Η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με αυξημένη αβεβαιότητα, λόγω της νέας δασμολογικής πολιτικής των ΗΠΑ και των ενδεχόμενων αντιποίνων από βασικούς εμπορικούς εταίρους. Παρότι η Ελλάδα επηρεάζεται λιγότερο άμεσα, λόγω της περιορισμένης εξαγωγικής της έκθεσης προς τις ΗΠΑ, οι επιδράσεις στις διεθνείς αλυσίδες αξίας και στη συνολική επενδυτική ψυχολογία είναι υπαρκτές και απαιτούν προληπτική δράση.
Μέσα σε αυτό το πολυπαραγοντικό σκηνικό, οι ελληνικές τράπεζες οφείλουν να αναλάβουν ρόλο σταθεροποιητή. Το 2024, πέτυχαν σημαντική αύξηση κερδοφορίας, ο δείκτης απόδοσης ίδιων κεφάλαιο (RoE) άγγιξε το 12,2%, υπερβαίνοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 9,5%, ενώ οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας παρέμειναν ισχυροί (CET1: 15,9%, TCR: 19,7%). Συνάμα, οι συνθήκες ρευστότητας των ελληνικών τραπεζικών ομίλων βελτιώθηκαν περαιτέρω το 2024, με αύξηση των καταθέσεων (4,8%).
Επιπλέον, οι τράπεζες έχουν κάνει σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), καθώς ο λόγος των ΜΕΔ προς το σύνολο των δανείων ανήλθε σε 3,8% το 2024 έναντι 6,7% το 2023.
Η διατήρηση αυτής της θετικής δυναμικής του τραπεζικού συστήματος, είναι αναγκαία προϋπόθεση για τη σταθερότητα και την περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα, Ωστόσο, οι τράπεζες καλούνται να επαναπροσδιορίσουν τον τρόπο με τον οποίο αξιολογούν και ενισχύουν την επιχειρηματική δραστηριότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ).
Πρώτο βήμα αποτελεί η υιοθέτηση ευέλικτων κριτηρίων πιστωτικής αξιολόγησης, προσαρμοσμένων στις ιδιαίτερες ανάγκες των ΜΜΕ, οι οποίες συχνά δεν ανταποκρίνονται στις παραδοσιακές απαιτήσεις των τραπεζικών μοντέλων. Παράλληλα, η παροχή ευνοϊκότερων όρων χρηματοδότησης, όπως περίοδοι χάριτος, εποχική προσαρμογή και στήριξη επιχειρηματικών σχεδίων με βιώσιμη προοπτική, μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την αναζωογόνηση της οικονομικής δραστηριότητας.
Η στρατηγική τους πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω μέσα από τη μέγιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων, με στόχευση σε κρίσιμους τομείς όπως η ψηφιακή υγεία, η εκπαίδευση, η ενεργειακή μετάβαση, η χρηματοοικονομική καινοτομία και η κυκλική οικονομία. Η ενεργή εμπλοκή των τραπεζών στη στήριξη επενδύσεων υψηλής κοινωνικής και οικονομικής αξίας συνιστά όχι απλώς ευθύνη, αλλά αναγκαία συνθήκη για την εδραίωση μιας σύγχρονης, ανθεκτικής και εξωστρεφούς οικονομίας.
Με απλά λόγια, η πρόκληση για τις τράπεζες είναι να μετασχηματίσουν τον ρόλο τους από απλοί διαχειριστές κινδύνου σε ενεργούς συμμέτοχους στην οικονομική και κοινωνική αναγέννηση της χώρας. Η εμπιστοσύνη προς τις ελληνικές τράπεζες δεν αρκεί να είναι ποσοτική, πρέπει να είναι ποιοτική και θεσμική, προωθώντας επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας, με εξαγωγικό προσανατολισμό και ανθεκτικότητα απέναντι σε εξωγενείς κινδύνους.
* Ο Νικόλαος Γεωργικόπουλος είναι επισκέπτης Καθηγητής Χρηματοοικονομικών (Stern Business School - NYU) και Πρόεδρος Επιτροπής στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα.
