Η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ.) είναι ένας ειδικός χώρος του νοσοκομείου όπου έχουμε τη δυνατότητα να υποστηρίξουμε με πολύπλοκα μηχανήματα τη λειτουργία διαφόρων οργάνων του ασθενούς.
Οι Μ.Ε.Θ. σε αντίθεση με τους κοινούς θαλάμους έχουν πολύ μεγαλύτερη αναλογία Ιατρικού και Νοσηλευτικού προσωπικού ανά ασθενή και πρόσβαση σε προηγμένους ιατρικούς πόρους και εξοπλισμό που δεν είναι διαθέσιμοι αλλού. Για αυτούς τους λόγους το συνολικό κόστος της νοσηλείας ασθενών σε Μ.Ε.Θ. είναι από τα υψηλότερα, εάν όχι το υψηλότερο σε σύγκριση με τα υπόλοιπα τμήματα του νοσοκομείου.
Υπάρχει μια γενικευμένη άποψη στον απλό κόσμο ότι η Μ.Ε.Θ. είναι ένας χώρος όπου πεθαίνουν οι ασθενείς. Αυτή η άποψη είναι λανθασμένη.
Στην Εντατική οι ασθενείς εισάγονται για να ζήσουν. Με μία βασική προϋπόθεση, ότι υπάρχει αναστρέψιμος παράγων της βλάβης που έχει ο ασθενής. Αυτό εκ των προτέρων αποκλείει την εισαγωγή στη Μ.Ε.Θ. στους ασθενείς που δεν έχουν αναστρέψιμη βλάβη.
Όταν οι Μ.Ε.Θ. δεν λειτουργούν σωστά και νοσηλεύουν ασθενείς με μη αναστρέψιμη νόσο το σύστημα πιέζεται, ενώ αυξάνεται πολύ η θνητότητα, αύξηση που εν πολλοίς είναι ψευδής. Πάντα έλεγα στους φοιτητές μου ότι η Μ.Ε.Θ. μετά το Μαιευτήριο είναι από τους πιο αισιόδοξους χώρους του νοσοκομείου. Είναι το τμήμα του Νοσοκομείου που ελαττώνει την θνητότητα των ασθενών από 90-100% στο 15-20%. Ο σκοπός των Μ.Ε.Θ. λοιπόν είναι να δώσουν ζωή και όχι να παρατείνουν τη διαδικασία του θανάτου. Η παράταση της διαδικασίας του θανάτου είναι μη ηθική πράξη και κακή ιατρική πρακτική. Δυστυχώς, ιδιαίτερα σε χώρες της Μεσογείου αυτό δεν γίνεται πάντα.
Τι χρειάζεται για να αποκτήσει κάποιος την εξειδίκευση της Εντατικολογίας και έτσι να είναι ικανός να εργαστεί σε Μ.Ε.Θ.;
Για να εκπαιδευτεί κάποιος στην Εντατική Θεραπεία πρέπει αφού έχει αποκτήσει μια βασική ειδικότητα (π.χ. Παθολογία, Πνευμονολογία, Καρδιολογία, Αναισθησιολογία, Νεφρολογία), να εισέλθει σε ένα συγκεκριμένο 2ετές πρόγραμμα εκπαίδευσης σε Μ.Ε.Θ. που έχει ανάλογη πιστοποίηση, και μετά από εξετάσεις να λάβει τον τίτλο εξειδίκευσης στην Εντατική. Επομένως, εάν κάποιος επιθυμεί να γίνει Εντατικολόγος θα χρειασθεί 7-8 έτη εκπαίδευσης μετά τη λήψη του πτυχίου Ιατρικής.
Όλες οι Μ.Ε.Θ. δεν έχουν το ίδιο επίπεδο λειτουργίας, που εξαρτάται κυρίως από τα χαρακτηριστικά του εκάστοτε νοσοκομείου. Διαφορετική είναι η λειτουργία της Μ.Ε.Θ. ενός νοσοκομείου που μπορεί να αντιμετωπίσει όλα τα περιστατικά από αυτήν της Μ.Ε.Θ. ενός νοσοκομείου που για διάφορους λόγους δεν έχει την δυνατότητα να υποστηρίξει όλα τα περιστατικά. Και πράγματι σήμερα διεθνώς οι Μ.Ε.Θ. διακρίνονται σε 3 επίπεδα λειτουργίας και φυσικά ο αριθμός του Ιατρικού και Νοσηλευτικού προσωπικό κατανέμεται ανάλογα του επιπέδου.
Η αναλογία προσωπικού ανά ασθενή είναι πολύ μικρότερη σε μια Μ.Ε.Θ. ενός μικρού περιφερειακού Νοσοκομείου. Δυστυχώς, στην Ελλάδα, για μικροπολιτικούς λόγους, ταξινόμηση των ΜΕΘ δεν έχει γίνει. Θα πρέπει άμεσα η ταξινόμηση να προχωρήσει και η λειτουργία των Μ.Ε.Θ. να προσαρμοστεί στο αντίστοιχο επίπεδο.
Δύο είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Μ.Ε.Θ. της χώρας. Πρώτον η έλλειψη κινήτρων για κάποιο γιατρό να ακολουθήσει τον δύσκολο δρόμο του/της Εντατικολόγου και δεύτερον η σημαντική έλλειψη νοσηλευτών (που και εδώ υπάρχει έλλειψη κινήτρων).
Η εξειδίκευση της Εντατικολογίας είναι πολύ απαιτητική. Οι Εντατικολόγοι έχουν ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωση (burnout syndrome) και δυστυχώς δεν συνοδεύεται από αντίστοιχες οικονομικές απολαβές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο αριθμός των γιατρών που διαλέγουν να γίνουν Εντατικολόγοι διαρκώς να μειώνεται ενώ είναι συχνό φαινόμενο ικανοί Εντατικολόγοι είτε να διακόπτουν την ενασχόληση τους με την Εντατική είτε να αναζητούν καλύτερες συνθήκες εργασίας σε άλλες χώρες.
Εάν το φαινόμενο αυτό δεν αντιμετωπιστεί είναι θέμα χρόνου οι υπηρεσίες που αφορούν την Εντατική Θεραπεία στη χώρα να υποβαθμιστούν σημαντικά (αυτό σε αρκετές μονάδες ήδη έχει συντελεστεί).
* Ο Δημήτρης Γεωργόπουλος είναι Ομότιμος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και επί 26 χρόνια ήταν Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Κλινικής Εντατικής Θεραπείας
