Του Γιάννη Σιδέρη
Γνωστή και πολυχρησιμοποιημένη, σχεδόν κλισέ, η ρήση του Ουρουγουανού Εντουάρντο Γκαλεάνο, ότι «η Δημοκρατία είναι σαν το βιολί. Το πιάνεις με το αριστερό και το παίζεις με το δεξί»!
Αρμόζει στον βίο και την Πολιτεία της πρωτοδεύτερης φοράς Αριστεράς, αλλά μας κέντρισε την μνήμη με αφορμή τις δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού Εσωτερικών Παναγιώτη Κουρουμπλή, σχετικά με τον αφορισμό του περί της απλής αναλογικής, που αν εφαρμοζόταν η χώρα δεν θα κυβερνάτο ποτέ!
Ο γράφων είναι μακράν του να έχει ειδικές γνώσεις επί των εκλογικών συστημάτων – απλώς τις απορίες του ως πολίτης καταγράφει, καθώς ένα εκλογικό σύστημα είναι ο τρόπος διά του οποίου μετατρέπονται οι ψήφοι των πολιτών σε κατανομή βουλευτικών εδρών. Στην απλή αναλογική κάθε κόμμα λαμβάνει εκείνο το ποσοστό εδρών, το οποίο ανταποκρίνεται, επακριβώς και δικαίως, στις ψήφους που έχει λάβει;
Εκλογικοί νόμοι: η χαρά των… «αλχημιστών»
Κατά τους ειδικούς, στην πλειονότητα των κρατών του πλανήτη το εκλογικό σύστημα προβλέπεται από το σύνταγμά τους και παραμείνει αναλλοίωτο σε κάθε εκλογική αναμέτρηση. Στη ανώριμη ελληνική δημοκρατία, κάθε τρεις και λίγο, ανάλογα με τις εξουσιαστικές (που αποβαίνουν καλπονοθευτικές) ανάγκες των εκάστοτε μεγάλων κομμάτων, ο εκλογικός νόμος, με αλχημιστική μείξη και ευφάνταστη κοπτοραπτική, καταλήγει να αποβαίνει πάντα υπέρ τους, καταστρατηγώντας έτσι ωμότατα τη λαϊκή έκφραση.
Τελευταίο παράδειγμα η τροποποίηση του νόμου Σκανδαλίδη του 2004, την οποία έκανε το 2008 ο νυν πρόεδρος της Δημοκρατίας Πρ. Παυλόπουλος, ως υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Καραμανλή. Ο νόμος πριμοδοτεί με το λεόντειο ποσό των 50 εδρών το πρώτο κόμμα, αντί για τις (και πάλι πολλές) 40 έδρες που έδινε ο νόμος Σκανδαλίδη, (τόσο… μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ αλλαγής του νόμου…).
Παράλληλα εμπεριέχει μια διάταξη που καθιστά αδύνατη την πριμοδότηση συνασπισμού κομμάτων. Η αιτία είναι ευεξήγητη: Υπήρχε ο φόβος μήπως συνεργαστούν μετεκλογικώς και σχηματίσουν κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ με τον τότε ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ. Η πρόθεση εκδηλώθηκε και ανεπισήμως (ωτακουστής ο γράφων), στο καφενείο της Βουλής, όταν υπουργός της τότε κυβέρνησης είπε σε επιφανή βουλευτή, και πρώην υπουργό, του ΠΑΣΟΚ: «Με αυτό το νόμο θα σας καταρρίψουμε στην απογείωση (της ενδεχόμενης συνεργασίας)»…
Γιατί όχι δημοψήφισμα;
Τώρα ο νυν υπουργός Εσωτερικών, δηλώνει ότι θα αλλάξει το νόμο επί το αναλογικότερον, αλλά δεν θα καθιερώσει την απλή αναλογική «γιατί η χώρα δεν θα κυβερνηθεί ποτέ»! (μα και μόνο η κυβέρνηση της οποίας είναι υπουργός, η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, καταρρίπτει το επιχείρημά του!).
Το ουσιαστικό είναι: Τι δικαιότερον και δημοκρατικότερον, από το να αποφασίσει ο λαός για το εκλογικό σύστημα; Όταν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ οργάνωσαν εκείνο το γελοίο δημοψήφισμα-φάντασμα (θυμίζουμε ότι ο λαός εκλήθη να ψηφίσει επί μιας προτάσεως των δανειστών η οποία είχε αποσυρθεί, άρα δεν υπήρχε αντικείμενο δημοψηφίσματος), γιατί δεν θα μπορούσε ο λαός -κυρίαρχος κατά τα άλλα- να αποφασίσει με δημοψήφισμα για τον τρόπο που κατανέμεται η ψήφος του; Και γιατί η απόφαση αυτή δεν θα μπορούσε να αποτελέσει άρθρο του Συντάγματος; Απλώς γιατί δεν θα μπορούσε να ερμηνεύει κατά το δοκούν την λαϊκή ψήφο ο κάθε εκλογομάγειρας, Κουρουμπλής, Παυλόπουλος. Σκανδαλίδης, (και πιο παλιά Κούβελας, Κουτσόγιωργας κλπ).
Οι εξαγγελίες Κουρουμπλή από τηλοψίας -και όχι στο υπουργικό συμβούλιο, εις δόξαν του κυβερνητικού συντονισμού - περιλαμβάνουν και άλλες ρυθμίσεις: Μία εξ αυτών, που λόγω μνημονιακής δυσπαραγίας του πληθυσμού θα τύχει μάλλον θετικής υποδοχής, είναι η μείωση των βουλευτών σε 200.
Ρηξικέλευθο μέτρο, αλλά επιβάλει εξέταση. Ο περιορισμός κατά 100 βουλευτές, για τα οικονομικά μεγέθη ενός, έστω και πτωχευμένου, κράτους, αποτελεί μηδαμινό έξοδο. Καλός ο λαϊκισμός του περιορισμού των κοινοβουλευτικών εξόδων, αλλά θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το ιδιόμορφο γεωγραφικό ανάγλυφο της χώρας. Η χώρα έχει εκατοντάδες κατοικημένα νησιά, και πολλούς ορεινούς οικισμούς, με δυσεπίλυτα προβλήματα. Με την μείωση των βουλευτών ουσιαστικά οι κάτοικοι αυτών θα χάνουν την αντιπροσώπευσή τους και την δυνατότητα να μεταφέρουν στο κοινοβούλιο τα προβλήματά τους.
Κατά τα άλλα, είναι άνευ σημασίας και σχολιασμού η ψήφος στα 17, παρότι η κυβέρνηση νομίζει πως αυτή η ηλικιακή κατηγορία αφενός θα της προσπορίσει ψήφους, αφετέρου θα της προσδώσει άλλοθι «ριζοσπαστικότητας». Θετικό πάντως είναι το σπάσιμο των περιφερειών, και δη του παραλογισμού που ονομάζεται Β' Αθήνας. Θετική επίσης και η σκέψη για πλαφόν κάποιων θητειών – ώστε να μη δημιουργούνται καπετανάτα, ειδικά στην ύπαιθρο.
Ωστόσο το μεγάλο δημοκρατικό ζητούμενο -ιστορικής σημασίας για τη δημοκρατική ολοκλήρωση της χώρας- παραμένει η απλή αναλογική.
Και όπως έγραψε στην ανακοίνωσή της η ΔΗΜΑΡ: «Άραγε θυμάται κανείς ποιος εξήγγειλε και ζητούσε με επιμονή συνταγματική κατοχύρωση και παγιοποίηση της απλής αναλογικής για όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις; Μήπως είχαν και εδώ αυταπάτες;».
