Ο Economist έχει ένα εξαιρετικό άρθρο που εξετάζει τη σταδιακή επέκταση της κυβέρνησης στον τραπεζικό τομέα. Με την πρόσφατη διάσωση των καταθετών της Silicon Valley Bank, οι αρχές σηματοδότησαν το ότι σχεδόν όλες οι καταθέσεις υποστηρίζονται σιωπηρά από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Όταν καταθέτετε χρήματα στην τοπική σας τράπεζα, ουσιαστικά δανείζετε αυτό το ποσό στο Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, το οποίο στη συνέχεια επαναδανείζει τα χρήματα με το ίδιο ακριβώς επιτόκιο στην εμπορική τράπεζα. Έχουμε ήδη κοινωνικοποιήσει ένα μεγάλο μέρος του τραπεζικού μας συστήματος.
Δείτε πώς καταλήγει το δοκίμιο στον Economist:
«Μια άλλη διαφαινόμενη αλλαγή είναι η έκδοση ψηφιακών νομισμάτων από κεντρικές τράπεζες, τα οποία θα μπορούσαν να δώσουν στο κοινό μια ακόμη εναλλακτική έναντι των τραπεζικών καταθέσεων. Τα τελευταία χρόνια οι οικονομολόγοι ανησυχούν για τον κίνδυνο αυτού του είδους νομίσματα να γίνουν de facto ‘στενές τράπεζες’ (narrow banks) που εξαντλούν το καθιερωμένο σύστημα. Ωστόσο, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι τράπεζες δε θα αντιμετώπιζαν πρόβλημα εάν το κοινό άλλαζε τις καταθέσεις του σε ψηφιακά νομίσματα της κεντρικής τράπεζας, εφόσον η κεντρική τράπεζα παρέμβει για να αντικαταστήσει τη χαμένη χρηματοδότηση.
‘Η έκδοση [τέτοιων νομισμάτων] απλώς θα καθιστούσε ρητή τη σιωπηρή εγγύηση της κεντρικής τράπεζας ότι θα λειτουργεί ως δανειστής τελευταίας ανάγκης’, έγραψαν οι Markus Brunnermeier και Dirk Niepelt το 2019. Αυτό το σενάριο φαίνεται να έχει εν μέρει υλοποιηθεί μετά την αποτυχία της SVB, καθώς οι καταθέσεις έχουν εγκαταλείψει τις μικρές τράπεζες και έχουν κατευθυνθεί σε κεφάλαια της αγοράς χρήματος που μπορούν να σταθμεύσουν μετρητά στη Fed, την ώρα που η Fed χορηγεί δάνεια σε τράπεζες.
Η προοπτική οι τράπεζες να χρηματοδοτούνται de facto από το κράτος θα πρέπει να ανησυχήσει όποιον αποδίδει σημασία στον ρόλο του ιδιωτικού τομέα σε ό,τι αφορά εκτίμηση του κινδύνου. Ωστόσο, γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη η διάκριση της διαφοράς μεταξύ της χρηματοδότησης καταθέσεων που αναλαμβάνεται από πολλαπλά επίπεδα του κράτους και της χρηματοδότησης που παρέχεται απευθείας από το ίδιο το κράτος. Ένας πιο σαφής ρόλος για τις κυβερνήσεις στο τραπεζικό σύστημα μπορεί να είναι η λογική κατάληξη της πορείας που εδώ και αρκετό καιρό ακολουθούν οι ρυθμιστικές αρχές».
Πολλοί άνθρωποι ανησυχούν ότι ένα ψηφιακό νόμισμα κεντρικής τράπεζας (CBDC) θα μπορούσε να αυξήσει τον ρόλο του κράτους στο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα. Δυστυχώς, αυτό το πλοίο έχει ήδη αποπλεύσει.
Υπάρχουν σοβαροί λόγοι για να διαφωνεί κανείς με ένα CBDC, αλλά κατά την άποψή μου αυτοί αφορούν περισσότερο ζητήματα ιδιωτικότητας. Είναι απίθανο ένα ψηφιακό νόμισμα που εκδίδεται από το κράτος να επιτρέπει το είδος του ιδιωτικότητας που σχετίζεται με τα χαρτονομίσματα. Όπως λένε συχνά σε μια από τις αγαπημένες τηλεοπτικές εκπομπές του Ντέιβιντ Χέντερσον: «Για αυτόν τον λόγο, εγώ αποσύρομαι».
*Ο Scott Sumner είναι οικονομολόγος, διευθυντής του προγράμματος νομισματικής πολιτικής στο Mercatus Center at George Mason University, ερευνητής στο Independent Institute και καθηγητής στο Bentley University στο Waltham της Μασαχουσέτης.
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
