Ως μία μεγάλη μεταρρύθμιση με στόχο τη στήριξη των επενδύσεων, την προστασία της ιδιοκτησίας αλλά και του περιβάλλοντος χαρακτήρισε ο Κωστής Χατζηδάκης το νέο νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας, που τίθεται σε δημόσια διαβούλευση.
Από τις προβλέψεις του νομοσχεδίου ξεχωρίζουν η απαγόρευση των οικοδομικών αδειών σε Μύκονο και Σαντορίνη για διάστημα 1,5 έτους μέχρι να εγκριθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός με σκοπό να μπει «φρένο» στην οικοδομική δραστηριότητα των κορεσμένων περιοχών και να υπάρξουν ξεκάθαροι κανόνες με βάση τη φέρουσα ικανότητα των νησιών.
Επίσης, θεσμοθετούνται τα πρόστιμα για τους αμελείς του εθνικού κτηματολογίου, τα οποία θα κυμαίνονται από 300 έως 2.000 ευρώ και θα είναι συνάρτηση όχι μόνο της αξίας του ακινήτου αλλά και της καθυστέρησης, η οποία θα προσαυξάνει το ύψος τους.
Παρουσιάζοντας το νέο χωροταξικό νομοσχέδιο, ο κ. Χατζηδάκης ανέφερε πως αυτό θα «στηρίξει την εθνική προσπάθεια για ανάπτυξη και επενδύσεις, με μέτρα όπως ο εκσυγχρονισμός του καθεστώτος των χρήσεων γης και η ενθάρρυνση ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας σε οργανωμένα επιχειρηματικά πάρκα».
Τόνισε ακόμη πως το νομοσχέδιο συνδυάζει τον προηγούμενο στόχο με την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς περιορίζει την εκτός σχεδίου δόμηση και διευκολύνει την απόδοση κοινόχρηστων χώρων στους πολίτες. Παράλληλα, προστατεύει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας με παρεμβάσεις όπως η μεταφορά του συντελεστή δόμησης και η διευκρίνιση του καθεστώτος των ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων.
Επίσης επιταχύνει και εκσυγχρονίζει τον χωροταξικό σχεδιασμό με εργαλεία όπως οι πιστοποιημένοι ιδιώτες μηχανικοί για την αξιολόγηση των πολεοδομικών μελετών και η απόσυρση ορόφων σε κτίρια.
Οι 11 σημαντικότερες αλλαγές που «φέρνει» το νομοσχέδιο:
1. Επιταχύνεται ο χωρικός σχεδιασμός και συγκεκριμένα η κατάρτιση των τοπικών και των ειδικών πολεοδομικών σχεδίων, και μέσω αυτών τον καθορισμό χρήσεων γης. Μειώνεται ο χρόνος εκπόνησης και έγκρισης των πολεοδομικών σχεδίων από 12-15 χρόνια σε περίπου 2,5 χρόνια.
2. Περιορίζεται η εκτός σχεδίου δόμηση με στόχο να προστατευθεί το περιβάλλον και το φυσικό τοπίο.
• Συγκεκριμένα, μειώνονται κατά 10% (κατά μέσο όρο) οι συντελεστές δόμησης στην εκτός σχεδίου δόμηση. Ειδικά στη βιομηχανία, η μείωση αυτή ανέρχεται στο 33%
• Αλλάζει το καθεστώς με τις παρεκκλίσεις αρτιότητας. Μέχρι την οριστική κατάργησή τους θα ισχύσουν μόνο για τα επόμενα δυο χρόνια, για λόγους αποφυγής αιφνιδιασμών. Εντός αυτού του διαστήματος οι ιδιοκτήτες οφείλουν να έχουν λάβει οικοδομική άδεια.
• Ορίζεται επίσης ότι για κάθε άδεια σε εκτός σχεδίου περιοχή, ένα ποσοστό 5% του κόστους της άδειας θα καταβάλλεται στο Πράσινο Ταμείο και θα προορίζεται για την αντιμετώπιση των παρενεργειών της άναρχης εκτός σχεδίου δόμησης.
• Ο περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης, συνδυάζεται με σημαντική ενίσχυση της οργανωμένης χωροθέτησης. Τόσο στα επιχειρηματικά πάρκα για τη βιομηχανία όσο και στους οργανωμένους υποδοχείς που αφορούν άλλες δραστηριότητες (εφοδιαστική, τουρισμό κλπ.) αυξάνονται αισθητά οι συντελεστές δόμησης. Πρόκειται για μια πρακτική που εφαρμόζεται σε όλο τον κόσμο και δημιουργεί σημαντικές συνέργειες και προστιθέμενη αξία για την οικονομία, αλλά και περιβαλλοντικά οφέλη.
3. Στη Μύκονο και την Σαντορίνη αναστέλλεται η έκδοση οικοδομικών αδειών για τα τουριστικά καταλύματα –εκτός των οικισμών- μέχρι την έγκριση πολεοδομικών σχεδίων, δηλαδή για ένα διάστημα περίπου ενάμιση έτους. Στόχος είναι να μπει ένα φρένο στην οικοδομική δραστηριότητα αυτών των κορεσμένων περιοχών μέχρι να μπουν ξεκάθαροι κανόνες συμβατοί με τη φέρουσα ικανότητα. Οι κανόνες αυτοί θα μπουν με ειδικά πολεοδομικά σχέδια για τα δύο νησιά, που ανατίθενται στο άμεσο μέλλον από το ΥΠΕΝ.
4. Τίθενται οι βάσεις για την απλοποίηση των χρήσεων γης, με στόχο την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και την ενίσχυση της ανάπτυξης.
• Με Προεδρικό Διάταγμα που θα προωθηθεί αμέσως μετά την ψήφιση του νέου νόμου, μειώνονται οι γενικές χρήσεις, ώστε το σύστημα να είναι πιο ευέλικτο, και να διευκολύνει τις μικτές χρήσεις γης, όπως γίνεται σε όλη την Ευρώπη.
• Με το ίδιο ΠΔ καθιερώνεται η Εθνική Ονοματολογία Χρήσεων Γης που θα εφαρμόζεται σε όλα τα είδη σχεδίων χρήσεων γης με ενιαίο τρόπο.
• Αντιστοιχίζονται οι χρήσεις γης με τους σχετικούς ΚΑΔ (Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας) και με τις κατηγορίες της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Στόχος είναι να υπάρχει μια ‘κοινή γλώσσα’ μεταξύ χωροταξίας, περιβαλλοντικής πολιτικής και οικονομίας, για να ξέρουν οι πολίτες και οι επενδυτές πού μπορούν να χτίσουν τι, χωρίς να χάνονται στο λαβύρινθο των διαφορετικών όρων και συστημάτων αδειοδότησης.
5. Ενεργοποιείται η μεταφορά συντελεστή δόμησης με εφαρμογή της σχετικής νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας.
• Προσδιορίζονται οι προϋποθέσεις για τη χωροθέτηση των Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή (ΖΥΣ). Η μεταφορά συντελεστή δόμησης δεν θα γίνεται άναρχα, αλλά μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές και με ξεκάθαρους κανόνες. Παράλληλα, αποκλείεται η νομιμοποίηση αυθαιρέτων μέσω της μεταφοράς συντελεστή δόμησης.
• Δημιουργείται η Ψηφιακή Τράπεζα Γης, που θα επιτρέπει την αποδοχή και προσφορά συντελεστή δόμησης ψηφιακά, γρήγορα και απρόσωπα, χωρίς αυτός να γίνεται αντικείμενο συναλλαγής.
• Με τις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου θα υλοποιηθεί η δυνατότητα αποζημίωσης των ιδιοκτητών διατηρητέων κτιρίων.
• Τίθενται οι βάσεις για να δημιουργηθούν οι προβλεπόμενοι από τα πολεοδομικά σχέδια κοινόχρηστοι χώροι.
• Γίνεται πλέον δυνατή η υλοποίηση των προβλεπόμενων από τα πολεοδομικά σχέδια για τους κοινόχρηστους χώρους προς όφελος του αστικού περιβάλλοντος και χωρίς να δεσμεύεται για πολλά χρόνια η περιουσία των πολιτών στους οποίους ανήκουν σήμερα τα οικόπεδα στα οποία προβλέπονται οι εν λόγω χώροι.
• Όποιος αγοράζει συντελεστή, θα οφείλει να καταβάλει στον δήμο ένα επιπλέον 5% που θα προορίζεται για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων.
6. Επιταχύνεται η έκδοση οικοδομικών αδειών και ενισχύεται η ηλεκτρονική διαδικασία έκδοσης. Πλέον το σύνολο των οικοδομικών αδειών εκδίδεται αυτόματα ύστερα από την ηλεκτρονική υποβολή του φακέλου με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και τις αναγκαίες εγκρίσεις.
• Στην περίπτωση των οικοδομικών αδειών κατηγορίας 1 και 2 θεσμοθετούμε ελαφριά διαδικασία υποχρεωτικής προέγκρισης. Κατά τη διαδικασία αυτή η υπηρεσία ελέγχει κάποια βασικά στοιχεία της άδειας και στη συνέχεια η άδεια εκδίδεται –με ευθύνη φυσικά του μηχανικού- με το πάτημα ενός κουμπιού.
7. Εισάγονται καινοτόμα πολεοδομικά εργαλεία στο πλαίσιο του νέου Οικοδομικού Κανονισμού. Δίνονται στους ιδιοκτήτες κίνητρα για «απόσυρση» κτιρίων προκειμένου να ανανεωθεί το κτιριακό δυναμικό, ενώ το κράτος αποκτά τη δυνατότητα απαλλοτρίωσης ορόφων.
8. Εξορθολογίζεται το σύστημα ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων, με στόχο την προστασία της περιουσίας των πολιτών που παραμένει σήμερα όμηρος της γραφειοκρατίας.
9. Κτίρια που κατασκευάζονται με υψηλές προδιαγραφές ενεργειακής απόδοσης θα δικαιούνται επιπλέον συντελεστή δόμησης. Η παρέμβαση αυτή συνδυάζεται με άλλες πρωτοβουλίες του ΥΠΕΝ που προωθούν την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής και την ενεργειακή εξοικονόμηση.
10. Ορίζεται ότι το πρόστιμο που θα πληρώνει κάποιος για εκπρόθεσμη δήλωση ακινήτου στο Κτηματολόγιο θα εξαρτάται πλέον όχι μόνο από την αξία του ακινήτου, αλλά και από το χρόνο της καθυστέρησης. Το ύψος του εν λόγω προστίμου θα κυμαίνεται από τα 300 στα 2000 ευρώ ανάλογα με την αξία του ακινήτου και θα προσαυξάνεται ανάλογα με τη χρονική καθυστέρηση της δήλωσης. Είναι ένα μέτρο για να ολοκληρωθεί επιτέλους η κτηματογράφηση στη χώρα μας.
11. Δίνονται κίνητρα για ενίσχυση της προσβασιμότητας των κτιρίων για τους συνανθρώπους μας με αναπηρίες. Σε αυτό το πλαίσιο προβλέπουμε τη δυνατότητα εγκατάστασης κατασκευών, όπως ειδικές ράμπες εκτός της ρυμοτομικής γραμμής, αλλά και την προσθήκη ανελκυστήρων σε κτίρια, όπου δεν υπήρχε σχετική πρόβλεψη στην αρχική οικοδομική άδεια. Ακόμη, κατασκευές που εξυπηρετούν άτομα με ειδικές ανάγκες (πλατύσκαλα, ανελκυστήρες) δεν προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης. Αυτές οι ρυθμίσεις εντάσσονται στη γενικότερη προσπάθεια του ΥΠΕΝ να καλύψει η χώρα μας το χαμένο έδαφος σε αυτόν τον τομέα και να εξασφαλίσει ότι κανένας συμπολίτης μας δεν θα νιώθει αποκλεισμένος στην καθημερινότητά του.
Οικονόμου: Η εφαρμογή του νόμου θα είναι άμεση
Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Χωροταξίας κ. Δημήτρης Οικονόμου ανέφερε ότι «με τον εκσυγχρονισμό της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας, επιχειρείται η επιτάχυνση και βελτίωση του χωρικού σχεδιασμού. Δεν πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που θα μείνει στα χαρτιά, όπως μέχρι σήμερα έχει συμβεί με πλήθος παλαιότερων διατάξεων της πολεοδομικής νομοθεσίας. Είμαστε έτοιμοι με την ψήφισή του να βάλουμε αμέσως μπροστά».
Στο πλαίσιο της βελτίωσης του σχεδιασμού, τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια εμπλουτίζονται με νέα αντικείμενα, προσαρμόζοντας την ελληνική νομοθεσία σε βασικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε κεντρικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης, όπως η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και η πρόβλεψη και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.
Επιπλέον, ο κ. Οικονόμου ανέφερε ότι καθιερώνεται ένα ενιαίο καθεστώς οριοθέτησης των οικισμών με απλούστερη από τη σημερινή διαδικασία και με όλα τα θεσμικά και περιβαλλοντικά εχέγγυα.
Βασικές προβλέψεις του νομοσχεδίου θα ενεργοποιηθούν άμεσα, μέσα από συγκεκριμένα προγράμματα, που έχουν ήδη διαμορφωθεί και έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση. Πέρα από το πρόγραμμα εκπόνησης των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, που έχει ήδη ανακοινωθεί, θα τρέξει ένα πρόγραμμα ταχύρρυθμου καθορισμού ορίων οικισμών, καθώς κι ένα αντίστοιχο πρόγραμμα για δημοτικούς δρόμους.
Ο κ. Οικονόμου επισήμανε πως «ως σημαντικό εργαλείο επιτάχυνσης, εισάγεται ο θεσμός του μητρώου πιστοποιημένων ιδιωτών αξιολογητών των πολεοδομικών και χωροταξικών σχεδίων, που θα μειώσει κατακόρυφα τους τεράστιους χρόνους που απαιτούνται σήμερα, φτάνοντας τα 12-15 χρόνια και καθιστώντας τελικά τα σχέδια ανεπίκαιρα».
«Για πρώτη φορά μετά από 60 χρόνια, βάζουμε φρένο στην εκτός σχεδίου δόμηση. Σήμερα, δίνεται δυνατότητα οικοδόμησης σε περιοχές χωρίς σχέδια χρήσεων γης και με συντελεστές συχνά πιο ευνοϊκούς από ότι συμβαίνει στα σχέδια πόλης και τις άλλες οργανωμένες μορφές ανάπτυξης», τόνισε ο κ. Οικονόμου.
