Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο έχει αρχίσει να αναδιαμορφώνει τον παγκόσμιο χάρτη της τεχνολογίας. Καθώς οι ΗΠΑ σκληραίνουν τους κανόνες για τη μετανάστευση και περικόπτουν τη δημόσια χρηματοδότηση για έρευνα, η Ευρώπη – διαχρονικά στη σκιά της Silicon Valley – βλέπει επιτέλους ένα άνοιγμα.
Από τη Βιέννη έως τις Βρυξέλλες, επενδυτές και κυβερνήσεις προσπαθούν να προσελκύσουν το ταλέντο, το κεφάλαιο και τις νεοφυείς επιχειρήσεις που μέχρι πρότινος «έφευγαν με κλειστά μάτια» για τις ΗΠΑ.
Ο Σβαρτς, που εργάζεται στο Xista, έναν κόμβο καινοτομίας δίπλα στο Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Αυστρίας (ISTA), τονίζει πως δεν βλέπει μαζική έξοδο από την Αμερική, αλλά παρατηρεί ξεκάθαρη αλλαγή στο κλίμα. «Άνθρωποι που υπό κανονικές συνθήκες θα πήγαιναν ΗΠΑ, τώρα είτε φοβούνται είτε δεν έχουν πλέον την ευκαιρία. Εκεί μπορούμε να παρέμβουμε και να φέρουμε αυτό το ταλέντο στην Ευρώπη».
Η Ευρώπη «κοιτάζει μπροστά»
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν περιμένουν παθητικά. Στην Αυστρία, οι αρχές επιταχύνουν τις διαδικασίες για να καταστεί η χώρα καταφύγιο για ερευνητές από τις ΗΠΑ, προσφέροντας ταχύτερες προσλήψεις, χρηματοδότηση και νομικές διευκολύνσεις.
Η Νορβηγία δημιούργησε ειδικό ταμείο 100 εκατ. κορωνών (περίπου $9,6 εκατ.), ενώ Γαλλία, Βέλγιο και Ολλανδία ξεκίνησαν προγράμματα «επιστημονικού ασύλου» για ερευνητές που αισθάνονται πιεσμένοι από την πολιτική Τραμπ.
Στις Βρυξέλλες, η πολιτική αναστάτωση στις ΗΠΑ προσέδωσε νέα επείγουσα διάσταση στη στρατηγική για την ευρωπαϊκή οικονομική αυτονομία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τον Μάρτιο την πολυαναμενόμενη Στρατηγική Επενδύσεων και Αποταμιεύσεων, που στοχεύει στην ενοποίηση των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών και στην ενίσχυση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για startups, χωρίς να αναγκάζονται να στραφούν σε αμερικανικά χρηματιστήρια.
Η στρατηγική αυτή στηρίζεται στο “Draghi Report”, που προειδοποιεί ότι η Ευρώπη κινδυνεύει να μείνει οριστικά πίσω αν δεν δημιουργήσει ισχυρά εγχώρια οικοσυστήματα τεχνολογίας και καινοτομίας.
Ο Πάτρικ Νόλαν, μέλος του Europe Startup Nations Alliance, δηλώνει: «Έχουμε εξαιρετικές startups, αλλά αποτυγχάνουμε να τις βοηθήσουμε να κλιμακωθούν. Οι πετυχημένες καταλήγουν στις ΗΠΑ, εκεί όπου υπάρχουν τα μεγάλα κεφάλαια και καθαρές διαδικασίες ανάπτυξης».
Σύμφωνα με τον Νόλαν, η Ευρώπη βασίζεται υπερβολικά στις τραπεζικές χρηματοδοτήσεις, ενώ τα ευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά ταμεία στέλνουν το 90% των κεφαλαίων τους εκτός Ευρώπης, αντί να στηρίζουν τοπικές startups. «Αν αλλάξει αυτό, θα είναι game changer», επισημαίνει.
Αλλά τα προβλήματα δεν σταματούν εκεί. Η γραφειοκρατία παραμένει εφιάλτης για τις νεοφυείς επιχειρήσεις. Ο Νόλαν, ως Ιρλανδός ιδρυτής με βάση τη Λισαβόνα, τονίζει: «Για να ανοίξεις γραφείο στη Γερμανία, πρέπει να εμφανιστείς αυτοπροσώπως, να στήσεις τραπεζικό λογαριασμό, να περάσεις από συμβολαιογράφο που διαβάζει όλα τα νομικά έγγραφα στα γερμανικά – ακόμη κι αν δεν τα καταλαβαίνεις. Δεν έχει λογική».
Ρυθμιστικός πονοκέφαλος και Tεχνητή Noημοσύνη
Η Ευρώπη έχει επιλέξει αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο στην τεχνητή νοημοσύνη. Όμως, αυτό μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα, προειδοποιεί η Αλεξάντρα Έμπερτ, επικεφαλής AI στην αυστριακή startup MOSTLY AI και συνεργάτης του ΟΟΣΑ σε θέματα ψηφιακής πολιτικής.
«Δεν είναι μόνο ο GDPR ή το AI Act», λέει. «Έχουμε τον Data Act, τον Digital Markets Act, τον Digital Services Act, πάνω από 80 βαριές ρυθμίσεις που κάνουν την ευρωπαϊκή ψηφιακή οικονομία τρομερά δύσκολη για ανάπτυξη.»
Η ελπίδα; Ίσως η στρατιωτική δαπάνη. Η Έμπερτ βλέπει στον πόλεμο της Ουκρανίας μια ευκαιρία: όπως συνέβη στις ΗΠΑ με το ίντερνετ και το GPS, η ευρωπαϊκή αμυντική ενίσχυση μπορεί να οδηγήσει σε κύμα καινοτομίας — εφόσον οι κυβερνήσεις στηρίξουν και startups, όχι μόνο μεγάλους προμηθευτές.
«Αν καταφέρουμε να διοχετεύσουμε αυτή τη χρηματοδότηση στην οικοδόμηση ενός ευρύτερου οικοσυστήματος, τότε μπορεί να πυροδοτηθεί ο κύκλος καινοτομίας που λείπει στην Ευρώπη εδώ και χρόνια», λέει.
Η Ευρώπη έχει ένα σπάνιο παράθυρο ευκαιρίας. Αλλά αν δεν λύσει τη χρόνια κατακερματισμένη αγορά, την υπερρύθμιση και την απροθυμία εθνικών κυβερνήσεων να μοιραστούν κεφάλαια, τότε ακόμη και το σοκ Τραμπ ίσως να μη φτάσει για να αλλάξει τα δεδομένα.
Πηγή: Quartz
