Η ολοένα και μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, λόγω της κλιματικής αλλαγής, ενδέχεται να διευρύνει σημαντικά στην εξάπλωση, σε νέες περιοχές, μυκητών, οι οποίοι προκαλούν λοιμώξεις και είναι υπεύθυνοι για εκατομμύρια θανάτους ετησίως. Αυτό αναφέρεται σε νέα επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, σημειώνοντας ότι ο κόσμος δεν είναι προετοιμασμένος για κάτι τέτοιο. Ο λόγος για τον κοινό μύκητα Aspergillus.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του CNN, «οι μύκητες είναι παντού. Ένα τεράστιο βασίλειο οργανισμών –από τη μούχλα μέχρι τα μανιτάρια– που αναπτύσσονται σε περιβάλλοντα όπως το χώμα και το νερό. Παίζουν σημαντικό ρόλο στα οικοσυστήματα, αλλά μπορούν να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία: οι μυκητιαικές λοιμώξεις σκοτώνουν περίπου 2,5 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως και η έλλειψη δεδομένων σημαίνει ότι ο αριθμός αυτός μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος.
Ωστόσο, απέχουμε ακόμη πολύ από το να τους κατανοήσουμε, ιδίως το πώς αυτοί οι απίστευτα προσαρμοστικοί οργανισμοί θα ανταποκριθούν σε ένα θερμότερο κλίμα».
Η έρευνα
Μία ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ χρησιμοποίησε προσομοιώσεις σε υπολογιστή και προβλέψεις για να χαρτογραφήσει την πιθανή μελλοντική εξάπλωση του Aspergillus, ου απαντάται σε όλο τον κόσμο και μπορεί να προκαλέσει ασπεργίλλωση, μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια που προσβάλλει κυρίως τους πνεύμονες.
Διαπίστωσαν ότι ορισμένα είδη Aspergillus θα επεκτείνουν την εξάπλωσή τους καθώς η κλιματική κρίση εντείνεται, εισχωρώντας σε νέα μέρη της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης, της Κίνας και της Ρωσίας. Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε αυτόν τον μήνα, βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο της αξιολόγησης από ομότιμους καθηγητές.
Πού αναμένεται να εξαπλωθούν δύο μυκητιασικά παθογόνα
Μέρη των ΗΠΑ, του Καναδά, της Ευρώπης και της βόρειας Ασίας αναμένεται να γίνουν, μέχρι το 2100, πιο κατάλληλοι βιότοποι για τους μύκητες Apergillus flavus και Aspergillus fumigatus, οι οποίοι προκαλούν λοιμώξεις. Στο μεταξύ, η αύξηση της θερμοκρασίας του κλίματος σημαίνει ότι οι θερμοκρασίες θα μπορούσαν να γίνουν πολύ υψηλές για να υποστηρίξουν τους μύκητες σε μέρη της Νότιας Αμερικής, της Αφρικής και της Αυστραλίας, σύμφωνα με μια νέα μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ.
Οι μύκητες Aspergillus αναπτύσσονται σαν μικρά νήματα στα εδάφη σε όλο τον κόσμο. Όπως σχεδόν όλοι οι μύκητες, απελευθερώνουν τεράστιους αριθμούς μικροσκοπικών σπορίων που εξαπλώνονται στον αέρα. Οι άνθρωποι εισπνέουν σπόρια κάθε μέρα, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας – το ανοσοποιητικό τους σύστημα τα καθαρίζει.
Διαφορετική είναι η κατάσταση για όσους πάσχουν από πνευμονικές παθήσεις, όπως άσθμα, κυστική ίνωση και ΧΑΠ, καθώς και για άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι ασθενείς με καρκίνο και μεταμόσχευση οργάνων, και όσοι είχαν σοβαρή γρίπη ή Covid-19.
Εάν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού αποτύχει να απομακρύνει τα σπόρια, ο μύκητας «αρχίζει να αναπτύσσεται και βασικά σας τρώει από μέσα προς τα έξω, λέγοντας το πολύ ωμά», όπως δήλωσε ο Norman van Rijn, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης και ερευνητής για την κλιματική αλλαγή και τις μολυσματικές ασθένειες στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.
Η ασπεργίλλωση έχει πολύ υψηλά ποσοστά θνησιμότητας περίπου 20% έως 40%, είπε. Είναι επίσης πολύ δύσκολο να διαγνωστεί, καθώς οι γιατροί δεν την έχουν πάντα στο ραντάρ τους και οι ασθενείς συχνά παρουσιάζονται με πυρετό και βήχα, συμπτώματα κοινά σε πολλές ασθένειες.
Τα μυκητιασικά παθογόνα γίνονται επίσης όλο και πιο ανθεκτικά στη θεραπεία, πρόσθεσε ο van Rijn. Υπάρχουν μόνο τέσσερις κατηγορίες αντιμυκητιασικών φαρμάκων. Όλα αυτά σημαίνουν άσχημα νέα, καθώς οι κλιματικές αλλαγές ανοίγουν νέες περιοχές για να αποικίσει ο Aspergillus.
Ο Aspergillus flavus, ένα είδος που τείνει να προτιμά τα θερμότερα, τροπικά κλίματα, θα μπορούσε να αυξήσει την εξάπλωσή του κατά 16% εάν οι άνθρωποι συνεχίσουν να καίνε μεγάλες ποσότητες ορυκτών καυσίμων, σύμφωνα με τη μελέτη. Προβλέπεται ότι θα προωθηθεί σε τμήματα της βόρειας Αμερικής, της βόρειας Κίνας και της Ρωσίας.
Τι προσβάλλει ο μύκητας Aspergillus flavus
Όπως αναφέρει το CNN, αυτό το είδος μπορεί να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις στον άνθρωπο και είναι ανθεκτικό σε πολλά αντιμυκητιασικά φάρμακα. Προσβάλλει επίσης μια σειρά από καλλιέργειες τροφίμων, αποτελώντας δυνητική απειλή για την επισιτιστική ασφάλεια. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πρόσθεσε τον Aspergillus flavus στην κρίσιμη ομάδα μυκητολογικών παθογόνων το 2022, λόγω των επιπτώσεων στη δημόσια υγεία και του κινδύνου ανθεκτικότητας στα αντιμυκητιασικά φάρμακα.
Ο Aspergillus fumigatus, ο οποίος προτιμά τα πιο εύκρατα κλίματα, προβλέπεται να εξαπλωθεί προς τα βόρεια, προς τον Βόρειο Πόλο, καθώς αυξάνονται οι παγκόσμιες θερμοκρασίες. Η εξάπλωσή του θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 77,5% έως το 2100, σύμφωνα με τη μελέτη, εκθέτοντας δυνητικά 9 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη.
Αντίθετα, οι θερμοκρασίες σε ορισμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της υποσαχάριας Αφρικής, θα μπορούσαν να γίνουν τόσο θερμές που να μην είναι πλέον φιλόξενες για τους μύκητες Aspergillus. Αυτό θα μπορούσε να επιφέρει τα δικά του προβλήματα, καθώς οι μύκητες παίζουν σημαντικό ρόλο στα οικοσυστήματα, συμπεριλαμβανομένων των υγιών εδαφών.
Εκτός από την επέκταση του εύρους ανάπτυξής τους, ένας θερμαινόμενος κόσμος θα μπορούσε επίσης να αυξήσει την ανοχή των μυκήτων στη θερμοκρασία, επιτρέποντάς τους να επιβιώνουν καλύτερα μέσα στα ανθρώπινα σώματα.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως η ξηρασία, οι πλημμύρες και οι καύσωνες, μπορούν επίσης να επηρεάσουν τους μύκητες, συμβάλλοντας στη διάδοση των σπορίων σε μεγάλες αποστάσεις. Έχουν παρατηρηθεί αιχμές μυκητιασικών ασθενειών μετά από φυσικές καταστροφές, όπως το ξέσπασμα μετά τον ανεμοστρόβιλο του 2011 στο Τζόπλιν του Μιζούρι.
Η νέα μελέτη για τον Aspergillus «δικαίως ρίχνει φως στην απειλή των μυκήτων που ζουν στο φυσικό μας περιβάλλον και στο πόσο απροετοίμαστοι είμαστε για να αντιμετωπίσουμε τις αλλαγές στον επιπολασμό τους», δήλωσε η Elaine Bignell, συνδιευθύντρια του Κέντρου Ιατρικής Μυκητολογίας MRC στο Πανεπιστήμιο του Exeter, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Παρά τη θανατηφόρα φύση της ασπεργίλλωσης, υπάρχει πραγματική έλλειψη δεδομένων σχετικά με το πού βρίσκεται το παθογόνο στο περιβάλλον και ποιος μολύνεται, δήλωσε ο Justin Remais, καθηγητής περιβαλλοντικών επιστημών υγείας στο UC Berkeley, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.
«Όλο και πιο ανθεκτικά στη θεραπεία τα μυκητιασικά παθογόνα»
«Τα μυκητιασικά παθογόνα γίνονται όλο και πιο συχνά και ανθεκτικά στη θεραπεία και μόλις τώρα αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε πώς συμβάλλει η κλιματική αλλαγή», δήλωσε στο CNN.
Οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει να ακούν για ασθένειες που προκαλούνται από βακτήρια, ιούς και παράσιτα, αλλά πολύ λιγότερο για μυκητιασικές ασθένειες, δήλωσε ο Bignell. «Υπάρχει απελπιστική ανάγκη να αντιστραφεί αυτή η τάση, δεδομένης της θανατηφόρας σημασίας τους. Οποιοσδήποτε από εμάς στο μέλλον μπορεί να επηρεαστεί».
