Θυμάμαι πριν από αρκετά χρόνια μια διάλεξη του TEDx, όπου ο κ. Αρίστος Δοξιάδης, μιλώντας για τη μικροεπιχειρηματικότητα και την καινοτομία, είχε παρουσιάσει τον παραδοσιακό δίσκο των καφετζήδων ως μια ελληνική συνεισφορά στον κόσμο της επιχειρηματικής δημιουργίας.
Έκτοτε, έχουν περάσει αρκετά χρόνια και ελάχιστες ελληνικές πατέντες έχουν προστεθεί στο παγκόσμιο γίγνεσθαι της προόδου. Η εικόνα που έχω για την ελληνική επιχειρηματική εφευρετικότητα έχει αρχίσει να αλλάζει τα δύο-τρία τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της αφύπνισης μέρους της κοινωνίας και της εγχώριας επιχειρηματικής ελίτ απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα.
Η προσπάθεια υβριδικής εισβολής στον Έβρο, το τουρκολιβυκό σύμφωνο, η στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη Συρία και, εν γένει, το Ερντογανικό σχέδιο ανασύστασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μαζί με τα φαραωνικά εξοπλιστικά σχέδια της γείτονος, έχουν σημάνει συναγερμό στην Ελλάδα και το Ισραήλ.
Καθόλου τυχαία δεν θεωρώ την εμφάνιση μιας δεκάδας ελληνικών νεοφυών επιχειρήσεων αμυντικής τεχνολογίας, ως αποτέλεσμα αυτής της αφύπνισης αλλά και των γενικότερων γεωπολιτικών εξελίξεων.
Στη διεθνή έκθεση αμυντικού εξοπλισμού DEFEA - Defence Exhibition Athens, που λαμβάνει χώρα αυτές τις μέρες, οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν μερικές από τις ελληνικές πατέντες υψηλού τεχνολογικού αποτυπώματος. Κάτι δυναμικό κυοφορείται από μια δεκάδα νεοφυών επιχειρήσεων και άλλη μια δεκάδα μεγαλύτερων που στρέφουν το ενδιαφέρον τους στον αμυντικό εξοπλισμό.
Η Delian Alliance παρουσίασε ένα ολοκληρωμένο, πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα προειδοποίησης, αναγνώρισης και καταστολής απειλών με AI, το οποίο περιλαμβάνει ραντάρ, κέντρο επεξεργασίας στοιχείων και drones (εναέρια, επιθαλάσσια και υποθαλάσσια). Η EODH, εκτός από τις προτάσεις θωράκισης, παρουσίασε τη δική της εκδοχή περιφερόμενων πυρομαχικών (FPV Drone).
Πιστεύω πως η ανάγκη απάντησης στην τεχνολογική αμυντική επανάσταση της Τουρκίας προσφέρει στην Ελλάδα μια ευκαιρία να σκαρφαλώσει στο τρένο της τεχνολογικής και παραγωγικής ανασυγκρότησης της Δύσης. Οι εξελίξεις μεταξύ Ευρώπης-ΗΠΑ και Τουρκίας-Ισραήλ ευνοούν αυτό το σενάριο.
Ελλάδα - Ισραήλ
Ο αμυντικός απογαλακτισμός της Ευρώπης από τις ΗΠΑ και η κατακόρυφη αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών, σε συνδυασμό με την εμβάθυνση της στρατηγικής συμμαχίας Ελλάδας-Ισραήλ, δημιουργεί ευκαιρίες για τη χώρα μας.
Οι ευκαιρίες αυτές είναι οι εξής:
α) Αναβάθμιση της γεωπολιτικής σημασίας της Ελλάδας για την Ευρώπη και τη Δύση, αφού, εκτός του Ισραήλ, αναπτύσσει στενές σχέσεις με την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ. β) Ισχυροποίηση της θέσης της χώρας ως πύλης της Ευρώπης προς τις ασιατικές αγορές, τόσο μέσω των λιμανιών της, που έχουν εξελιχθεί σε κόμβους των εμπορικών συναλλαγών με την Κίνα, όσο και μέσω του σχεδίου India-Middle East-Europe Economic Corridor (IMEC). γ) Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την αμυντική παραγωγική βάση: Η Ευρώπη τα επόμενα χρόνια θα χρηματοδοτήσει με εκατοντάδες δισεκατομμύρια τη δημιουργία αμυντικής παραγωγικής βάσης εντός της Ευρώπης. Αυτό αποτελεί μια καταπληκτική ευκαιρία για την περαιτέρω ανάπτυξη και επέκταση της υπάρχουσας εγχώριας αμυντικής και τεχνολογικής υποδομής.
Αποτελεί, όμως, ευκαιρία για την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων που θα βασίζονται είτε σε απευθείας επενδύσεις ισραηλινών επιχειρήσεων είτε σε συμπράξεις τους με ελληνικούς ομίλους. Το Ισραήλ διαθέτει ήδη σημαντική αμυντική τεχνολογία, και η Ελλάδα διαθέτει πρόσβαση σε ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και μία από τις μεγαλύτερες αγορές αμυντικού εξοπλισμού του πλανήτη, αυτή της ΕΕ.
Η ΕΕ, πέραν των εξαγγελιών ύψους άνω του 1,3 τρισ. ευρώ, προκειμένου να εξασφαλίσει την αμυντική της αυτονομία, θα χρειαστεί να δαπανά περισσότερα από 500 δισ. ετησίως. Οι ΗΠΑ, με ΑΕΠ περί τα 29 τρισ., δαπανούν περί τα 800-900 δισ. δολάρια ετησίως. Η Κίνα δαπανά περί τα 250 δισ. με αύξηση της τάξης του 7% το 2024.
Η Ελλάδα έχει γεωπολιτικό και οικονομικό συμφέρον να πιέσει στην Ευρώπη τη θέση της Τουρκίας, την οποία επιδιώκουν μερικές χώρες του βορρά να πάρει το Ισραήλ. Η παρουσία και άνοδος τα τελευταία χρόνια αρκετών κομμάτων με αντιισλαμικά χαρακτηριστικά λόγω της παράνομης μετανάστευσης στην Ευρώπη είναι ένας μοχλός που πρέπει να χρησιμοποιηθεί.
Ισραηλινές Επενδύσεις στην Ελλάδα
Ήδη, κάποιες ισραηλινές αμυντικές επιχειρήσεις, μέσω εξαγορών, βρίσκονται στην ελληνική αγορά.
Israel Aerospace Industries (IAI): Έχει εξαγοράσει την ελληνική εταιρεία Intracom Defense (IDE), η οποία συμμετέχει σε έργα που αφορούν την ανάπτυξη αμυντικών συστημάτων, όπως το σύστημα αεράμυνας BARAK MX, το οποίο προορίζεται για την ηπειρωτική Ελλάδα. Η IAI παράγει επίσης UAVs, δορυφορικά συστήματα, πυραύλους και αεροπορικά συστήματα.
Rafael Advanced Defense Systems: Συνεργάζεται με την ελληνική κυβέρνηση για την ανάπτυξη του ελληνικού "Iron Dome", ενός αντιαεροπορικού και αντι-drone θόλου που θα καλύψει το Αιγαίο. Η εταιρεία παράγει επίσης πυραύλους ακριβείας, όπως οι Spike.
Elbit Systems: Ειδικεύεται σε ηλεκτρονικά συστήματα άμυνας, UAVs, συστήματα επικοινωνίας και τεχνολογίες κυβερνοασφάλειας.
Η ελληνική αμυντική υποδομή
Η Ελλάδα διαθέτει αρκετές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αμυντικής τεχνολογίας, με σημαντική παρουσία τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Εδώ είναι μερικές από τις πιο γνωστές:
Η ΕΑΒ, που έχει εμπειρία στην αναβάθμιση των F-16 σε επίπεδο Viper και συντηρεί αεροσκάφη όπως τα C-130 και πυροσβεστικά αεροσκάφη. Συμμετέχει επίσης σε προγράμματα ανάπτυξης μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων (UAVs), όπως τα προγράμματα "ΑΡΧΥΤΑΣ" και "ΓΡΥΠΑΣ", με στόχο τη μαζική παραγωγή. Εισέρχεται στον τομέα του διαστήματος, αναπτύσσοντας μικροδορυφόρους με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Αρχή Διαστήματος (ESA). Συμμετέχει ως υποκατασκευαστής της Lockheed Martin, παράγοντας εξαρτήματα για τα F-16 και τα C-130, ενισχύοντας την εξαγωγική της δραστηριότητα.
Η Intracom Defense (IDE), που έχει περάσει στον έλεγχο της ισραηλινής IAI, ειδικεύεται σε ηλεκτρονικά συστήματα άμυνας, τακτικές επικοινωνίες, ολοκληρωμένες λύσεις επιτήρησης και υβριδικά συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας. Η IDE συμμετέχει σε διεθνή προγράμματα και είναι προμηθευτής του ΝΑΤΟ.
Τα ναυπηγεία Νεωρίου και Ελευσίνας, που μπορούν να αναλάβουν έργα κατασκευής και επισκευής μεγάλου μεγέθους πλοίων και πλατφορμών μεταφοράς βλημάτων. Τα ναυπηγεία της ONEX (Σύρου Ελευσίνας) εμπλέκονται στην ελληνική συμμετοχή στην ανάπτυξη της φρεγάτα Constellation του αμερικάνικου πολεμικού ναυτικού.
Η Metka του ομίλου Metlen, που κατασκευάζει τμήματα για φρεγάτες και τεθωρακισμένα και πρόσφατα υπέγραψε συμφωνία παραγωγής οχημάτων με την ιταλική Iveco. Όπως ανακοίνωσε η Metlen, ήρθε σε συμφωνία με την κοινοπραξία KNDS, η οποία αποτελείται από δύο κορυφαίες ευρωπαϊκές εταιρείες κατασκευής αμυντικών συστημάτων: τη γερμανική Krauss-Maffei Wegmann (KMW) και τη γαλλική Nexter Systems. To deal αφορά την παραγωγή του VBCI PHILOCTETES®, του πλέον σύγχρονου γαλλικού 8×8 τεθωρακισμένου οχήματος μάχης πεζικού.
Η Theon Sensors παράγει συστήματα νυχτερινής όρασης και θερμικής απεικόνισης, με το 95% της παραγωγής της να εξάγεται. Έχει ισχυρή παρουσία στην Ευρώπη και διεθνώς.
Η ΕΑΣ (Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα) παράγει πυρομαχικά, όπλα και συστήματα πυροβολικού, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και διεθνών πελατών.
Η EODH παράγει συστήματα θωράκισης από βληματικές βολές και έχει διαπιστεύσεις από μεγάλες εταιρείες παραγωγής αρμάτων. Στην DEFEA η εταιρεία παρουσίασε μια πρόταση για ελληνικής κατασκευής περιφερόμενο πυρομαχικό.
Η Skytalis εστιάζει στην ανάπτυξη προηγμένων τεχνολογιών για αμυντικές εφαρμογές, όπως μη επανδρωμένα συστήματα (drones) και λύσεις επικοινωνίας.
Η Delian Alliance αναπτύσσει τεχνολογίες αυτόματης επιτήρησης συνόρων ενώ στην DEFEA όπως γράψαμε παραπάνω παρουσίασε ένα αυτόματο σύστημα επιτήρησης συνόρων και αντιμετώπισης εισβολέων ,ε μη επανδρωμένα οχήματα.
Η Altus LSA ειδικεύεται σε μη επανδρωμένα συστήματα (drones) και λύσεις για τον έλεγχο και τη διαχείριση αυτών.
Οι εξελίξεις στην Ευρώπη, σε σχέση με τον αμυντικό απογαλακτισμό από τις ΗΠΑ και η στενή συνεργασία της Ελλάδας με το Ισραήλ, αποτελούν μια πρώτης τάξης ευκαιρία για την ανάπτυξη παραγωγικής υποδομής και τεχνολογικής έρευνας σε ελληνικό και ευρωπαϊκό έδαφος.
Βλέπε: Ομιλία Α. Δοξιάδη στο TEDx
