Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ), στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου ως σύμβουλος της Πολιτείας για την ανάπτυξη και τη στήριξη της επιχειρηματικότητας, υπέβαλε υπόμνημα προς τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, κ. Κυριάκο Πιερρακάκη και τον Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, κ. Γιώργο Πιτσιλή, με αφορμή το σχέδιο νόμου «Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας και άλλες διατάξεις - Συνταξιοδοτικές διατάξεις».
Το ΕΒΕΑ χαιρετίζει την πρωτοβουλία για τον εκσυγχρονισμό του Τελωνειακού Κώδικα και την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης μέσω της ψηφιοποίησης και της ενδυνάμωσης των ελεγκτικών μηχανισμών. Παράλληλα, επισημαίνει την ανάγκη διαμόρφωσης ενός λειτουργικού και προβλέψιμου πλαισίου, που θα ενισχύει την εξαγωγική δραστηριότητα και θα προάγει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Στο υπόμνημά του, το ΕΒΕΑ καταθέτει συγκεκριμένες παρατηρήσεις και προτάσεις για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή του νέου Κώδικα. Δίνεται έμφαση στην ανάγκη θέσπισης μεταβατικής περιόδου για τη συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τα νέα ψηφιακά συστήματα, στην πρόβλεψη συγκεκριμένων διαδικασιών για την επέκταση ωραρίου των τελωνείων με διαφάνεια στο κόστος και σαφές χρονοδιάγραμμα ειδοποίησης, καθώς και στην ενίσχυση των ελεγκτικών αρχών με επαρκές και εξειδικευμένο προσωπικό.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην ανάγκη αυστηροποίησης των ρυθμίσεων σχετικά με την καταγωγή των προϊόντων, στην εξορθολογισμένη αντιμετώπιση των προστίμων και των κυρώσεων, με βάση το ιστορικό φορολογικής συνέπειας της επιχείρησης, και στη διαμόρφωση δικλείδων ασφαλείας για τα προσωπικά δεδομένα στο νέο σύστημα παρακολούθησης οχημάτων και φορτίων.
Το Επιμελητήριο προτείνει επίσης τη θεσμική συμμετοχή των παραγωγικών φορέων στην παρακολούθηση της εφαρμογής του Κώδικα, την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας στο Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων, καθώς και τη δημιουργία κινήτρων για τον επαναπατρισμό κεφαλαίων και την εγκατάσταση νέων επιχειρήσεων στην Ελλάδα.
Όπως δήλωσε ο Πρόεδρος του ΕΒΕΑ, κ. Γιάννης Μπρατάκος: «Η Ελλάδα χρειάζεται ένα δίκαιο, λειτουργικό και αναπτυξιακό φορολογικό και τελωνειακό πλαίσιο, που θα διευκολύνει τις επιχειρήσεις και θα ενισχύει την εξωστρέφεια και τις επενδύσεις. Με το υπόμνημά μας συμβάλλουμε εποικοδομητικά στον δημόσιο διάλογο, προκειμένου το νέο πλαίσιο να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της οικονομίας και να προωθεί την ανταγωνιστικότητα με διαφάνεια, αναλογικότητα και θεσμική συνεργασία».
Δείτε το Υπόμνημα του ΕΒΕΑ
Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ), ως θεσμικός εκπρόσωπος της επιχειρηματικής κοινότητας της Αττικής, χαιρετίζει την πρωτοβουλία για τον εκσυγχρονισμό του Τελωνειακού Κώδικα και την ενίσχυση του φορολογικού πλαισίου με εργαλεία ψηφιοποίησης και διαφάνειας.
Με το παρόν υπόμνημα κατατίθενται παρατηρήσεις και προτάσεις για επιμέρους διατάξεις του σχεδίου νόμου, με στόχο τη διαμόρφωση ενός λειτουργικού, προβλέψιμου και φιλικού προς τις επιχειρήσεις πλαισίου.
1. Τελωνειακές διαδικασίες – Ψηφιοποίηση
Θετική παρέμβαση η υιοθέτηση ψηφιακών υπογραφών, η ηλεκτρονική κοινοποίηση πράξεων και η ενίσχυση του ελέγχου μέσω τεχνολογίας.
Προτείνεται:
- Θέσπιση μεταβατικής περιόδου συμμόρφωσης 6 έως 12 μηνών χωρίς πρόστιμα, για την πλήρη εφαρμογή του Συστήματος Παρακολούθησης Οχημάτων και Εμπορευματοκιβωτίων.
- Δημιουργία helpdesk και δράσεις σε συνεργασία με τα Επιμελητήρια, για την παροχή τεχνικής υποστήριξης και εκπαίδευσης στις επιχειρήσεις, κυρίως στις ΜμΕ.
- Δημιουργία οπτικών οδηγών χρήσης, για κάθε διαδικασία.
- Διοργάνωση τοπικών σεμιναρίων (webinars/workshops) για ΜμΕ.
- Παροχή εξατομικευμένης υποστήριξης με βάση το μέγεθος της επιχείρησης.
- Αποθετήριο καλών πρακτικών.
- Θέσπιση περιοδικών ανεξάρτητων ελέγχων ποιότητας.
2. Επέκταση ωραρίου τελωνείων
Η δυνατότητα ψηφιακής αίτησης για επέκταση ωραρίου είναι θετική, ωστόσο πρέπει να διασφαλιστούν προϋποθέσεις για την ομαλή λειτουργία του συστήματος και την αποφυγή υπερβολικών επιβαρύνσεων για τις μικρές επιχειρήσεις.
Προτείνεται:
- Για το σύνολο των τελωνείων για τα οποία δεν προβλέπεται η λειτουργία σε εικοσιτετράωρη βάση, να υπάρχει αναρτημένο το κόστος που θα επιβαρύνει την εταιρεία η οποία αιτείται τις τελωνειακές υπηρεσίες πέραν του ωραρίου.
- Να εξασφαλιστεί ότι υπάρχουν διαθέσιμοι οι εξειδικευμένοι δημόσιοι λειτουργοί που απαιτούνται για την ομαλή διεκπεραίωση του εκτελωνισμού, κυρίως για προϊόντα όπως ιατρικά είδη, τρόφιμα, με στόχο την ελαχιστοποίηση του χρόνου παραμονής των εμπορευμάτων στους χώρους του τελωνείου.
- Η αίτηση για επέκταση του ωραρίου θα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον έξι ώρες πριν την λήξη της τελευταίας βάρδιας, ώστε να δίνεται χρόνος στην υπηρεσία να κατανέμει τους ανθρώπινους πόρους με τρόπο αποδοτικό που θα οδηγεί στην παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών.
- Online υποβολή αιτημάτων κράτηση ωραρίου.
- Το αίτημα θα πρέπει να συνοδεύεται από αιτιολόγηση που θα αποτυπώνεται σε συγκεκριμένη φόρμα και η αποδοχή ή όχι αυτού θα γίνεται μέσα σε 2 ώρες από την κατάθεσή του με πλήρως αιτιολογημένο τρόπο.
- Καθορισμός ανώτατου ορίου χρέωσης για υπερωριακή λειτουργία, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης.
- Συγχρηματοδότηση από ΕΣΠΑ για εξαγωγικές ΜμΕ.
- Πιλοτική εφαρμογή στα βασικά τελωνεία.
- Τοπική διαβούλευση με εξαγωγικούς φορείς.
- Δυνατότητα μετακίνησης υπαλλήλων.
- Στην τελευταία φράση της παραγράφου 2 («… εκτός του τελωνειακού καταστήματος»), προτείνεται η προσθήκη πρόβλεψης για προηγούμενη ειδοποίηση τουλάχιστον είκοσι τεσσάρων (24) ωρών πριν την απαιτούμενη μετακίνηση των αρμόδιων τελωνειακών υπαλλήλων. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη κρίνεται απαραίτητη προκειμένου να διασφαλιστεί η επάρκεια προσωπικού και η οργανωμένη κάλυψη των υπηρεσιακών αναγκών, ιδίως σε περιπτώσεις που απαιτείται η παρουσία λειτουργών σε χώρους εκτός του οργανικά αρμόδιου τελωνείου, όπου ενδέχεται να μην υπάρχει μόνιμη ή άμεση στελέχωση.
3. Καταγωγή εμπορευμάτων (άρθρο 23)
Επειδή η απόκρυψη της πραγματικής καταγωγής των εμπορευμάτων μπορεί να υποκρύπτει μειωμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά στα προϊόντα, ενώ αντίθετα στην αγορά να διεκδικούν αναβαθμισμένες τιμές και να ανταγωνίζονται τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά, θα πρέπει να τεθούν αυστηρότεροι όροι αφενός (όχι απλή Τελωνειακή Παράβαση) και η καταγωγή να χαράσσεται κατά την παραγωγική διαδικασία πάνω στα προϊόντα, αντί να επικολλάται αυτοκόλλητο, ή να ράβεται η σήμανση.
4. Αμφισβητήσεις (άρθρο 24)
Προτείνεται καθορισμός συγκεκριμένων χρόνων ανταπόκρισης της ΑΕΤΑ. Η Ανώτατη Επιτροπή έχει σημαντική αποστολή και ο χρόνος ανταπόκρισής της στα αιτήματα των ενδιαφερομένων, είναι καθοριστικός πολλές φορές για την εξέλιξη της δραστηριότητας τους.
5. Συμπληρωματική βεβαίωση – Εκ των υστέρων είσπραξη τελωνειακής οφειλής (άρθρο 27)
Προτείνεται να συμπεριληφθεί στην παράγραφο 3, στο σημείο «…. έχουν ανασταλτικό χαρακτήρα… Ευρωπαϊκής Ένωσης», εκτός από την καταβολή των ποσών που αντιστοιχούν στο 50% και 100% ανάλογα με το αν αναφέρονται σε εθνικούς ή ευρωπαϊκούς πόρους αντίστοιχα, η κατάθεση εγγυητικής από τράπεζα ή ασφαλιστικό οργανισμό για τα ίδια ποσοστά.
6. Αχρεωστήτως εισπραχθέντα (άρθρο 28)
Στην παράγραφο 1 αναφέρεται μόνο μία περίπτωση για την επιστροφή εντόκως των ποσών που εισπράχθηκαν από την τελωνειακή αρχή αχρεωστήτως και μόνο όταν υποβλήθηκε αίτηση μέσα στην ανατρεπτική προθεσμία έξι (6) μηνών. Προτείνεται η έντοκη επιστροφή στις επιχειρήσεις των εταιρειών με επιτόκιο που θα ισούται με την μεταβολή του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή πλέον 1 ποσοστιαίας μονάδας, με χρονικό σημείο την ημερομηνία της καταβολής που αποδείχτηκε αχρεώστητη.
7. Συγχωνεύσεις Ελεγκτικών Αρχών
Προτείνεται:
- Σύσταση γνωμοδοτικού οργάνου για τη μετάβαση, με τη συμμετοχή Επιμελητηρίων και εμπλεκόμενων φορέων.
- Διακριτά μητρώα ανά αρχή για αποφυγή υπερσυγκέντρωσης.
- Εξαίρεση των ΜμΕ από παράλληλους ελέγχους.
- Υποχρεωτική δημόσια διαβούλευση.
- Ενιαία εκπαίδευση ελεγκτών με κοινά πρότυπα.
8.Σύστημα παρακολούθησης Επαγγελματικών Οχημάτων και Εμπορευματοκιβωτίων
Προτείνεται ενσωμάτωση δικλείδων ασφαλείας για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, που συνδέονται με τους κατόχους, τους παραλήπτες, τους μεταφορείς των φορτίων.
9. Καθεστώς προστίμων και κυρώσεων
Προτείνεται:
- Διαχωρισμός και διακριτή αντιμετώπιση ακούσιων ή αμελητέων/τεχνικών παραβάσεων από τις εκ προθέσεως παραβάσεις.
- Ρητός ορισμός του τι συνιστά «υποτροπή» και ελάχιστο διάστημα συμμόρφωσης.
- Ρητή εξειδίκευση της διατύπωσης «…όφειλε να γνωρίζει..» (άρθρο 171, παρ. 1)
- Εξορθολογισμός ποινών και προστίμων.
- Αναθεώρηση της εξουθενωτικής ποινής της 10ετούς κάθειρξης, καθώς και της ποινής σε περίπτωση υποτροπής.
- Κλιμάκωση σε ποσά προστίμων και ποινές, ανάλογα με την παράβαση.
- Υποχρεωτική προδικαστική επίλυση.
- Δημιουργία white paper με τις συχνότερες παραβάσεις.
- Αποστολή ειδοποίησης για συμμόρφωση, πριν την επιβολή του προστίμου.
- Θέσπιση περιόδου επιείκειας για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις.
- Σύσταση Επιτροπής Ενστάσεων με τη συμμετοχή των Επιμελητηρίων και πρόβλεψη διαδικασία προκαταρκτικής ακρόασης για μεγάλα πρόστιμα.
- Πρόβλεψη, ώστε να λαμβάνεται υπόψη το ιστορικό φορολογικής συνέπειας της επιχείρησης.
- Δημιουργία μηχανισμού, όπου που θα καταγράφονται οι ποινές και τα σφάλματα στα οποία υποπίπτουν οι επιχειρήσεις κατά την άσκηση εισαγωγικής και εξαγωγικής δραστηριότητας. Σε περίπτωση που δεν καταγράφονται σφάλματα, τα οποία εμπίπτουν στους νόμους περί λαθρεμπορίας ή που ξεπερνούν την χρηματική ποινή των 1.500 ευρώ όπως αυτή αναφέρεται στο άρθρο 39 του παρόντος σχεδίου νόμου, αυτομάτως να επιβραβεύονται με:
- Άμεση εξόφληση πιστωτικού ΦΠΑ που προκύπτει από το τελωνείο λόγω εξαγωγικής δραστηριότητας, ή εναλλακτικά
- Συμψηφισμό του πιστωτικού ΦΠΑ με τον φόρο εισοδήματος που προκύπτει για την επιχείρηση – νομικό πρόσωπο.
- Παραβάσεις σχετικά με μεταφορικά μέσα πλην οχημάτων, ρυμουλκούμενα οχήματα και λοιπά ρυμουλκούμενα μεταφορικά μέσα (άρθρο 167): Πέρα από τα πρόστιμα και την κατοχύρωση των συμφερόντων του Δημοσίου από την αξία του οχήματος ή την είσπραξη των τελών και δασμών από τον οφειλέτη, να οριστούν πρόνοιες για την αποτροπή και αποθάρρυνση επαναλαμβανόμενων πρακτικών αυτού του είδους.
- Άρθρο 172: Η ευθύνη δεν μπορεί να αγγίζει αδιακρίτως τα μέλη του ΔΣ. Θα πρέπει αντίθετα, να αποδοθεί σε εκείνους που διοικούν την επιχείρηση και γνωρίζουν το ελεγχόμενο θέμα.
10. Ενοίκια και βραχυχρόνιες μισθώσεις
Η υποχρεωτική πληρωμή μέσω τραπεζικών λογαριασμών κρίνεται θετική για τη διαφάνεια, όμως απαιτείται μεταβατική περίοδος.
Προτείνεται:
- Εξαίρεση για φυσικά πρόσωπα χωρίς επιχειρηματική δραστηριότητα.
- Διακριτή μεταχείριση μικροϊδιοκτητών με 1 – 2 ακίνητα.
- Πρόβλεψη μεταβατικής περιόδου προσαρμογής 6 έως 12 μηνών.
- Μη επαγγελματικός χαρακτηρισμός κάτω από το όριο.
- Θέσπιση μειωμένου συντελεστή για εισοδήματα <10.000€.
- Δράσεις εκπαίδευσης ανά τύπο ιδιοκτήτη.
- Δημιουργία ενιαίας πλατφόρμας συμμόρφωσης.
- Κίνητρα για οικολογικά χαρακτηριστικά των ακινήτων.
11. Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (Μ.Ι.Δ.Α.)
Η διαλειτουργικότητα είναι κρίσιμο βήμα προς την αποτύπωση της πραγματικής ιδιοκτησιακής εικόνας.
Προτείνεται:
- Δυνατότητα υποβολής διορθώσεων από τους πολίτες χωρίς επιβολή προστίμων για τεχνικά σφάλματα.
- Ανεξάρτητη εποπτεία της χρήσης προσωπικών δεδομένων.
- Αυτόματη διασύνδεση με Ε9 και Κτηματολόγιο.
- Εγγραφή διαχειριστή χωρίς ιδιοκτησία.
- Πρόβλεψη για πιλοτική εφαρμογή.
- Έκδοση μοναδικού πιστοποιητικού ανά ακίνητο.
- Ετήσια ειδοποίηση επικαιροποίησης.
12. Φορολογική ενημερότητα μετόχων – Διαχείριση περιουσίας
Προτείνεται:
- Δημιουργία μηχανισμού ex-ante ελέγχου μεταβιβάσεων από πρόσωπα με εταιρική σύνδεση.
- Θέσπιση πλαισίου για εγγυήσεις σε περίπτωση υποθήκης τρίτου ακινήτου.
13. Επενδυτικά και επαναπατριστικά κίνητρα
Προτείνεται:
- Περαιτέρω διευκόλυνση της μεταφοράς περιουσιακών στοιχείων για όσους εγκαθίστανται μόνιμα στην Ελλάδα.
- Ψηφιακή διαδικασία χωρίς φυσική παρουσία.
- Κατάργηση περιττών δικαιολογητικών.
- Ενίσχυση προβολής του πλαισίου στην ελληνική διασπορά.
- Δημιουργία οδηγού για επαναπατρισθέντες.
- Προώθηση μέσω προξενείων – ΕΒΕΑ.
- Νομική κατοχύρωση υπαγωγής.
- Επιπλέον κίνητρα για ίδρυση ΜμΕ.
14. Άρθρο 225: Ειδικό Καθεστώς Μικρών Επιχειρήσεων
- Προτείνεται αύξηση της οροφής του τζίρου τουλάχιστον στις 20.000, ως κριτήριο για την ένταξη των μικρών επιχειρήσεων στο ειδικό καθεστώς.
ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
- Μόνιμη Επιτροπή Εφαρμογής Κώδικα με τη συμμετοχή εκπροσώπους του Υπουργείου Οικονομικών και της ΑΑΔΕ, καθώς και των ΕΒΕΑ, ΣΕΒ και ΣΕΤΕ.
- Δημιουργία Ενιαίας Ψηφιακής Πύλη Επιχειρήσεων.
- Θέσπιση Φορολογικού Διαμεσολαβητή μέσω Επιμελητηρίων.
- Πιλοτική εφαρμογή του Κώδικα σε τρεις περιοχές πριν τη γενίκευση.
- Άμεση στελέχωση του συνόλου των τελωνείων και των ΤΕΚ με νέους και εξειδικευμένους εργαζόμενους, ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή ροή των τελωνειακών εργασιών και η περαιτέρω μείωση των 35 λεπτών που απαιτείται σήμερα μεταξύ ΤΕΚ και τελωνείων για να δοθεί η απαραίτητη έγκριση.
ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ - ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
- Πρόσβαση Ρυθμισμένων Επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση.
- Κανονική αναγνώριση λειτουργίας και πρόσβαση σε επιδοτήσεις και προγράμματα ΕΣΠΑ.
- Μείωση παρακράτησης σε επιδοτήσεις έως 10%.
- Μείωση παρακράτησης σε περιπτώσεις πώλησης περιουσιακών στοιχείων.
- Πλαίσιο επανένταξης.
Προστασία Διοικούντων από οφειλές της επιχείρησης.
- Τροποποίηση θεσμικού πλαισίου.
- Ενίσχυση προσέλκυσης στελεχών.
- Άρση του ηθικού εκφοβισμού.
- Μείωση Προκαταβολής Φόρου.
- Υποβολή στοιχείων – τεκμηρίωση.
- Credit risk assessment.
- Επιβράβευση βιώσιμης κερδοφορίας.
- Κλαδική διαφοροποίηση.
- Συμμετοχή Επιμελητηρίων και Φορέων στη Φορολογική Πολιτική
- Διαφάνεια και θεσμικός διάλογος.
- Αντικειμενική εκπροσώπηση.
- Απλοποίηση γραφειοκρατίας.
Συμπερασματικά, το νομοσχέδιο συνιστά ένα βήμα προόδου, με στόχο τη φορολογική συμμόρφωση και την απλούστευση των διαδικασιών. Για να πετύχει πλήρως τους στόχους του, είναι απαραίτητο να εφαρμοστεί με διαφάνεια, αναλογικότητα σε κυρώσεις και διαδικασίες, αποσύνδεση της ποινικής ευθύνης από την επιχειρηματικότητα, καθοδήγηση και διοικητική απλοποίηση, εμπιστοσύνη προς τις υπεύθυνες επιχειρήσεις και συνεργασία με τους παραγωγικούς φορείς.
Το ΕΒΕΑ είναι στη διάθεση των αρμόδιων αρχών για περαιτέρω επεξεργασία των επιμέρους θεμάτων.
