Η πλατφόρμα stegasi.gov.gr η οποία παρουσιάστηκε χθες σε σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των πολιτών που ψάχνουν απάντηση στις στεγαστικές τους ανάγκες και ταυτόχρονα επιτρέπει στην κυβέρνηση με συνεκτικό και ολοκληρωμένο τρόπο να παρουσιάζει τις διαθέσιμες «λύσεις» σε ένα οξύ κοινωνικό πρόβλημα.
Η έλλειψη σύγχρονης και προσιτής στέγης, είναι συνέπεια πολλών και διαφορετικών παραγόντων και μαστίζει εξίσου και αρκετές άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες. Πιέζονται υπέρμετρα οικογένειες, χαμηλόμισθοι και οι νέοι, ιδίως όσοι ζουν και εργάζονται στα μεγάλα αστικά κέντρα και στις περιοχές με υψηλή τουριστική κίνηση.
Όπως και σε άλλα σύνθετα σύγχρονα προβλήματα όπως πχ το δημογραφικό παρατηρείται μια γενικευμένη τάση υπερ-απλούστευσης των αιτίων του προβλήματος. Αποδίδεται επίσης η δυσχέρεια να βρεθεί μια οριζόντια και απόλυτη λύση στη δήθεν έλλειψη πολιτικής βούλησης και πρόνοιας από κυβερνητικής πλευράς.
Η κυβέρνηση απαντά στα περί αβελτηρίας της με τις 40 δράσεις και παρεμβάσεις που αφορούν το κομμάτι της στέγης και εκτείνονται από τη στήριξη των ενοικιαστών, τη συνδρομή τους κράτους στην απόκτηση σπιτιού, κοινωνική στέγαση ευάλωτων, μέριμνα για τη στέγαση των φοιτητών, μείωση ΕΝΦΙΑ, απαλλαγή φόρου για τους ιδιοκτήτες που διαθέτουν τα σπίτια τους σε βραχυχρόνια μίσθωση, περιορισμούς στο airbnb, και στη golden visa. Παρεμβάσεις που έχουν αφετηρία την πρώτη κυβερνητική θητεία το 2019, αν και δεν είναι ιδιαιτέρως διαφημισμένες.
Το κόστος στέγης για το ελληνικό νοικοκυριό είναι το μεγαλύτερο συγκριτικά με τις υπόλοιπές δαπάνες διαβίωσης, και ένα από τα μεγαλύτερα πανευρωπαϊκά. Το γιατί συμβαίνει αυτό, δείχνει και πόσο μεγάλη παραμένει η δυσκολία για τον κυβερνητικό σχεδιασμό αλλά και πόσο ρηχή είναι η ανάγνωση της πραγματικότητας από την αντιπολίτευση.
Για πολλά χρόνια σταμάτησε εντελώς ο ήχος της οικοδομής. Ιδίως στην Αθήνα. Το οικιστικό απόθεμα έμεινε το ίδιο, πάλιωσε και οι ιδιοκτήτες δεν είχαν ούτε χρήματα να τα συμμαζέψουν ούτε κίνητρο να τα νοικιάσουν. Το Airbnb που σήμερα εξοβελίζεται ως το απόλυτο κακό, έδωσε το φιλί της ζωής στο κέντρο της Αθήνας όταν το είχε πλακώσει η φοβέρα.
Πρόσφερε εισόδημα όχι μόνο στους ιδιοκτήτες αλλά και σε ολόκληρη την αλυσίδα των επαγγελμάτων που σχετίζονται με την οικοδομή και έψαχναν το μεροκάματο με το κιάλι. Για την ακραία επιβολή του σε συγκεκριμένες περιοχές της Αθήνας ελήφθησαν μέτρα και αν χρειάζονται να ληφθούν και άλλα. Δεν είναι υπερβολή ότι η βραχυχρόνια μίσθωση διέσωσε από την κατάρρευση και απέδωσε διαμάντια στο άλλοτε ρημαγμένο από την κρίση κέντρο της πρωτεύουσας.
Στην εκτίναξη των τιμών των ενοικίων συμβάλλουν και οι αλλαγές στη δομή της οικογένειας. Κανείς δεν το συζητάει. Άλλαξε η πυρηνική οικογένεια και μαζί άλλαξαν οι στεγαστικές της ανάγκες. Κάποτε μπαμπάς, μαμά παιδιά έμεναν σε ένα σπίτι, σήμερα η ίδια οικογένεια μπορεί να μοιράζεται σε δύο ή και περισσότερα σπίτια. Η ΕΛΣΤΑΤ μάλιστα κατέγραψε ότι τα μονοπρόσωπα νοικοκυριά υπερτερούν πλέον έναντι όλων των άλλων κατηγοριών στους ενοικιαστές.
Η συγκατοίκηση που είναι ο κανόνας για τους νέους στις άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες στην Ελλάδα απορρίπτεται πολλές φορές από τους ίδιους τους γονείς κυρίως για τα παιδιά που σπουδάζουν.
Ο τουρισμός διάρκειας 12 μηνών, και τα εκατομμύρια των τουριστών που είναι ταυτόχρονα συνένοικοι και συνκαταναλωτές υπηρεσιών, συμβάλλουν και εκείνοι στο πρόβλημα ζήτησης και προσφοράς και στη στέγη.
Η κυβέρνηση δείχνει να έχει επίγνωση του «ελέφαντα στο δωμάτιο» όπως χαρακτηρίζουν το στεγαστικό, κυβερνητικά στελέχη. Πρωτίστως σε ό,τι αφορά στην υπερσυγκέντρωση του πληθυσμού στην Αθήνα και τη σχετική αδυναμία αποκέντρωσης θέσεων εργασίας στην περιφέρεια.
Η αντιπολίτευση αν και συμφωνεί ότι αυτό που βλέπει είναι ελέφαντας αναρωτιέται γιατί η κυβέρνηση δεν παίρνει ένα μαγικό ραβδί να τον εξαφανίσει. Ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ ήταν ομολογουμένως ο πρώτος από την αντιπολίτευση που διατύπωσε προτάσεις, αρκετές από τις οποίες υιοθετήθηκαν από την κυβέρνηση. Όμως εγκλωβίζεται ξανά σε έναν άχαρο ρόλο ισχυριζόμενος: « Εάν εμείς γίνουμε κυβέρνηση, θα βάλουμε τις βάσεις ενός σοσιαλδημοκρατικού προγράμματος που θα φέρει στη χώρα την ευρωπαϊκή κανονικότητα».
Όπου βεβαίως ευρωπαϊκή κανονικότητα είναι οι εκρηκτικές ανατιμήσεις των ακινήτων. Σε κάποιες χώρες φτάνει έως και 100% ξεπερνώντας και τον ελληνικό ρυθμό αύξησης. Η εμπειρία δείχνει ότι και η ανέγερση κοινωνικών κατοικιών που έχει προκριθεί ως λύση δεν είναι πανάκεια.
Τη μόνη απόλυτη λύση στο στεγαστικό πρόβλημα, λογικά δεν θα πρέπει να τη θέλει κανείς στη χώρα μας. Διότι τη ζήσαμε. Και διότι προϋποθέτει κατάρρευση της οικονομίας, των αξιών των ακινήτων, της ζήτησης.
