Τις τελευταίες ημέρες, ο χρυσός έφτασε σε νέα υψηλά. Τι ελκύει πλέον τους επενδυτές στο πολύτιμο μέταλλο, ώστε να του δίνουν αποτίμηση-ρεκόρ; Καταρρέει το δολάριο ή έχουμε μπροστά μας μια ασύλληπτη φούσκα που ετοιμάζεται να σκάσει; Με απλή παρατήρηση και κοινή λογική μπορούμε να απαντήσουμε στα παραπάνω ερωτήματα.
Ας κοιτάξουμε γύρω μας. Τι μπορεί να αντικαταστήσει το δολάριο; Μήπως το ευρώ; Ποια είναι η κύρια βιομηχανία της Ευρώπης; Μα προφανώς η βιομηχανία παραγωγής ρυθμίσεων των Βρυξελλών. Η Ευρώπη απέτυχε να συμμετάσχει τόσο στην τρίτη βιομηχανική επανάσταση του Ίντερνετ, όσο και στην τέταρτη του AI. Η αυτοκινητοβιομηχανία έχει μείνει ασθμαίνουσα και με τις εισαγωγές από την Κίνα, η ισχύς της μένει να φανεί. Μην ξεχνάμε και τη Γαλλία… Το ευρώ, λοιπόν, δεν φαίνεται ικανό να πάρει τη θέση του δολαρίου. Μήπως το Ρενμίνμπι μέσω των Μπρικς; Δηλαδή η κινεζική οικονομία των capital controls, μαζί με την τουρκική λίρα των μηδενικών επιτοκίων λόγω θρησκείας και το ρούβλι των κυρώσεων και των πολέμων, θα ανατρέψουν το δολάριο; Μάλλον η απο-δολαριοποίηση μοιάζει περισσότερο με φαντασίωση παρά με σοβαρό σενάριο.
Όσο για το ενδεχόμενο φούσκας, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Στις αρχές του χρόνου μιλούσαμε για υπερβολικές αποτιμήσεις. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν μεσολαβήσει δύο τρίμηνα πανίσχυρης κερδοφορίας, ιδίως των εταιρειών τεχνολογίας. Οι μετοχές παραμένουν ακριβές, αλλά όχι όσο ήταν στις αρχές του έτους. Φαίνεται, προς το παρόν, πως αντί για φούσκα έχουμε εξομάλυνση.
Συνεπώς, η εκτόξευση του χρυσού τι μας δείχνει; Από τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι κεντρικές τράπεζες διοχέτευσαν ασύλληπτες ποσότητες ρευστότητας. Κατ’ επέκταση, αυτά τα χρόνια είδαμε διόγκωση του δημοσίου χρέους και μικρές φούσκες εδώ κι εκεί. Τα κρυπτονομίσματα, οι εταιρείες λευκών επιταγών (SPAC) και οι εταιρείες-μιμίδια είναι μερικά παραδείγματα.
Το σοκ του πληθωρισμού και ο εκτροχιασμός των ελλειμμάτων στις ΗΠΑ και, σε έναν βαθμό, στη Γαλλία, αποτελούν τις τελευταίες πράξεις αυτού του έργου. Έχει καταστεί πλέον σαφές ότι οι διασώσεις των οικονομιών μέσω ατελείωτου δανεισμού, όπως έγινε το 2008 και το 2020-2021, δεν είναι πλέον δυνατές. Προφανώς, οι αγορές το καταλαβαίνουν αυτό. Μπορεί οι αποτιμήσεις των μετοχών να είναι ιστορικά υψηλές, αλλά τα ομόλογα δεν είναι ελκυστικά. Η υπερβολική ρευστότητα που υπάρχει στο σύστημα βλέπει ως μοναδικό ασφαλές καταφύγιο τον χρυσό.
Οι επενδυτές πλέον δεν είναι διατεθειμένοι να παίρνουν υπέρμετρα ρίσκα. Η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι, προσδοκώντας ανάπτυξη από την πρόοδο του AI. Πέρα από τους δασμούς και μερικά αμελητέα δημοσιονομικά μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση Τραμπ, ουσιαστική βελτίωση στο έλλειμμα δεν φαίνεται. Προφανώς οι επενδυτές δεν τοποθετούνται με ευχολόγια. Έως ότου οι ΗΠΑ αποδείξουν ότι μπορούν να αναπτυχθούν δυναμικά, ο χρυσός παραμένει το μοναδικό καταφύγιο που εμπνέει ουσιαστική εμπιστοσύνη στους επενδυτές.
* Ο Ηλίας Αρβανιτάκης είναι Οικονομολόγος - Αναλυτής, Morgan Stanley
