Πρέσβης Νόαμ Κατς: H δημοκρατία του Ισραήλ στην πράξη

Πρέσβης Νόαμ Κατς: H δημοκρατία του Ισραήλ στην πράξη

Χιλιάδες εκπρόσωποι του Κράτους του Ισραήλ σε όλο τον κόσμο έχουν δικαίωμα ψήφου σήμερα ενόψει των εκλογών της 1ης Νοεμβρίου στο Ισραήλ.

Στο πλαίσιο αυτό, ψήφισαν ο Πρέσβης Νόαμ Κατς, το Ισραηλινό προσωπικό της Πρεσβείας του Ισραήλ στην Αθήνα και των πρεσβειών ανά τον κόσμο.

«Η ψήφος σε μια δημοκρατία είναι ιερό δικαίωμα και καθήκον. Ελπίζω πως όλοι όσοι έχουν δικαίωμα ψήφου θα το πράξουν ανεξάρτητα από τις θέσεις ή τις απόψεις τους. Η δημοκρατία και η μεγαλύτερη έκφρασή της, η ψήφος, είναι ο μόνος τρόπος διασφάλισης των δικαιωμάτων των πολιτών και της πραγματικής ελευθερίας», τόνισε ο Πρέσβης Κατς.

 

Οι βουλευτικές εκλογές στο Ισραήλ

Οι βουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν στο Ισραήλ την 1η Νοεμβρίου 2022 για να εκλεγούν τα μέλη της 25ής Κνεσέτ. Οι Ισραηλινοί διπλωμάτες που βρίσκονται στο εξωτερικό έχουν δικαίωμα ψήφου και ψηφίζουν νωρίτερα στις διπλωματικές αποστολές τους. Οι επόμενες εκλογές για την Κνεσέτ, μετά τις εκλογές του Μαρτίου 2021, είχαν αρχικά προγραμματιστεί το αργότερο στις 11 Νοεμβρίου 2025, σύμφωνα με το όριο της τετραετίας που ορίζει ο Βασικός Νόμος.

Η τελευταία κυβέρνηση συνασπισμού κατείχε τη μικρότερη δυνατή πλειοψηφία (61 έδρες) στην 120μελή Κνεσέτ, αλλά έχασε την πλειοψηφία της τον Απρίλιο του 2022. Τον Ιούνιο του 2022, ο τότε πρωθυπουργός Ναφταλί Μπένετ και o κυβερνητικός εταίρος του, ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιαΐρ Λαπίντ συμφώνησαν να διαλύσουν την Κνεσέτ και να προκηρύξουν πρόωρες εκλογές. Μετά τη διάλυση του κοινοβουλίου, ο Γιαΐρ Λαπίντ υπηρετεί ως προσωρινός πρωθυπουργός και θα διατηρήσει τη θέση του μέχρι τις εκλογές.

Το ισραηλινό εκλογικό σύστημα βασίζεται στην πανεθνική απλή αναλογική εκπροσώπηση, στην οποία οι ψηφοφόροι εκλέγουν μια λίστα υποψηφίων και όχι έναν συγκεκριμένο υποψήφιο. Οι υποψήφιοι επιλέγονται σε προκριματικές εκλογές ή με άλλους μηχανισμούς που αποφασίζουν τα πολιτικά κόμματα. Μια λίστα μπορεί να είναι πολιτικό κόμμα ή συμμαχία μεταξύ κομμάτων.

Για να λάβει έδρα στην Κνεσέτ μια λίστα υποψηφίων πρέπει να λάβει τουλάχιστον το 3,25% των έγκυρων ψήφων το οποίο ισοδυναμεί με τέσσερις έδρες. Οι 120 έδρες της Κνεσέτ κατανέμονται μεταξύ όλων των λιστών που έλαβαν τουλάχιστον το 3,25% των έγκυρων ψήφων, ανάλογα με το ποσοστό που έλαβαν. Η εκλογική αρχή σε όλη τη χώρα ορίζει ότι το Ισραήλ είναι μια ενιαία εκλογική περιφέρεια. Απαιτείται πλειοψηφία 61 εδρών της Κνεσέτ για να σχηματίσει κυβέρνηση ένα κόμμα ή ένας συνασπισμός κομμάτων. 

Κάθε Ισραηλινός πολίτης 18 ετών και άνω έχει δικαίωμα ψήφου και κάθε Ισραηλινός πολίτης 21 ετών και άνω έχει δικαίωμα να εκλεγεί. Το δικαίωμα ψήφου και του εκλέγεσθαι ισχύει για όλους τους Ισραηλινούς πολίτες, ανεξαρτήτως θρησκείας και εθνικότητας. 

Μετά από τις εκλογές, ο Πρόεδρος του Κράτους, έπειτα από διαβουλεύσεις με τους εκλεγμένους αρχηγούς των κομμάτων, επιλέγει το μέλος της Κνεσέτ που έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να σχηματίσει μια βιώσιμη κυβέρνηση (συνασπισμού). Είναι συνήθως ο αρχηγός του κόμματος που λαμβάνει τις περισσότερες έδρες, αν και αυτό δεν είναι υποχρεωτικό.

Ο βουλευτής αυτός έχει έως και 42 ημέρες για να διαπραγματευτεί με τα διάφορα κόμματα και στη συνέχεια να παρουσιάσει την κυβέρνησή του στην Κνεσέτ για ψήφο εμπιστοσύνης. Εάν η Κνεσέτ εγκρίνει την προτεινόμενη κυβέρνηση με 61 τουλάχιστον ψήφους, αυτός ή αυτή γίνεται Πρωθυπουργός. Εάν η Κνεσέτ δεν εγκρίνει την κυβέρνηση σε ψηφοφορία ή ο υποψήφιος δεν είναι σε θέση να συγκροτήσει κυβέρνηση, οι εκλογές πρέπει να διεξαχθούν την τελευταία Τρίτη πριν από το τέλος 90 ημερών. Ωστόσο, ο Πρόεδρος μπορεί επίσης να δώσει σε δεύτερο πρόσωπο την επιλογή να σχηματίσει κυβέρνηση.

Για παράδειγμα, το 2021, αφότου ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν μπόρεσε να σχηματίσει κυβέρνηση, ο τότε πρόεδρος Ρέουβέν Ρίβλιν παρέδωσε την εντολή στον Γιαίρ Λαπίντ, καλώντας τον να σχηματίσει κυβέρνηση - κάτι που έκανε με επιτυχία. Το δεύτερο πρόσωπο που θα επιλεγεί θα έχει μόνο 28 ημέρες για να σχηματίσει κυβέρνηση και αν όχι θα πρέπει να παραδώσει ξανά την εντολή στον Πρόεδρο. Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος απευθύνεται στην Κνεσέτ, δίνοντας στα μέλη της 21 ημέρες για να βρουν έναν εναλλακτικό υποψήφιο για την πρωθυπουργία. Εάν αυτό δεν γίνει, προκηρύσσονται αυτόματα εκλογές.

Το αντιπροσωπευτικό σύστημα στο Ισραήλ ακολουθείται στο μέγιστο βαθμό, με πολλά κόμματα να συμμετέχουν σε κάθε εκλογές και σχετικά μεγάλο αριθμό κομμάτων να εκπροσωπούνται στην Κνεσέτ. Το χαμηλό όριο, σε συνδυασμό με το πανεθνικό σύστημα κομματικών λιστών, καθιστά δύσκολο για ένα μόνο κόμμα να κερδίσει τις 61 έδρες που απαιτούνται για μια κυβέρνηση πλειοψηφίας. Κανένα κόμμα δεν έχει κερδίσει ποτέ την πλειοψηφία των εδρών σε εκλογές στο Ισραήλ, πράγμα που σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις συνασπισμού είναι ο κανόνας στη χώρα. 

Μετά τις τελευταίες εκλογές του Μαρτίου 2021, 13 κόμματα εκπροσωπήθηκαν στην Κνεσέτ, ενώ η κυβέρνηση αποτελούνταν από έναν συνασπισμό οκτώ πολιτικών παρατάξεων. Μια μεγάλη ποικιλία πολιτικών δυνάμεων εκπροσωπείται συχνά στην Κνεσέτ, συμπεριλαμβανομένων των Φιλελευθέρων και των Συντηρητικών, Σιωνιστικών και μη Σιωνιστικών, θρησκευτικών και κοσμικών, εβραϊκών και των αραβικών κομμάτων. Αν και αυτό συχνά καθιστά δύσκολο τον σχηματισμό κυβέρνησης στο Ισραήλ, αντικατοπτρίζει επίσης την ποικιλομορφία και τη δυναμική δημοκρατία της χώρας. Οι εκλογές στο Ισραήλ ήταν πάντα ένα σαφές παράδειγμα της ισραηλινής δημοκρατίας στην πράξη.