Οι παλαιοί σοφοί επενδυτές, οι λεγόμενοι και «stock markets gurus» υποστηρίζουν ότι όταν κάπου ξαφνικά μπαίνει η ευρεία επενδυτική μάζα, αργά ή γρήγορα η αγορά οδηγείται είτε σε διόρθωση ή στην εμφάνιση μιας τεράστιας ανισορροπίας. Κάτι τέτοιο συνέβη και στην αγορά του χρυσού και του ασημιού.
Οι ιδιώτες επενδυτές εισχώρησαν μαζικά στην αγορά εμπορευμάτων και πολύτιμων μετάλλων το 2025, με τον χρυσό και τον άργυρο να αποτελούν τις κύριες επιλογές τους. Η συγκεκριμένη κίνηση δεν προήλθε από την επιθυμία τους να προστατεύσουν τα κεφάλαια τους ή τα χαρτοφυλάκια τους.
Προήλθε κυρίως από την λάμψη της ανόδου του χρυσού και τους ασημιού στα κερδοσκοπικά γυαλιά των ιδιωτών επενδυτών. Με δυο λόγια η επιλογή του χρυσού δεν αφορούσε την αντιστάθμιση του κινδύνου των μετοχών ή του δολαρίου, αλλά την συμμετοχή τους σε μια καθαρά κερδοσκοπική άνοδο. Έτσι οι μικροί ιδιώτες επενδυτές εμφανίστηκαν στο τραπέζι που κινούνται οι μεγάλοι παίκτες, όπως είναι οι κεντρικές τράπεζες, οι ίδιες οι κυβερνήσεις και οι αγοραστές φυσικών μετάλλων για βιομηχανική χρήση.
Η τιμή του χρυσού, έχει αυξηθεί κατά 60% από την αρχή του έτους, όπως αποτιμάται από το βασικό και «λαϊκό» επενδυτικό προϊόν, το ETF SPDR Gold Shares (GLD).
Η τιμή του ασημιού έχει εκτοξευθεί ακόμη υψηλότερα, με άνοδο 78% από την αρχή του έτους, όπως αποτιμάται με βάση την πορεία του ETF iShares Silver Trust (SLV).
Την τελευταία εβδομάδα, ωστόσο, και τα δύο πολύτιμα μέταλλα παρουσιάζουν πτωτική πορεία, με τον χρυσό να χάνει 7% και το ασήμι 10%, με αποτέλεσμα το GLD να έχει υποχωρήσει κατά 7% και το SLV να έχει παρουσιάσει πτώση της τάξης του 11%, καθώς οι ιδιώτες επενδυτές αποχωρούσαν μαζικά, στα πλαίσια ενός εκτεταμένου «profit taking».
Οι περισσότεροι αναλυτές προέβησαν σε καθησυχαστικές δηλώσεις οι οποίες λίγο πολύ εκινούντο στα ίδια πλαίσια. Έτσι διαβάσαμε ότι η ανοδική πορεία του χρυσού και του ασημιού φαίνεται να έχει χάσει τη δυναμική της από την αρχή της προηγούμενης εβδομάδας, ότι η αγορά παρουσιάζει «υπεραγορασμένα» χαρακτηριστικά που οδήγησαν σε υπερθέρμανση και ότι η αντιστροφή δεν ήταν εντελώς απρόσμενη.
Παράλληλα οι αναλυτές σημείωσαν ότι οι επενδυτές των εμπορευμάτων και των πολύτιμων μετάλλων δεν θα πρέπει να πανικοβάλλονται για την βραχυπρόθεσμη υποχώρηση των τιμών του χρυσού και του ασημιού, ή «τουλάχιστον όχι ακόμη». Ότι τα θεμελιώδη στοιχεία δεν έχουν μεταβληθεί, με τη μακροπρόθεσμη ζήτηση να παραμένει σταθερή και ισχυρή. Και ότι η ένταση της ανόδου τον τελευταίο μήνα ήταν μάλλον αδικαιολόγητη, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε σε αυτήν την απότομη διόρθωση, με την πιθανότητα εμφάνισης βαθύτερης διόρθωσης να μην αποκλείεται.
Παρά μόνο μέσω ενός μπαράζ απότομων θετικών εξελίξεων, είτε από το μέτωπο του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ - Κίνας, είτε από το πλάνο του Πεκίνου σχετικά με την αποδολαριοποίηση του εμπορίου της Κίνας με τους εμπορικούς εταίρους της στη Νοτιοανατολική Ασία.
Ωστόσο, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Το έναυσμα για την απότομη υποχώρηση των τιμών δόθηκε από τους μηχανισμούς των ίδιων των αγορών.
Το Χρηματιστήριο Μελλοντικής Εκπλήρωσης της Σαγκάης (SHFE) και το Χρηματιστήριο Χρυσού της Σαγκάης (SGE) προέβησαν σε μια σειρά από ρυθμιστικές παρεμβάσεις, μεταξύ των οποίων ήταν και η αιφνιδιαστική αύξηση των «margin requirements» για τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures). Δηλαδή των «απαιτήσεων περιθωρίου», που είναι το ελάχιστο ποσό κεφαλαίου που πρέπει να διατηρεί ένας επενδυτής στον λογαριασμό του για να καλύψει πιθανές ζημίες, που θα προκύψουν ξαφνικά στις χρηματιστηριακές αγορές.
Παράλληλα αύξησαν και τα ημερήσια όρια διακύμανσης των τιμών, τα οποία διευρύνθηκαν από 12% σε 14% και για τα δύο μέταλλα, με σκοπό τον περιορισμό της υπερβολικής κερδοσκοπίας. Η αύξηση των απαιτήσεων για την διακράτηση των αγοραστικών θέσεων στα χρηματιστήρια, οδηγεί τους επενδυτές σε δυο επιλογές. Η πρώτη είναι να ενισχύσουν κεφαλαιακά τα «margins». Και η δεύτερη είναι να μειώσουν τις θέσεις τους.
Η απαίτηση των χρηματιστηριακών αρχών της Σαγκάης για αύξηση των «margins» προκάλεσε αυτόματα μαζικές ρευστοποιήσεις και μάλιστα μέσα στα διευρυμένα όρια τιμών. Καθώς οι επενδυτές προτίμησαν να πωλήσουν τα futures σε χρυσό και ασήμι, από τα οποία αποκόμιζαν ήδη σημαντικά κέρδη, παρά να καταθέσουν στους χρηματιστηριακούς λογαριασμούς τους, περισσότερα χρήματα για να διατηρήσουν τις θέσεις τους.
Έτσι η πτώση των τιμών λειτούργησε ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία, με τις λογιστικές ζημίες των χαρτοφυλακίων να απαιτούν νέες αυξήσεις των margins, που με τη σειρά τους οδήγησαν σε νέες πωλήσεις.
Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι σε αντίστοιχες ρυθμιστικές αλλαγές όσον αφορά τον χρυσό, είχαν προχωρήσει μέσα στον Οκτώβριο, τόσο το Χρηματιστήριο COMEX στις HΠΑ, όσο και το MCX στην Ινδία, δίχως όμως επιπτώσεις στις τιμές των πολύτιμων μετάλλων.
Η απότομη πτώση των τιμών χρυσού και ασημιού, η οποία πυροδοτήθηκε από μια απλή -αλλά καταλυτική- μεταβολή των «τεχνικών όρων» των χρηματιστηριακών συναλλαγών, προκάλεσε προς ώρας ένα κύμα αστάθειας και αμφιβολίας στις αγορές. Όμως τα κυρίαρχα επενδυτικά ερωτήματα έχουν σταθερές απαντήσεις. Θα σταματήσουν οι κεντρικές τράπεζες από όλον τον πλανήτη να αγοράζουν χρυσό;
Όχι, δεν θα σταματήσουν. Θα σταματήσει το Πεκίνο να αντικαθιστά το ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου που διαθέτει στα αποθεματικά του με φυσικό χρυσό; Όχι, δεν θα σταματήσει. Θα τερματιστεί η αγωνία για το μέλλον του αμερικανικού δολαρίου; Όχι, δεν θα σταματήσει. Επομένως, ο δρόμος εξακολουθεί να είναι «προς τα πάνω», παρ’ όλο που η συνέχιση της εκρηκτικής ανόδου, με αυτούς τους ρυθμούς δεν είναι βιώσιμη.
Η ANZ έδωσε πρόσφατα νέα τιμή-στόχο για τον χρυσό τα $4.700/oz, η UBS τα $4.700/oz, η Goldman Sachs τα $4.900/oz και η Societe Generale, η HSBC, η Bank of America, τα $5.000/oz μέχρι το τέλος του 2026, επισφραγίζοντας τις εκτιμήσεις για την περαιτέρω ανοδική πορεία προς το μέλλον.
Ωστόσο, με τον χρυσό να έχει μετατραπεί από «μακροπρόθεσμη επένδυση ασφάλειας και αντιστάθμιση κινδύνου» σε «χρηματιστηριακό προϊόν ενσωμάτωσης προσδοκιών», η συμπεριφορά του πλέον θα υπόκειται βραχυπρόθεσμα και στις πιέσεις από τη μεταβλητότητα και την ψυχολογική διάθεση των ιδιωτών επενδυτών.
