Εδραίωση της κατάπαυσης του πυρός επιδιώκει πάση θυσία ο Ντόναλντ Τραμπ, όμως ο κύριος στόχος του Ισραήλ για την πλήρη καταστροφή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος δεν έχει εκπληρωθεί. Πόσο κλυδωνίζεται το καθεστώς Χαμενεΐ και γιατί πίσω από ένα αποδυναμωμένο Ιράν κρύβεται ο χειρότερος εφιάλτης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο αμυντικός αναλυτής Λάζαρος Καμπουρίδης μιλά στο Liberal και την Ευαγγελία Μπίφη συνθέτοντας τη μεγάλη εικόνα γύρω από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.
Πώς έκανε ο Αμερικανός πρόεδρος τη μεταστροφή προς την ενεργό στρατιωτική εμπλοκή με τον βομβαρδισμό των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων· πόσο έχει πληγεί το πυρηνικό πρόγραμμα και γιατί είναι εύθραυστη η κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Ιράν αναλύει ο κ. Καμπουρίδης, αντιστράτηγος ε. α. και συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου Defense & Foreign Affairs.
Θέτει το σύνθετο πλαίσιο που περιβάλλει μία ενδεχόμενη ανατροπή του θεοκρατικού καθεστώς του Ιράν, ενώ όσον αφορά το κεφάλαιο της Τουρκίας εξηγεί γιατί ένα αποδυναμωμένο Ιράν αποτελεί το χειρότερο σενάριο, καθώς με ενδεχόμενη αυτονόμηση των Κούρδων του Ιράν ξυπνάει ο εφιάλτης της δημιουργίας κουρδικού κράτους στο εσωτερικό της. Η συνάντηση Ερντογάν-Τραμπ στο περιθώριο του ΝΑΤΟ εξυπηρετεί παράλληλα κυρίως επικοινωνιακούς σκοπούς από τουρκικής πλευράς, επισημαίνει.
Όσο για την απούσα από τις εξελίξεις Ευρώπη, ο κ. Καμπουρίδης επισημαίνει πως έχει εισέλθει σε ένα τούνελ εσωστρέφειας, ούσα πλήρως απορροφημένη από το Ουκρανικό ζήτημα και με τη ρωσική απειλή να έχει υπερμεγεθυνθεί, με συνέπεια να απέχει η Ένωση από το να διαχειριστεί κρίσιμα μέτωπα - περιλαμβανομένου αυτού των σφαγών των χριστιανών στη Συρία. Για την Ελλάδα, στην ανοιχτή αυτή εξίσωση της Μέσης Ανατολής, δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, σύμφωνα με τον ίδιο: Θα πρέπει να επιδείξει εξωστρεφή πολιτική και δεδομένων των ιστορικών δεσμών της με την περιοχή θα μπορούσε -και αυτό είναι το ζητούμενο- να αναλάβει έναν ρόλο διαμεσολάβησης.
Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης:
Κύριε Καμπουρίδη, πώς αποτιμάτε τις εξελίξεις από την έναρξη της ισραηλινής επίθεσης στο Ιράν μέχρι την αμερικανική εμπλοκή, τα ελεγχόμενα ιρανικά αντίποινα έως μία εκεχειρία που δείχνει αβέβαιη; Πώς διαμορφώνεται η γεωπολιτική ισορροπία στη Μέση Ανατολή;
Το Ισραήλ με χρονικό σημείο αναφοράς την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου του 2023, ανακοίνωσε ανοιχτά διά στόματος του Μπενιαμίν Νετανιάχου και υπουργών της κυβέρνησης ότι έχει σκοπό να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας εξαλείφοντας τους δορυφόρους, τους proxies, του Ιράν στην περιοχή, δηλαδή τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ, τις σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράκ που πρόσκεινται στο Ιράν, και τους Χούθι, και έπειτα θα «έφθανε» στο Ιράν, το οποίο και αποτελεί την κεφαλή της απειλής για το Ισραήλ.
Έχοντας κατά ένα μεγάλο βαθμό εξαλείψει τις απειλές αυτές -θα μπορούσαμε να πούμε ότι πλέον η Χεζμπολάχ στον Λίβανο δεν υφίσταται- προχώρησε στο επόμενο βήμα και δόθηκε η λαβή, αν θέλετε, της νομιμοποίησης για τις αεροπορικές επιθέσεις εναντίον του Ιράν από την έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) που διαπίστωνε ότι δεν υποχωρεί στο ζήτημα του εμπλουτισμού ουρανίου.
Αυτή ήταν η στιγμή που άλλαξε και η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών. Μέχρι τότε βλέπαμε έναν Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ειδικά μετά την τελευταία επίσκεψή του στη Μέση Ανατολή, εμφανιζόταν να μην στηρίζει τις επιλογές αυτές του Νετανιάχου και να ακολουθεί μία πολιτική πιο ουδέτερη αποφεύγοντας κατά κάποιο τρόπο την άμεση στήριξη του Ισραήλ. Αυτή η έκθεση της ΙΑΕΑ στην ουσία έδωσε τη λαβή στις φωνές εκείνες της Αμερικής -και μιλάω για ένα μεγάλο αριθμό Ρεπουμπλικανών αλλά και το εβραϊκό λόμπι- να πιέσει και να πείσει τον Τραμπ να «μπει» με επιχειρησιακή στήριξη στο Ισραήλ για να καταφέρει να επιτύχει τους αντικειμενικούς στόχους που είχε θέσει.
Οι στόχοι από πλευράς Ισραήλ ήταν ξεκάθαροι: Καταστροφή του πυρηνικού και του βαλλιστικού προγράμματος και σε δεύτερη φάση, σε βάθος χρόνου, η ανατροπή του καθεστώτος μέσα από την συνέργεια κι άλλων υπηρεσιών -υπηρεσιών πληροφοριών, μηχανισμών επιρροής στην κοινωνία του Ιράν.
Ο Τραμπ πείστηκε να στηρίξει επιχειρησιακά το Ισραήλ καθώς φάνηκε ότι δεν μπορούσε μόνο του να καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα μολονότι είχε τον πλήρη έλεγχο του εναέριου χώρου του Ιράν και παρότι υπήρχε ουσιαστική βοήθεια από πλευράς ΗΠΑ στην αντιβαλλιστική ομπρέλα του Ισραήλ. Και έτσι πραγματοποιήθηκε η επιχείρηση με τα αεροσκάφη στρατηγικών μεταφορών Β-52, για να δοθεί στη συνέχεια η εντύπωση ότι καταστράφηκε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, κάτι το οποίο νομίζω δεν έχει συμβεί.
Ο ίδιος ο Τραμπ επιμένει να μιλά για πλήρη καταστροφή, όμως η ιρανική πυρηνική απειλή δεν έχει πλήρως εξαλειφθεί και κατά συνέπεια δεν έχει επιτευχθεί και ο κύριος στόχος του Ισραήλ. Μήπως βιάστηκε να προκαταλάβει τις εξελίξεις και με τα περί «εξαΰλωσης» των πυρηνικών εγκαταστάσεων και με την κατάπαυση του πυρός;
Θα πρέπει να πούμε ότι η πολιτική Τραμπ, επί της παρούσας δεύτερης θητείας του, βασίζεται σε τρεις αρχές όσον αφορά την εξωτερική πολιτική: Κλείσιμο των μετώπων στις παγκόσμιες συγκρούσεις. Οι ΗΠΑ δεν συμμετέχουν στις συγκρούσεις ή αν θέλετε απαγκιστρώνονται από τις συγκρούσεις αυτές. Και παράλληλα ο Τραμπ κλείνει επωφελείς για τις ΗΠΑ οικονομικές συμφωνίες εκμεταλλευόμενος αυτές τις συγκρούσεις. Το είδαμε στη Μέση Ανατολή αλλά και στην Ουκρανία.
Ο Τραμπ, λοιπόν, φάνηκε ότι με το χτύπημα αυτό βιάστηκε να μιλήσει για καταστροφή του πυρηνικού προγράμματος. Τουλάχιστον όσοι ασχολούνται με τα ζητήματα της πυρηνικής ενέργειας, της κατασκευής πυρηνικών όπλων και του πυρηνικού προγράμματος του ίδιου του Ιράν, είναι καχύποπτοι ή αν θέλετε πιστεύουν ότι δεν έχει καταστραφεί. Οι ίδιοι οι Ιρανοί δηλώνουν ότι έχουν μεταφέρει το εμπλουτισμένο ουράνιο σε άλλη ασφαλέστερη περιοχή - και προσωπική μου εκτίμηση είναι πως αυτό είναι που πραγματικά συμβαίνει.
Η ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός ήλθε μετά και την λελογισμένη, αναλογική ή προσεκτική, ιρανική επίθεση εναντίον της μεγάλης αμερικανικής βάσης στο Κατάρ και το μήνυμα του Τραμπ που ευχαρίστησε στην ουσία το Ιράν για την προειδοποίηση - άρα μιλάμε για μια συμφωνημένη ελεγχόμενη επίθεση για να ικανοποιηθεί το εθνικό αίσθημα των πολιτών του Ιράν. Εκτιμώ ότι στην ουσία η ανακοίνωση της εκεχειρίας αποτελεί μια κίνηση του Τραμπ να κλείσει το μέτωπο αυτό αρκούμενος σε ένα πλήγμα, σε ένα βομβαρδισμό με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα. Και θεωρώ ότι αυτό που μένει τελικά είναι ότι ικανοποιείται το Ιράν μιας και ο χρόνος λειτουργούσε εις βάρος του, ικανοποιείται ο Τραμπ γιατί δείχνει στο εσωτερικό του ακροατήριο και στο Ισραήλ ότι ‘εγώ σας βοήθησα ουσιαστικά και επιχειρησιακά με όπλα που εσείς δεν τα είχατε στα χέρια σας’, αλλά όμως νομίζω ότι το ουσιαστικότερο κομμάτι είναι κατά πόσο έχει ικανοποιηθεί το Ισραήλ. Και το Ισραήλ θεωρώ δεν έχει ικανοποιηθεί από την εξέλιξη και εκεί έγκειται και το εύθραυστο της διατήρησης της εκεχειρίας.
Διότι έχουμε ένα Ισραήλ, το οποίο μας έχει δείξει και αυτό είναι το δόγμα του, πως όταν θέτει έναν επιχειρησιακό στόχο, θέλει να τον εκπληρώνει. Και ο κύριος επιχειρησιακός στόχος, επαναλαμβάνω, ήταν η καταστροφή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, κάτι το οποίο όπως φαίνεται δεν συνέβη, καθώς και η καταστροφή του βαλλιστικού προγράμματος, που όμως λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση Τραμπ για τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, το Ισραήλ επλήγη με πύραυλο, ασχέτως αν οι Ιρανοί το αρνούνται.
Τέλος, σε βάθος χρόνου, βρίσκεται η ανατροπή του καθεστώτος. Μπορεί η ανατροπή του καθεστώτος να είναι ένας δύσκολος στόχος, μπορεί να είναι κάτι το οποίο θα πάρει πολύ χρόνο, όμως ο πρώτος στόχος, ο ουσιαστικός και αυτός που ήθελε να επιτύχει το Ισραήλ, δεν έχει εκπληρωθεί. Και μιλάμε για την καταστροφή, επαναλαμβάνω και πάλι, του πυρηνικού και του βαλλιστικού προγράμματος. Άρα, με ανικανοποίητο το Ισραήλ, νομίζω ότι η εκεχειρία είναι πάρα πολύ εύθραυστη.
Εφόσον το χτύπημα στην αμερικανική βάση στο Κατάρ ήταν υπολογισμένο ακριβώς για να μην προκαλέσει τις ΗΠΑ και επιφέρει ανταπάντηση, τι εξυπηρετεί το ιρανικό καθεστώς να παραβιάσει την κατάπαυση του πυρός όπως καταγγέλθηκε;
Εδώ έχουμε ένα πολύ μεγάλο ερωτηματικό και σωστά το θέτετε. Και θα πρέπει να υπεισέλθουμε στις λεπτομέρειες της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός ως ανακοινώθηκαν, δηλαδή στα χρονικά σημεία έναρξης εφαρμογής της για τις δύο πλευρές. Αναφερόμενοι στην ώρα Ελλάδος, μέχρι τις 7 το πρωί χθες θα έπρεπε να σταματήσουν οι επιθέσεις από πλευράς Ιράν. Και έπειτα από 12 ώρες, μετά την 7η πρωινή δική μας, δηλαδή στις 19.00 το απόγευμα, να ισχύσει και για το Ισραήλ. Εάν όντως η ιρανική επίθεση σημειώθηκε πριν το πέρας αυτού του ορόσημου της 7ης πρωινής ώρα Ελλάδος, λέμε ότι το Ιράν στην ουσία δεν παραβίασε την συμφωνία. Αλλά σε κάθε περίπτωση, είναι μια πράξη η οποία δυναμιτίζει την κατάσταση, μέσω της οποίας το Ιράν θέλησε να καταδείξει (και αυτό εξάλλου έχει ακουστεί και από κυβερνητικά χείλη στο Ιράν) ότι το Ισραήλ ήταν εκείνο που επεδίωξε αυτή την συμφωνία και όχι το καθεστώς, ήτοι να απευθυνθεί στο εσωτερικό ακροατήριο με το μήνυμα ότι ‘εγώ διατηρώ ακόμη την πρωτοβουλία και έχω τη δυνατότητα να πλήξω το Ισραήλ, παραμένω ισχυρό'. Θεωρώ είναι ζήτημα εσωτερικής κατανάλωσης και επίδειξης δύναμης στο εσωτερικό.
Με τη συνολική ρητορική του και με το ότι βομβάρδισε το Ισραήλ με βαλλιστικό πύραυλο λίγο πριν την έναρξη ισχύος της εκεχειρίας, το καθεστώς επιχειρεί να δείξει ότι είναι ισχυρό, αλλά επί της ουσίας προβάλλεται η αδυναμία του καθώς υπάρχει ένα ζήτημα φυγόκεντρων δυνάμεων στο εσωτερικό της κοινωνίας του Ιράν. Και δεν μιλάμε μόνο για εθνικές ή ιδεολογικές μειονότητες - θυμίζουμε ότι υπάρχουν οι Κούρδοι, οι Τουρκομάνοι, οι Άραβες, οι Βαλούχοι, οι Αζέροι - σχεδόν το 25% είναι Αζέροι και κάποιοι αυτοαποκαλούνται και ως Τούρκοι Αζέροι. Αλλά υπάρχει και η άλλη κοινωνία που αισθάνεται καταπίεση από τις μεθοδεύσεις του καθεστώτος, άρα λοιπόν το καθεστώς έχει ένα τρωτό σημείο και επιχειρεί να δείχνει ισχυρό γιατί στην ουσία υπάρχουν θέματα εσωτερικής συνοχής.
Ο Ντόναλντ Τραμπ επέκρινε με έντονο τρόπο τόσο το Ιράν όσο και το Ισραήλ, καταλογίζοντάς τους ευθύνες για την παραβίαση της εκεχειρίας. Τι «διαβάζουμε» σε αυτό;
Θα πρέπει να πούμε ότι ο Τραμπ θέλει πάση θυσία να διατηρηθεί αυτή η εκεχειρία. Στο μήνυμά του με το οποίο ανακοίνωνε τη συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός ήδη είχε θέσει και τις δύο πλευρές προ των ευθυνών τους και ως υπεύθυνες σε περίπτωση κατάρρευσης.
Να μην ξεχνάμε ότι και πριν από την επίθεση με τα βομβαρδιστικά στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, ο Τραμπ έκανε τα «στραβά μάτια» όταν σημειώθηκε η επίθεση από φιλο-ιρανικές δυνάμεις εναντίον αμερικανικής βάσης στο Χάσεκε της Βόρειας Συρίας. Ο Αμερικανός πρόεδρος θα προσπαθήσει τώρα να δείξει ότι είναι ουδέτερος. Να δείξει ότι εγώ κάνω τη δουλειά μου. Θέλει πάση θυσία να διατηρηθεί αυτή η εκεχειρία και το γεγονός ότι απέδωσε ευθύνες και στις δύο πλευρές για την παραβίασή της, νομίζω πως μας δείχνει καθαρά ότι θέλει να τηρήσει μια ουδέτερη στάση και να διατηρήσει πάση θυσία αυτή την εκεχειρία - που επίσης, επαναλαμβάνω, είναι πολύ εύθραυστη γιατί το Ισραήλ δείχνει ανικανοποίητο.
Πώς προδιαγράφεται το μέλλον του καθεστώτος Χαμενεΐ;
Καταρχάς, από τη στιγμή του διαγγέλματος του Τραμπ, που ακολούθησε τους βομβαρδισμούς των τριών περιοχών πυρηνικών εγκαταστάσεων, παρατηρείται μια ουσιώδης διαφορά σε σχέση με το μεταγενέστερο μήνυμά του αναφορικά με την εκεχειρία. Ενώ, στο διάστημα αυτό μεταξύ του διαγγέλματος και του μηνύματος, είδαμε έναν Τραμπ να μιλάει ακόμη και για την αλλαγή του καθεστώτος, μετά όμως το «μάζεψε» βλέποντας ότι είναι ανέφικτος ο στόχος καθώς εάν η Αμερική εμπλακεί σε αυτή τη διαδικασία, αυτό είναι κάτι το οποίο στην ουσία παραβιάζει μία από τις τρεις βασικές αρχές της εξωτερικής του πολιτικής του όπως προαναφέραμε. Δεν θέλει οι Ηνωμένες Πολιτείες να εμπλακούν σε μια τέτοια διαδικασία γιατί θα πάρει πάρα πολύ χρόνο.
Αυτό που έχει καταδείξει η Ιστορία τα τελευταία έτη τουλάχιστον, από τη Λιβύη στη Συρία ή και παλαιότερα στο Ιράκ επί Σαντάμ Χουσεΐν, είναι πως αυτά τα καθεστώτα μπορεί να πέσουν είτε με εξωτερική επέμβαση, η οποία όμως παίρνει χρόνο και απαιτεί αίμα από την εξωτερική δύναμη που επεμβαίνει, ή από εσωτερική αναταραχή. Η εσωτερική κοινωνική αναταραχή σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρξει η δημιουργία των ανάλογων συνθηκών. Υπάρχει τέτοιο υπόβαθρο στο Ιράν, αλλά νομίζω το καθεστώς έχει τα συγκολλητικά εκείνα στοιχεία -και μιλάμε για ισχυρές υπηρεσίες εσωτερικής ασφάλειας- που να διατηρεί ακόμα αραγές το μέτωπο. Εκτιμώ ότι είναι πολύ δύσκολος και μακροχρόνιος στόχος η ανατροπή του καθεστώτος του Ιράν - και είναι κάτι στο οποίο ο Τραμπ δεν θέλει να εμπλακούν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Υπάρχει πράγματι κίνδυνος μίας γενικευμένης περιφερειακής σύγκρουσης;
Προσωπικά, δεν πίστευα ότι θα υπάρξει διάχυση ούτε μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στη Γάζα -όταν κάποιοι θεωρητικοί ειδικοί έλεγαν ότι θα γενικευθεί αυτή η σύγκρουση- ούτε το πιστεύω και τώρα. Και δεν υπήρξε τότε διάχυση - υπήρξαν επιθέσεις με βαλλιστικά όπλα των δορυφόρων του Ιράν. Διάχυση σημαίνει εμπλοκή και άλλων περιφερειακών δυνάμεων, μικρότερων, μεγαλύτερων, αραβικών χωρών, κάτι το οποίο δεν είδαμε.
Και στην παρούσα κατάσταση, πάλι δεν μπορούμε να πούμε ότι ενέχει τον κίνδυνο μιας διάχυσης. Διότι βλέπουμε μια Ρωσία η οποία τηρεί μια στάση ουδετερότητας θα έλεγα. Μπορεί σε ρητορική επίπεδο να στηρίζει το Ιράν, αλλά ουσιαστικά όχι - εξάλλου είδατε τι δήλωσε ο Βλαντιμίρ Πούτιν για τους εβραϊκής καταγωγής Ρώσους στο Ισραήλ, κάτι που νομίζω δεν δέχθηκε καθόλου καλά η Τεχεράνη.
Η Κίνα νομίζω ότι δεν έχει τη δυνατότητα· είναι επίσης μία δύναμη η οποία μπορεί να βοηθάει ή να εμπλέκεται υπόγεια, αλλά δεν θέλει να εμπλακεί σε αυτή τη σύγκρουση ενεργά. Συνεπώς, ακόμα και αν συνεχιστούν οι συγκρούσεις, εγώ δεν βλέπω καμία πιθανότητα για διάχυση της κρίσης στην περιοχή και στη γειτονιά μας, στην Κύπρο ή και στην Ελλάδα.
Περνώντας στο κεφάλαιο Τουρκία, είδαμε τον Ερντογάν να συνομιλεί με την ηγεσία του Ιράν και ταυτόχρονα με τον πρόεδρο Τραμπ, διεκδικώντας διπλωματικό χώρο και ο ίδιος στη διευθέτηση. Τι σημαίνει για την Τουρκία ένα αποδυναμωμένο Ιράν; Και ποιες ευρύτερα οι προσδοκίες του Ερντογάν από τη συνάντηση με τον Τραμπ στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ;
Ένα αποδυναμωμένο Ιράν δεν συμφέρει την Τουρκία γιατί αμέσως ξυπνάει ο εφιάλτης της Τουρκίας για την δημιουργία κουρδικού κράτους μιας και οι Κούρδοι του Ιράν θα επιζητήσουν την αυτονόμησή τους όπως έγινε στο Ιράκ και όπως γίνεται στη Συρία. Οι Τούρκοι το έχουν πει ανοιχτά πως αν υπάρξει μια τέτοια περίπτωση αυτονόμησης των Κούρδων του Ιράν, μετά έρχεται η σειρά των Κούρδων της Τουρκίας, το οποίο και αποτελεί εφιαλτικό σενάριο για την τουρκική πλευρά.
Τώρα, όσον αφορά τη συνάντηση στο ΝΑΤΟ, εκτιμώ ότι ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να επιβεβαιώσει ότι έχει άριστες σχέσεις με τον Αμερικανό πρόεδρο. Εκτιμώ ότι δεν φέρει κάποια ειδική σημασία μια συνάντηση στο περιθώριο αυτής της Συνόδου Κορυφής. Αυτό που θα είχε μια πολύ μεγάλη σημασία θα ήταν μια πιθανή μελλοντική επίσκεψη του Ερντογάν στην Ουάσινγκτον ή το αντίστροφο μία επίσκεψη του Τραμπ στην Άγκυρα ή την Κωνσταντινούπολη. Όμως, θεωρώ ότι αυτή η συνάντηση στο ΝΑΤΟ είναι κυρίως συμβολικού και επικοινωνιακού χαρακτήρα όσον φορά την τουρκική πλευρά.
Θα πρέπει να πούμε στο σημείο αυτό ότι η Τουρκία προσπαθεί ακόμη και σε αυτή τη σύγκρουση -και με έναν ιδιαίτερο κυνισμό δεδομένου ότι έχει πολύ κακές σχέσεις με το Ισραήλ- να πάρει το ρόλο του διαμεσολαβητή, όπως επιχειρεί και στο Ουκρανικό. Διότι η επιδίωξή της είναι να δείχνει ότι αποτελεί μια περιφερειακή δύναμη και μπορεί να ρυθμίζει τις εξελίξεις σε εν εξελίξει ή εν δυνάμει συγκρούσεις. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση, ο πρώτος αποδέκτης ή ο συνομιλητής με το Ιράν είναι το Ισραήλ που δεν θα δεχόταν έναν τέτοιο ρόλο του Ερντογάν σε καμία περίπτωση. Οπότε, εκτιμώ, είναι εντελώς άσκοπη η προσπάθεια αυτή του Ερντογάν να παρέμβει σε αυτή την σύγκρουση.
Ένα σχόλιό σας για τη ΝΑΤΟϊκή Σύνοδο Κορυφής της Χάγης, το στόχο του 5% στις αμυντικές δαπάνες και τη γενική εικόνα και συνοχή της Συμμαχίας
Ακόμη και πριν την ανάληψη της διακυβέρνησης των ΗΠΑ, ο Τραμπ είχε ανεβάσει πολύ τον πήχη της αύξησης της οικονομικής συμμετοχής της κάθε χώρας. Να πούμε ότι τη χώρα μας αυτό δεν την την αφορά γιατί ούτως ή άλλως εμείς πολύ υψηλή οικονομική συμμετοχή στις υποχρεώσεις μας έναντι του ΝΑΤΟ.
Ο Τραμπ θα πιέσει τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τον προϋπολογισμό τους. Αφορά κυρίως αυτές τις χώρες που δεν ήθελαν να συμμετέχουν πιο ενεργά, αλλά νομίζω ότι πλέον η ρωσική απειλή -έτσι όπως την εννοούν οι Ευρωπαίοι- αποτελεί ένα χαρτί στα χέρια του Ντόναλντ Τραμπ ώστε να πειστούν οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ να προχωρήσουν σε μια τέτοια πιο γενναία απόφαση. Δεν υπάρχει πολύ καλή χημεία σε κάθε περίπτωση με αφορμή τους χειρισμούς του Τραμπ στο Ουκρανικό. Πολλές φορές έχει μιλήσει και υποτιμητικά και τους Ευρωπαίους ηγέτες, αλλά αυτό είναι το ζητούμενο και νομίζω ότι αυτό θα συμφωνηθεί στη Σύνοδο Κορυφής.
Πού είναι όμως η Ευρώπη; Γιατί δεν την «βλέπουμε» στην παρούσα ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή και όχι μόνο
Η Ευρώπη έχει εισέλθει σε ένα τούνελ εσωστρέφειας· έχει παραιτηθεί από τις υπόλοιπες συγκρούσεις και όλη η φαιά ουσία, όλη η ενέργεια, όλο το πολιτικό της κεφάλαιο, πλέον έχει αφιερωθεί στο Ουκρανικό, γεγονός το οποίο κατ’ εμέ είναι λάθος. Δεν μπορεί η Ευρώπη να πιστεύει στο μέλλον ότι θα δεχθεί πίεση από τη Ρωσία. Είναι μία λανθασμένη εκτίμηση απειλής που πηγάζει από τις βαλτικές χώρες και την Πολωνία. Έχει υπερμεγεθυνθεί η εικόνα της ρωσικής απειλής.
Οπότε, βλέπουμε μια Ευρώπη να απέχει από τα άλλα μέτωπα. Και υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα που αφορά και εμάς τους Έλληνες: είναι η αποχής της Ευρώπης, της χριστιανικής Ευρώπης, από τη διαχείριση του ζητήματος με τις σφαγές των χριστιανών στη Συρία, κάτι το οποίο είναι καθημερινό φαινόμενο και αποκαλύφθηκε πολύ χαρακτηριστικά με την τελευταία τρομοκρατική επίθεση στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία στη Δαμασκό.
Κλείνοντας, η Ελλάδα πού στέκεται σε αυτή την ανοιχτή εξίσωση της Μέσης Ανατολής;
Η Ελλάδα θεωρώ δεν έχει να φοβάται τίποτα. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία με βάση τη συγκεκριμένη εικόνα. Η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να ακολουθούν μια εξωστρεφή πολιτική στη Μέση Ανατολή γιατί μας συνδέουν ιστορικοί δεσμοί με την περιοχή. Η Ελλάδα και ο Ελληνισμός γενικότερα διατηρούσε παραδοσιακά άριστες σχέσεις και με τις αραβικές χώρες αλλά και με το Ιράν και θα μπορούσε να αναλάβει ένα ρόλο διαμεσολάβησης στην φλεγόμενη περιοχή της Μέσης Ανατολής - και αυτό θα ήταν και το ζητούμενο.
Μην ξεχνάμε ότι ο γεωγραφικός χώρος της Ελλάδας και της Κύπρου, όλου του ελληνισμού, είναι ένας χώρος που δίνει πρόσβαση στο χώρο της Μέση Ανατολής και μπορεί να λειτουργήσει και ως ένας χώρος ανθρωπιστικής αρωγής, κάτι το οποίο φάνηκε πριν από σχεδόν ένα χρόνο με την πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Αθήνας.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα/παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού την περίοδο 2013-2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου αναλύσεων, «Defense & Foreign Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο / 2022.
