμα στα στεγανά των αγορών. Αυτό κάνει τη διαφορά. Το ρήγμα που εδώ και δύο χρόνια έμοιαζε κάτι μακρινό, σήμερα είναι γεγονός και έχει ήδη πλήξει την ψυχολογία.
Το πάρτι τελείωσε για κάποιους και για κάποιος άλλους μόλις ξεκίνησε…
