Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία του ΑΕΠ κατά το πρώτο τρίμηνο «διαβάζονται» με δύο τρόπους. Από τη μία, το +2,2% είναι μια επίδοση πολύ κοντινή στις φετινές προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας (+2,3%).
Από την άλλη, τη μείωση των επενδύσεων (-3,2% ο δείκτης του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου) δεν μπορεί παρά να προκαλεί ανησυχία.
Προφανώς, θα χρειαστεί υπομονή. Η μεταβολή μπορεί να είναι συγκυριακή. Ας μην ξεχνάμε ότι το αρνητικό πρόσημο από το θετικό απέχει μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
Άρα, αρκεί μια καθυστέρηση μερικών εβδομάδων σε μια εκταμίευση από το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης ή το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για να αλλάξει την εικόνα.
Βέβαια, εκτός από υπομονή, χρειάζεται και εγρήγορση. Διότι ο πήχης για φέτος είναι ψηλά: ψάχνουμε ρυθμό αύξησης των επενδύσεων κατά 8,4% με βάση τον επίσημο στόχο οπότε το να ξεκινάς από το μείον την χρονιά, αναμφίβολα αυξάνει την απόσταση που θα πρέπει να διανύσουμε μέχρι το τέλος του έτους.
Σίγουρα, πρέπει να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στην οικοδομική δραστηριότητα: Κακά τα ψέματα. Παραμένουμε βαθιά εξαρτημένοι από τον κλάδο των κατασκευών και τα σκαμπανεβάσματα που προκαλούνται σε αυτόν (σ.σ τους τελευταίους μήνες είχαμε την αβεβαιότητα με τον ΝΟΚ, την εκτός σχεδίου δόμησης, το θέμα των οικισμών κλπ), αποτυπώνονται άμεσα στα στοιχεία του ΑΕΠ. Μπορεί η χρονιά να κλείσει στο +8,4% όπως έχει προϋπολογιστεί; Μπορεί.
Μπορεί όμως και όχι. Άλλωστε, οι θετικές προβλέψεις για την πορεία των επενδύσεων διαψεύστηκαν και τα τρία προηγούμενα χρόνια.
Ναι έχει καταγραφεί μεγάλη αύξηση σε σχέση με το 2019 και οι αριθμοί της ΕΛΣΤΑΤ το επιβεβαιώνουν. Ναι, οι υλοποιήσεις των επενδύσεων με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και με το αυξημένο από χθες ΠΔΕ (σ.σ κατατέθηκε η διάταξη που προσθέτει επιπλέον 500 εκατ. ευρώ στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων) θα αποτυπωθούν και στα νούμερα.
Όμως, χωρίς συνεχείς κινήσεις στο «μέτωπο» της καταπολέμησης της γραφειοκρατίας, της ταχύτερης απεμπλοκής των επενδύσεων από τα δικαστήρια αλλά και του ξεκαθαρίσματος του τοπίου όσον αφορά στις χοροθετήσεις, οι επιδόσεις του 2007 και του 2008 θα μοιάζουν για πολύ καιρό με άπιαστο όνειρο.
Η αλήθεια των αριθμών
Στο επίπεδο των 8,703 δισ. ευρώ διαμορφώθηκε ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Το ποσό αυτό υποδηλώνει ελαφρά υποχώρηση σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024, όταν οι επενδύσεις είχαν φτάσει τα 8,849 δισ. ευρώ.
Η μείωση αυτή αποδίδεται κυρίως στη συρρίκνωση των επενδύσεων στις λοιπές κατασκευές, ενώ θετικά κινήθηκε η κατηγορία των κατοικιών.Οι επενδύσεις σε κατοικίες ενισχύθηκαν οριακά και διαμορφώθηκαν σε 1,265 δισ. ευρώ, από 1,241 δισ. ευρώ το 2024, σημειώνοντας αύξηση περίπου 24 εκατ. ευρώ.
Στον αντίποδα, οι επενδύσεις στις λοιπές κατασκευές –που περιλαμβάνουν υποδομές, δημόσια έργα και επαγγελματικά ακίνητα– υποχώρησαν από 2,228 δισ. ευρώ σε 2,005 δισ. ευρώ, καταγράφοντας μείωση σχεδόν 223 εκατ. ευρώ.
Σε επίπεδο ιστορικής σύγκρισης, το 2025 εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά των επιδόσεων της προ κρίσης περιόδου. Το ιστορικό υψηλό στην κατηγορία του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου καταγράφηκε το πρώτο τρίμηνο του 2008, όταν οι συνολικές επενδύσεις ξεπέρασαν τα 13,905 δισ. ευρώ. Στην ίδια χρονιά σημειώθηκε και το ρεκόρ στις επενδύσεις κατοικιών, οι οποίες ανήλθαν στα 5,311 δισ. ευρώ, δηλαδή πάνω από τέσσερις φορές σε σχέση με το σημερινό επίπεδο. Όσον αφορά τις λοιπές κατασκευές, η κορυφαία επίδοση σημειώθηκε το πρώτο τρίμηνο του 2009, όταν οι επενδύσεις άγγιξαν τα 3,619 δισ. ευρώ, δηλαδή 1,6 δισ. ευρώ παραπάνω από το φετινό επίπεδο.
Αξιοσημείωτη είναι και η σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2019, δηλαδή την τελευταία χρονιά πριν την πανδημία αλλά και τη χρονιά της αλλαγής σκυτάλης στην κυβέρνηση. Τότε, οι συνολικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου διαμορφώνονταν στα 5,078 δισ. ευρώ, ποσό σχεδόν 3,6 δισ. ευρώ μικρότερο από το φετινό. Οι επενδύσεις σε κατοικίες περιορίζονταν στα 339 εκατ. ευρώ, ενώ οι λοιπές κατασκευές έφταναν τα 1,439 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι το 2025 καταγράφεται σχεδόν τετραπλασιασμός στις κατοικίες και αύξηση περίπου 570 εκατ. ευρώ στις λοιπές κατασκευές. Η σύγκριση αυτή δείχνει σαφή αναθέρμανση της επενδυτικής δραστηριότητας στον κατασκευαστικό τομέα, γεγονός που επιβεβαιώνει την επίδραση τόσο της αυξημένης ζήτησης για ακίνητα όσο και της ενεργοποίησης μεγάλων έργων.
Σε επίπεδο σύνθεσης, το 2025 το 14,5% του συνολικού παγίου σχηματισμού επενδύθηκε σε κατοικίες, ενώ το 23% κατευθύνθηκε προς τις λοιπές κατασκευές. Δηλαδή, περίπου 4 στα 10 ευρώ των επενδύσεων στην οικονομία συνδέονται με τον κατασκευαστικό κλάδο, ο οποίος συνεχίζει να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην αναπτυξιακή τροχιά της χώρας. Ας μην το ξεχνάμε…
