Μπορεί τα νέα από τις διεθνείς προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία να μην μας δίνουν να καταλάβουμε τι ακριβώς γίνεται αυτή τη στιγμή, είναι όμως σχεδόν βέβαιο πως οι πιθανότητες λήξης του κάποια στιγμή μέσα στους επόμενους μήνες έχουν αυξηθεί σημαντικά. Ανεξάρτητα από το αν η λύση που θα βρεθεί θα μπορεί να θεωρηθεί δίκαιη ή όχι και από το αν η Ουκρανία θα χάσει τελικά ορισμένα εδάφη της, είναι απολύτως βέβαιο ότι η χώρα έχει υποστεί τεράστιες ζημιές, για την αποκατάσταση των οποίων θα απαιτηθούν τεράστια κεφάλαια τα οποία δεν διαθέτει αυτή τη στιγμή.
Σε όποιον τομέα και να κοιτάξουμε, η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή. Το δίκτυο μεταφορών, οδικό και σιδηροδρομικό, οι λιμενικές υποδομές, τα αεροδρόμια, τα εργοστάσια παραγωγής ρεύματος και το δίκτυο μεταφοράς του, το δίκτυο ύδρευσης, οι υποδομές στον αγροτικό τομέα, τα κάθε είδους κτίρια (κατοικιών, γραφείων κ.α.), το μεγαλύτερο μέρος των βιομηχανικών υποδομών, όλα αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα και σε πολλές περιπτώσεις είναι πλήρως καταστραμμένα. Μπορεί κάποιος να πει πως τέτοιες συζητήσεις είναι πρόωρες αφού ακόμα μαίνεται ο πόλεμος. Αυτό ακούγεται λογικό αλλά κάποιες ενδείξεις σε διεθνές επίπεδο μας δείχνουν πως παρά το ότι συνεχίζονται οι εχθροπραξίες, κάποιοι μεγάλοι «παίκτες» βλέπουν πως έχει φτάσει η ώρα της προετοιμασίας για την μεταπολεμική κατάσταση.
Το ύψος των επενδύσεων που θα απαιτηθούν είναι τόσο μεγάλο, ανεξάρτητα από το ποιος κάνει την εκτίμηση, που θα απαιτήσει μεγάλες διεθνείς συνεργασίες με πολύ καλή οργάνωση και χρηματοδότηση. Στην ιστοσελίδα που διαφημίζει την 5η διεθνή έκθεση και συνέδριο με θέμα την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, η οποία θα λάβει χώρα στη Βαρσοβία στις 13 και 14 Νοεμβρίου 2025, ο πρόεδρος Ζελένσκι απευθύνει πρόσκληση σε κάθε ενδιαφερόμενο. Ο Ζελένσκι υποστηρίζει πως πρόκειται για το μεγαλύτερο οικονομικό project στην Ευρώπη των καιρών μας και αναφέρει πως το κόστος του ήδη εκτιμάται σε αρκετές εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ και προσθέτει πως αυτό δεν αποκλείεται να ξεπεράσει το ένα τρισεκατομμύριο.
Έκθεση των Ηνωμένων Εθνών από τον περασμένο Φεβρουάριο εκτίμησε το κόστος της ανοικοδόμησης της χώρας για τα επόμενα δέκα χρόνια στο ύψος των 506 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στην πρόσκληση που απηύθυνε ο πρόεδρος Ζελένσκι αναφέρονται ορισμένα παραδείγματα, όπως η κατασκευή νέων οδικών αρτηριών, γεφυρών και αεροδρομίων και η ανάγκη ανέγερσης νέων κτιριακών εγκαταστάσεων επιφανείας εκατοντάδων εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων.
Είναι φανερό λοιπόν πως τα επόμενα χρόνια, αρχής γενομένης από τη λήξη του πολέμου, στην Ουκρανία, θα γίνουν τεράστιες επενδύσεις που λογικά θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον πλήθους επιχειρήσεων από όλο τον κόσμο και πάρα πολλούς τομείς. Όπως όμως είπαμε νωρίτερα, μερικοί μεγάλοι διεθνείς «παίκτες» δεν χάνουν χρόνο. Σε άρθρο του Bloomberg από τις 15 Αυγούστου είδαμε πως η μεγάλη αμερικανική τράπεζα Citigroup έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες για την οργάνωση χρηματοδοτικού σχήματος που θα συμμετάσχει σε αυτήν την προσπάθεια.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του διεθνούς πρακτορείου, η αμερικανική τράπεζα ασχολείται από το τέλος του 2024 με την προσέγγιση πιθανών χρηματοδοτών με σκοπό την παροχή πιστώσεων στην NPC Ukrenegro, δηλαδή την κρατική επιχείρηση που διαχειρίζεται το δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος στην Ουκρανία. Το ύψος της χρηματοδότησης εκτιμάται από τους δημοσιογράφους του Bloomberg πως θα είναι της τάξης του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων, αλλά η αβεβαιότητα σχετικά με την κατάληξη των ειρηνευτικών συνομιλιών δεν έχει επιτρέψει στα στελέχη της τράπεζας να προχωρήσουν αρκετά. Οι συντάκτες του άρθρου ανέφεραν πως η μεγάλη τράπεζα θέλει να εξασφαλίσει μία θέση σε μία από τις μεγαλύτερες χρηματοδοτικές ευκαιρίες των επόμενων ετών.
Ας μην έχουμε λοιπόν καμία αμφιβολία πως παρασκηνιακά έχει ξεκινήσει η μάχη για τη συμμετοχή σε αυτό το γιγάντιο έργο, στη χρηματοδότηση του οποίου αναμφίβολα θα συνεισφέρουν και οι μεγάλοι διεθνείς υπερκρατικοί χρηματοδοτικοί οργανισμοί και στο οποίο θα πάρουν μέρος επιχειρήσεις από πάρα πολλούς κλάδους. Ξεκινάμε από τον τραπεζικό κλάδο και φυσικά τις μεγάλες διεθνείς εταιρείες private equity που δραστηριοποιούνται εδώ και χρόνια πολύ δυναμικά στον τομέα κατασκευής και διαχείρισης έργων υποδομής.
Οι κατασκευαστικές επιχειρήσεις είναι επίσης προφανές πως θα συμμετάσχουν, όπως και οι τσιμεντοβιομηχανίες, οι παραγωγοί δομικών υλικών και βέβαια οι μεταλλουργικές επιχειρήσεις. Χάλυβας, χαλκός, αλουμίνιο και άλλα μέταλλα είναι απόλυτα απαραίτητα σε αυτή την προσπάθεια. Απόλυτα απαραίτητες θα είναι και οι επιχειρήσεις που κατασκευάζουν ενεργειακές υποδομές, εργοστάσια παραγωγής ρεύματος κάθε είδους αλλά και τα καλώδια μεταφοράς του. Μεγάλες ευκαιρίες θα υπάρχουν και για εταιρείες που παρέχουν μελετητικές υπηρεσίες, αρχιτεκτονικά γραφεία κ.α. Και όπως αναφέρει ο Ζελένσκι, θα υπάρχει πολλή δουλειά και για τις ασφαλιστικές εταιρείες.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως σε αυτό το έργο θα θελήσουν να εξετάσουν τη συμμετοχή τους πολλές ελληνικές επιχειρήσεις, μόνες ή σε συνεργασία με διεθνείς εταίρους. Οι μεγάλες ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες του Χρηματιστηρίου Αθηνών, δηλαδή η ΓΕΚΤΕΡΝΑ, ο όμιλος Aktor και η Avax, οι οποίες ήδη δραστηριοποιούνται με επιτυχία σε μεγάλα έργα στη γειτονική Ρουμανία, είναι λογικά οι πρώτες υποψήφιες για συμμετοχή στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Οι ελληνικές τράπεζες που ήδη χρηματοδοτούν τις παραπάνω εταιρείες για την πραγματοποίηση σημαντικών έργων είναι αναμενόμενο να συμμετάσχουν στη χρηματοδότηση και της πιθανής συμμετοχής τους στο ουκρανικό project.
Μιλώντας για τις τράπεζες, μην ξεχνάμε πως χρηματοδοτούν και πολλές μεγάλες ελληνικές βιομηχανικές επιχειρήσεις που θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στη διαδικασία ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Στο ουκρανικό project θα μπορούσαν να έχουν συμμετοχή και άλλες εταιρείες εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών, όπως η τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ, ο όμιλος Viohalco μέσω των μεταλλουργικών του δραστηριοτήτων αλλά και μέσω της Cenergy Holdings που ασχολείται με τις ενεργειακές υποδομές.
Προφανώς, αυτά που μόλις αναφέραμε αποτελούν προσωπικές μας εκτιμήσεις. Το αν θα θελήσει κάποια από αυτές τις επιχειρήσεις να συμμετάσχει στην προσπάθεια ανοικοδόμησης της Ουκρανίας θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες τους οποίους θα σταθμίσουν οι διοικήσεις τους. Καθώς έχει περάσει πλέον η περίοδος που οι επιχειρήσεις έδιναν μεγαλύτερη σημασία στην πραγματοποίηση μεγάλου κύκλου εργασιών απ’ ότι στην επίτευξη υγιούς κερδοφορίας, υποθέτουμε πως καμία από τις παραπάνω επιχειρήσεις ή και άλλες εισηγμένες εταιρείες, δεν πρόκειται να κινηθεί προς την Ουκρανία αν δεν έχει μελετήσει διεξοδικά τις λεπτομέρειες του κάθε έργου.
Όπως είπαμε και παραπάνω, έχει αρχίσει η προετοιμασία για την έναρξη εφαρμογής του σχεδίου ανοικοδόμησης της Ουκρανίας μετά τη λήξη του πολέμου. Τα πολλά εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια που θα επενδυθούν για αυτό τον σκοπό θα χρηματοδοτήσουν τεράστια έργα και θα δώσουν την ευκαιρία σε πολλές επιχειρήσεις, εντός και εκτός Ελλάδος, να αναλάβουν μεγάλες δουλειές. Ακόμα όμως δεν έχει τελειώσει ο πόλεμος και δεν έχει διαμορφωθεί ένα καθαρό πλαίσιο πάνω στο οποίο θα στηριχθεί το σχέδιο ανοικοδόμησης. Όταν τα πράγματα αρχίσουν να ξεκαθαρίζουν θα μπορέσουν και οι διοικήσεις των επιχειρήσεων να ζυγίσουν τα πράγματα και να αποφασίσουν αν αξίζει τον κόπο να μπουν στην μάχη για την εξασφάλιση σημαντικών κομματιών της «πίτας» του ουκρανικού project. Οι μέτοχοί τους θα περιμένουν να δουν αυτές τις αποφάσεις και αν κρίνουν πως βασίζονται σε σωστή επιχειρηματική λογική θα το δείξουν αμέσως ανεβάζοντας τις τιμές των μετοχών τους. Μέχρι τότε, οποιαδήποτε εκτίμηση δεν έχει ιδιαίτερο νόημα, όσο μεγάλο και να είναι το μέγεθος αυτού του project.
