Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Γολγοθά έχουν να ανέβουν οι ελληνικές τράπεζες μέσα στο επόμενο δίμηνο στην προσπάθειά τους να πιάσουν τον πολύ σημαντικό στόχο του Ιουνίου για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων και να μη βρεθούν αντιμέτωπες με τις κυρώσεις της ΕΚΤ. Για να τα καταφέρουν θα πρέπει να επιτύχουν «καθαρή» μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) κατά περίπου 3 δισ. ευρώ.
Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε τρεις μήνες – με τον Απρίλιο να μην είναι ιδιαίτερα θετικός μήνας – θα πρέπει να επιτευχθεί μείωση ανάλογη ή ακόμη μεγαλύτερη των περασμένων 9 μηνών. Και μπορεί η ρύθμιση για τον αναβαλλόμενο φόρο να διευκολύνει τις διαγραφές και τις πωλήσεις δανείων, ωστόσο πωλήσεις δεν προβλέπονται και οι διαγραφές δύσκολα μπορούν να «τρέξουν» με τον απαιτούμενο ρυθμό. Συνεπώς, θα χρειαστούν και τα υπόλοιπα εργαλεία, με τον εξωδικαστικό συμβιβασμό να μην είναι ακόμη λειτουργικός και τις εισπράξεις να εμποδίζονται από το κλίμα και την απουσία των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών.
Τα παράπονα τόσο των τραπεζών όσο και του επιχειρηματικού κόσμου είναι δεδομένα, καθώς το τεράστιο – και καθοριστικό για τη λειτουργία της αγοράς - πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων παραμένει άλυτο, ενώ η κυβέρνηση έχει καθυστερήσει ένα χρόνο να λάβει τις απαραίτητες πρωτοβουλίες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος, οι ελληνικές τράπεζες κατάφεραν να περιορίσουν τον όγκο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) στα 104,8 δισ. ευρώ στο δ'' τρίμηνο του 2016, υπερκαλύπτοντας τον στόχο του έτους που είχε οριστεί στα 105,8 δισ. ευρώ.
Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει από την έκθεση της ΤτΕ, είναι ότι οι τράπεζες κατάφεραν κάτι ακόμη πιο σημαντικό. Υπερκάλυψαν στο τέλος του 2016 και τον στόχο του Μαρτίου 2017, που σημαίνει ότι αν δεν υπήρχε η περίοδος αβεβαιότητας των τελευταίων μηνών, θα μπορούσαν να εμφανίσουν καλύτερες επιδόσεις στην αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων. Όπως εκτιμάται, η επιδείνωση των συνθηκών από την αρχή του έτους είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν τα «κόκκινα» δάνεια κατά περίπου 2 δισ. ευρώ. Αν επιβεβαιωθούν οι ζοφερές αυτές εκτιμήσεις, τότε ο όγκος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων θα έχει επιστρέψει στο τέλος Μαρτίου κοντά στα 106,9 δισ. ευρώ που ήταν η αφετηρία τον περασμένο Ιούνιο.
Βάσει του τριετούς πλάνου, τα NPEs θα πρέπει να μειωθούν στα 103,4 δισ. ευρώ στο τέλος Ιουνίου 2017. Συνεπώς, από κει που οι τράπεζες θα έπρεπε να επιτύχουν μείωση της τάξης των 1,4 δισ. ευρώ μεταξύ Δεκεμβρίου 2016-Ιουνίου 2017, πλέον θα πρέπει να καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες να καλύψουν την «τρύπα» του α'' τριμήνου. Επίσης, το 2017 διπλασιάζεται ο στόχος των κοινών λύσεων ρύθμισης για τις μεγάλες επιχειρήσεις, ένα πεδίο στο οποίο ήδη παρατηρούνται αποκλίσεις.
Έρχονται κυρώσεις;
Όπως υποστηρίζουν τραπεζικά στελέχη που έχουν άμεση σχέση με τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων και βρίσκονται σε στενή επαφή με τις κοινές εποπτικές ομάδες του SSM, οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν ενημερωθεί για τις πιθανές κυρώσεις που θα προκύψουν στην περίπτωση που θα υπάρξουν αποκλίσεις στους στόχους. Εκτιμούν δε, ότι για να φτάσουμε στο σημείο επιβολής κυρώσεων θα πρέπει οι αποκλίσεις από τους στόχους να είναι μεγάλες και επαναλαμβανόμενες.
Υπενθυμίζεται ότι ο διοικητής της ΤτΕ, κ. Γιάννης Στουρνάρας, έχει δηλώσει ότι θα υπάρξουν διοικητικές και ρυθμιστικές κυρώσεις για τις τράπεζες που δεν υλοποιούν το σχέδιο που έχει συμφωνηθεί για τη μείωση των NPEs κατά 40 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2019. Οι ρυθμιστικές κυρώσεις σχετίζονται με τη διαδικασία SREP (η Διαδικασία Εποπτικού Ελέγχου και Αξιολόγησης που δείχνει την κατάσταση μιας τράπεζας ως προς τις κεφαλαιακές απαιτήσεις και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τους κινδύνους), ενώ δεν αποκλείεται να απομακρυνθούν διοικητικά στελέχη.
Ποια δάνεια ευθύνονται για την «τρύπα» του α'' τριμήνου
Παρά τα ικανοποιητικά – αλλά αναμενόμενα - στοιχεία για το 2016, υπήρξαν και αποκλίσεις. Αυτές εντοπίστηκαν στο χαρτοφυλάκιο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και στις ρυθμίσεις των κοινών πιστούχων, ωστόσο επισκιάστηκαν από τη γενικότερη εικόνα που ήταν θετική. Σύμφωνα με πληροφορίες του liberal.gr, στα δύο αυτά πεδία δεν σημειώθηκε ουσιαστική πρόοδος στους μήνες που ακολούθησαν, ενώ για τις σοβαρές αποκλίσεις του α'' τριμήνου του 2017 σημαντικό ρόλο έπαιξαν και τα στεγαστικά δάνεια, γεγονός που προβληματίζει ιδιαίτερα τις τράπεζες.
Σε ότι αφορά τα δάνεια των ΜμΕ, οι τράπεζες στοχεύουν στη βελτίωσή τους στο συγκεκριμένο πεδίο, μέσω της αύξησης του ποσοστού των επιχειρήσεων για τις οποίες διενεργείται ανάλυση βιωσιμότητας στο 80%-97% το 2019, έτσι ώστε να βελτιωθούν αντίστοιχα και οι προσφερόμενες λύσεις ρύθμισης.
Το 2017, οι τράπεζες έχουν θέσει φιλόδοξους στόχους για τις μεγάλες επιχειρήσεις, για τις οποίες οι κοινές λύσεις ρύθμισης διπλασιάζονται και παραμένουν σε σημαντικά υψηλό επίπεδο ως το 2019 (αυξημένες κατά 55% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2016). Όμως, το πλάνο κινδυνεύει συνολικά με εκτροχιασμό στην περίπτωση που δεν βελτιωθεί το κλίμα, καθώς στην ύστατη περίπτωση οι τράπεζες θα αναγκαστούν να πουλήσουν δάνεια με σοβαρές ζημιές, θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο την κεφαλαιακή τους επάρκεια.
