Στον πυρήνα της στρατηγικής ενεργειακής παρουσίας των ΗΠΑ στην Ευρώπη εισέρχεται ολοένα και πιο δυναμικά η Ελλάδα, με φόντο την εκρηκτική άνοδο των εισαγωγών αμερικανικού LNG και την προώθηση του Κάθετου Διαδρόμου μεταφοράς φυσικού αερίου προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ουκρανία.
Η επίσκεψη του υπουργού Εσωτερικών των ΗΠΑ και επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας του Λευκού Οίκου, Νταγκ Μπέργκαμ, που καταφθάνει αύριο στην Αθήνα, θεωρείται καθοριστική για τον ρόλο της χώρας μας ως ενεργειακού κόμβου.
Από την Ιταλία στην Αθήνα – Σχέδιο για «ενεργειακή γέφυρα»
Πρόκειται για το πρώτο ταξίδι στο εξωτερικό του ισχυρού Αμερικανού αξιωματούχου, μετά τη συμμετοχή του στο διεθνές ενεργειακό φόρουμ Gastech στο Μιλάνο, όπου είχε συνάντηση με τον Έλληνα υπουργό Ενέργειας, Σταύρο Παπασταύρου.
Το ταξίδι τους στην Ευρώπη έχει έναν σαφή στόχο: την αύξηση των εξαγωγών αμερικανικού LNG, στο πλαίσιο της συμφωνίας Ουάσιγκτον – Βρυξελλών ύψους 750 δισ. δολαρίων για την τριετία, που καλύπτει πωλήσεις φυσικού αερίου, πετρελαίου αλλά και πυρηνικού εξοπλισμού.
Η πρώτη μεγάλη συμφωνία «κλείδωσε» στην Ιταλία, όπου η κυβέρνηση της Ρώμης αποδέχθηκε την αύξηση εισαγωγών LNG από τις ΗΠΑ. Ο Μπέργκαμ έκανε λόγο για «μεγάλη νίκη της ενεργειακής ασφάλειας και των διατλαντικών σχέσεων», υπογραμμίζοντας ότι οι ΗΠΑ είναι σε θέση να καλύψουν πλήρως τις ανάγκες της Ε.Ε. καθώς αυτή επιταχύνει την απεξάρτησή της από τα ρωσικά καύσιμα έως το 2027.
Για την Ελλάδα, η αμερικανική στρατηγική εστιάζει στον τερματικό σταθμό LNG στην Αλεξανδρούπολη και στον «Κάθετο Διάδρομο» που συνδέει τα δίκτυα της χώρας με τα Βαλκάνια και την Ουκρανία. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας ενεργειακός κόμβος που θα ενισχύσει την ασφάλεια τροφοδοσίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Για τις ΗΠΑ, ο Κάθετος Διάδρομος είναι το «όχημα» για την πλήρη επικράτηση του αμερικανικού LNG στην περιοχή και για τον περιορισμό της επιρροής της Μόσχας.
Ένα δεύτερο κρίσιμο πεδίο ενδιαφέροντος για τον Μπέργκαμ είναι η ναυπηγική βιομηχανία, με στόχο τη συνεργασία με ελληνικά ναυπηγεία και εφοπλιστές.
Παράλληλα, στην ατζέντα των συζητήσεων με την ελληνική κυβέρνηση βρίσκονται οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ και Ελλάδας – Αιγύπτου (GREGY), με τις ΗΠΑ να στηρίζουν και τα δύο projects, αφήνοντας ανοιχτό ακόμη και το ενδεχόμενο επενδυτικής συμμετοχής. Δεν αποκλείεται επίσης να τεθεί το ζήτημα της αξιοποίησης των ελληνικών υδρογονανθράκων, με το ενδιαφέρον να στρέφεται στα οικόπεδα νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου.
Η συγκυρία και το διακύβευμα
Άλλωστε, η άφιξή του συμπίπτει με μια κρίσιμη καμπή: αφενός με την αναμονή της επίσημης κίνησης της Chevron για τα ελληνικά θαλάσσια μπλοκ νότια της Κρήτης, αφετέρου με την ανάδειξη της χώρας μας σε βασικό διάδρομο διοχέτευσης LNG στην ευρύτερη περιοχή. Η Ουάσιγκτον έχει ξεκαθαρίσει ότι θεωρεί το LNG έναν από τους πιο ισχυρούς άξονες της στρατηγικής συνεργασίας της με την Αθήνα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η επίσκεψη Μπέργκαμ εκλαμβάνεται ως τεστ ισχύος για τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, σε μια συγκυρία όπου η Άγκυρα βλέπει να αμφισβητείται ο ρόλος της χωρίς να έχει πληρώσει ενεργειακό κόστος, ενώ η Ελλάδα επενδύει στην ενίσχυση της ενεργειακής της κυριαρχίας.
Ναυπηγεία και LNG carriers – μια νέα γέφυρα συνεργασίας
Οι ΗΠΑ βλέπουν στα ελληνικά ναυπηγεία έναν εταίρο για τη μεταφορά τεχνογνωσίας αλλά και την υποστήριξη των πλοίων μεταφοράς LNG, σε μια περιοχή που αποτελεί βασική θαλάσσια αρτηρία. Η ONEX, ιδιοκτήτρια των ναυπηγείων Ελευσίνας, έχει ήδη χρηματοδοτηθεί από το αμερικανικό κρατικό fund DFC, στοιχείο που ενισχύει τις προσδοκίες για περαιτέρω συνεργασία.
Ο νέος επιτετραμμένος της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζος Χακ, αποκάλυψε ότι μέσω του Development Finance Corporation (DFC) έχουν δεσμευθεί 125 εκατ. δολάρια για τον εκσυγχρονισμό τους, ώστε να μπορούν να εξυπηρετούν πλοία LNG.
Πηγές αναφέρουν ότι η Ουάσιγκτον βλέπει την ελληνική τεχνογνωσία ως εργαλείο ενίσχυσης της δικής της ναυπηγικής βιομηχανίας και θωράκισης της εφοδιαστικής αλυσίδας, σε μια περίοδο που ο κινεζικός παράγοντας αυξάνει την επιρροή του στη ναυτιλία. Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί κεντρική προτεραιότητα της κυβέρνησης Τραμπ, η οποία στοχεύει στην αύξηση της αυτονομίας των ΗΠΑ στις θαλάσσιες μεταφορές ενεργειακών και άλλων προϊόντων.
Στόχος είναι η μείωση της εξάρτησης από ναυτιλιακά συμφέροντα τρίτων χωρών σε κρίσιμες περιόδους και η περιορισμένη διάδοση της κινεζικής επιρροής στην παγκόσμια ναυτιλία.
Το επόμενο βήμα και η γεωπολιτική διάσταση
Στο ενεργειακό «κάδρο» για την Ελλάδα προστίθεται και το ενδιαφέρον της ConocoPhillips, με τον CFO Andy O’Brian να δηλώνει έτοιμος να εξετάσει προοπτικές εισαγωγών LNG στη χώρα. Σε συνδυασμό με την παρουσία της ExxonMobil και την πιθανή είσοδο της Chevron, η αμερικανική ενεργειακή σφραγίδα στην ελληνική αγορά γίνεται όλο και πιο έντονη.
Η αυριανή επίσκεψη του Νταγκ Μπέργκαμ θα αποτελέσει βαρόμετρο για το πώς θα κινηθεί η στρατηγική σχέση των δύο χωρών στον κρίσιμο ενεργειακό τομέα.
Η επίσκεψή του στην Αθήνα υποδηλώνει ότι η Ουάσιγκτον επενδύει δυναμικά στη στρατηγική σχέση με την Ελλάδα. Σε μια περίοδο που η Ε.Ε. αναζητά εναλλακτικές πηγές ενέργειας και η Ουκρανία παραμένει στο επίκεντρο των γεωπολιτικών εξελίξεων, η Ελλάδα αναδεικνύεται σε βασικό κόμβο των αμερικανικών σχεδιασμών.
