Τι επιδιώκει η Ρωσία με την εισβολή στην Ουκρανία

Τι επιδιώκει η Ρωσία με την εισβολή στην Ουκρανία

Οι όροι που έθεσε η Μόσχα στο Κίεβο για να συμφωνήσει ως προς τους όρους παράδοσης της χώρας, έπειτα από τη ρωσική εισβολή, δείχνει με ξεκάθαρο τρόπο τις στοχεύσεις του ρωσικού καθεστώτος. Τυπικά, ο Πούτιν ακολουθεί μία ρητορική που βασίζεται στο διεθνές δίκαιο, με τρανταχτό παράδειγμα τις αιτιάσεις περί γενοκτονίας στο Ντονμπάς οι οποίες δικαιολογούν κατ’ αυτόν την «ειρηνευτική» επιχείρηση. Ωστόσο, οι απαιτήσεις του φανερώνουν τον γεωπολιτικό χαρακτήρα των πράξεων του.

Το τελεσίγραφο που έθεσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ περί ενός ουδέτερου καθεστώτος της Ουκρανίας και της πλήρους αποστρατιωτικοποίησης της το δείχνουν εμφατικά. Ενδεχομένως ο Βλαντιμίρ Πούτιν να περίμενε πως μόνο η παρουσία δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών στα σύνορα της Ουκρανίας να ήταν αρκετή, ώστε να επιβάλει τη δική του αντίληψη περί ασφάλειας. Τώρα με τις ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις εντός της Ουκρανίας νιώθει προφανώς πανίσχυρος, ώστε να καθορίζει το τι μέλλει γενέσθαι.

Οι κυρώσεις των ΗΠΑ εναντίον της Ρωσίας, που ανακοίνωσε ο Τζο Μπάιντεν στο διάγγελμα του, είναι σίγουρα πιο ισχυρές από το πρώτο πακέτο, ύστερα από την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των επαρχιών του Ντονμπάς. Πλην όμως δεν πρόκειται να σταματήσουν την προέλαση των ρωσικών δυνάμεων, όπου αποφασίσουν εκείνες να στραφούν. Και ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος άλλωστε αναγνώρισε πως θα χρειαστεί χρόνος για να έχουν οι κυρώσεις αποτέλεσμα, ενώ ουσιαστικά ομολόγησε πως έχει περιορισμένα μέσα στη διάθεση του, σχετικά με την ενεργειακή εξάρτηση παγκοσμίως από τη Ρωσία, πέρα από τις συνήθεις διαβεβαιώσεις.

Επιπρόσθετα, φαίνεται πως η Μόσχα ήταν προετοιμασμένη για το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων, ως αποτέλεσμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων της. Πέρα από τις οδηγίες του Πούτιν προς τους Ρώσους ολιγάρχες που θα επηρεαστούν και το πακέτο μέτρων που προετοιμάζει για ενίσχυση τους, η Μόσχα είχε ήδη ξεκινήσει τις επαφές, ώστε πολλές χώρες να μην υιοθετήσουν τις κυρώσεις. Η Κίνα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των προσπαθειών, καθώς η στιβαρότητα του σινορωσικού άξονα αναμένεται να επιτρέψει να εκτραπεί προς αυτή την κατεύθυνση ο όγκος του εμπορίου, που θα πληγεί από τις κυρώσεις. Ενδεικτικό είναι άλλωστε πως όταν ο Τζο Μπάιντεν δήλωνε πως το σύνολο του κόσμου βρίσκεται απέναντι στη Ρωσία, παραδέχθηκε, σε ερώτηση που δέχθηκε για την Κίνα, πως δεν είναι σε θέση να σχολιάσει το παραμικρό για το Πεκίνο. Ακόμα και στο κατά πόσο θα ακολουθήσει τη γραμμή του η Ινδία, ο Αμερικανός πρόεδρος δυσκολεύθηκε να απαντήσει.

Η Μόσχα ποντάρει στα επί μέρους συμφέροντα που έχει η κάθε χώρα, ώστε να μην εφαρμοστούν οι κυρώσεις εναντίον της. Άμεσα άλλωστε ο Πούτιν επικοινώνησε με τον Ταγίπ Ερντογάν ώστε να διασφαλίσει πως η Άγκυρα, που έχει αναπτύξει ιδιαίτερους δεσμούς με το Κίεβο μέσω και των πωλήσεων στρατιωτικού εξοπλισμού, ώστε να δει τη στάση που θα διατηρήσει απέναντι της Ρωσίας. Στη Μόσχα θεωρούν πως οι συμφωνίες, κρυφές και φανερές, που έχει συνάψει το Κρεμλίνο με χώρες από τη Κίνα μέχρι τη Μέση Ανατολή και την Ασία θα αντισταθμίσουν τις απώλειες από τις κυρώσεις της Δύσης. Αυτό που φαίνεται από τις ρωσικές αντιδράσεις είναι πως δεν ανέμεναν την έντονη αντίδραση της Γερμανίας και ιδιαίτερα το πάγωμα του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2.

Ο καθοριστικός παράγοντας ωστόσο φαίνεται να είναι η ρωσική στρατιωτική υπεροπλία, που φαίνεται να είναι συντριπτική πάντως. Παρά τις αναμενόμενες δηλώσεις για αντίσταση από τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι, στο Κίεβο παραδέχονται ανοιχτά πως δεν διαθέτουν ούτε τους ανθρώπους, ούτε τον απαραίτητο εξοπλισμό για να αμυνθούν απέναντι στις ρωσικές δυνάμεις, ελπίζοντας βέβαια σε μεγαλύτερες ενισχύσεις από τη Δύση. Χαρακτηριστικό είναι πως Αμερικανοί αξιωματούχοι θεωρούν θέμα ημερών να βρεθεί η ουκρανική πρωτεύουσα σε ρωσικά χέρια, σύμφωνα με το Newsweek.

Η κατάρρευση της ουκρανικής κυβέρνησης άλλωστε φαίνεται να είναι ο επόμενος στόχος του Βλαντιμίρ Πούτιν. Βέβαια, ο Ρώσος πρόεδρος διατείνεται πως ο σκοπός της στρατιωτικής επιχείρησης είναι η προστασία των εδαφών των επαρχιών του Ντονμπάς από τις ουκρανικές δυνάμεις, με το οποίο ωστόσο υπονοείται εμμέσως και η προοπτική κατάληψη περισσότερων εδαφών της Ουκρανίας, τα οποία διεκδικούν οι ρωσόφωνοι στο Λουχάνσκ και το Ντονέτσκ.

Η κατάρρευση της ουκρανικής κυβέρνησης ωστόσο αναφύεται ως το τελικό διακύβευμα αυτής της επιχείρησης, κατά προτίμηση υπό την πίεση των εξελίξεων. Οι συνεχείς αναφορές του Πούτιν στο πραξικόπημα, το οποίο υποστηρίζει πως έφερε τη σημερινή ουκρανική κυβέρνηση στην εξουσία, το αποδεικνύουν. Εάν βέβαια υλοποιηθούν οι στοχεύσεις του, οι υπόλοιπες χώρες θα έχουν λάβει το μήνυμα της αλλαγής της ισορροπίας ισχύος σε όλη την Ανατολική Ευρώπη με πρώτες και κύριες τις Ηνωμένες Πολιτείες.