Πριν λίγες ημέρες και κατά την διάρκεια μιας δημόσιας συζήτησης με τον πρωθυπουργό, ο καθηγητής του ΕΚΠΑ κ. Κωστής είπε μιλώντας για τα προβλήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: «Υπάρχει μια πολύ απλή λύση: οι πανεπιστημιακοί να κάνουν την δουλειά τους και τα πανεπιστήμια να τα διοικούν άλλοι». Δυστυχώς, η κουβέντα συνέχισε σε διαφορετικό μονοπάτι.
Στην ελληνική κοινωνία έχουμε συνηθίσει να ζούμε με πολλούς «ελέφαντες στο δωμάτιο» και ένας από αυτούς είναι η συλλογική πεποίθηση πως ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα οφείλει να διοικείται αποκλειστικά και μόνο από εκπαιδευτικούς. Ουαί και αλίμονο σε όποιον υποστηρίξει δημοσίως αυτό που είπε ο κ. Κωστής! «Τι δουλειά έχουν οι αδίστακτοι μάνατζερ μέσα σε ένα σχολείο, τι νεοφιλελεύθερα πράγματα είναι αυτά», θα πει η κοινωνία. Η ίδια κοινωνία βεβαίως δε θα απαιτήσει η ΔΕΗ να διοικείται από ηλεκτρολόγους ή τα διυλιστήρια από χημικούς. Εκεί, η παρουσία ενός ανθρώπου που γνωρίζει πως να κουμαντάρει μια επιχείρηση και να φέρνει αποτελέσματα θεωρείται φυσιολογική και επιβεβλημένη.
Δεν θα ασχοληθούμε εδώ με το γιατί υπάρχει αυτή η στρεβλή συλλογική πεποίθηση για την εκπαίδευση, αποτέλεσμα προπαγάνδας και συντεχνιακών αγώνων πολλών δεκαετιών. Δε χρειάζεται άλλωστε ιδιαίτερη επιχειρηματολογία για να καταλάβει ο κοινός νους πως ο άνθρωπος που δουλειά του είναι να ανάψει την σπίθα της μάθησης σε μια τάξη παιδιών, δεν υποχρεούται να γνωρίζει και πως διοικείται ένας οργανισμός.
Χρειάζεται όμως κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα τον δικό του CEO? Οπωσδήποτε! Αλλά τι είδους CEO;
Κάθε μικρό ή μεγάλο σχολείο είναι μια ξεχωριστή επιχείρηση με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα. Και κάθε επιτυχημένη επιχείρηση, δημόσια ή ιδιωτική, υπηρετεί κάποιο ξεκάθαρο όραμα και προσθέτει συγκεκριμένη αξία στην κοινωνία που την εμπιστεύεται – για τον λόγο αυτό άλλωστε και επιτυγχάνει.
Ποιο όραμα οφείλει να υπηρετεί ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα; Μα, να συμβάλλει θετικά στον συνεχή μετασχηματισμό της κοινωνίας παρακολουθώντας τις αλλαγές που φέρνει η εποχή και να γίνεται σημείο αναφοράς και εμπιστοσύνης για την κοινότητα που καθημερινά χτίζεται γύρω του. Διότι, άλλο σχολείο (ή πανεπιστήμιο) χρειάζεται το Κολωνάκι, άλλο η Ψέριμος και άλλο το Σουφλί.
Αν συμφωνούμε λοιπόν στα παραπάνω, καταλαβαίνουμε πως δεν είναι εύκολο σε μία κεντρική διοίκηση να διαφοροποιεί και να προσαρμόζει την παρεχόμενη εκπαίδευση στις ανάγκες κάθε τοπικής κοινότητας. Αντιθέτως, κάθε μικρό ή μεγάλο εκπαιδευτικό ίδρυμα οφείλει να διοικείται αυτόνομα από τον κατάλληλο άνθρωπο ο οποίος θα μπορεί να μετουσιώσει το παιδαγωγικό όραμα σε πράξεις και σε μετρήσιμα αποτελέσματα, ποιοτικά και ποσοτικά. Και να το κάνει αυτό εμπνέοντας & κινητοποιώντας τους συνεργάτες του (δηλαδή τους δασκάλους) ώστε να δίνουν καθημερινά τον καλύτερο τους εαυτό, με ενθουσιασμό και με αγάπη για τα παιδιά που τους εμπιστευόμαστε.
Τι οφείλει λοιπόν να κάνει ο άνθρωπος που θα διοικήσει ένα σχολείο? Πρώτα απ’ όλα, να πιστέψει και να οικειοποιηθεί το όραμα που καλείται να υπηρετήσει! Και στην συνέχεια, να χαράξει την στρατηγική μέσα από την οποία θα το υλοποιήσει προσθέτοντας αξία στην κοινότητα.
Θα πρέπει φυσικά να γνωρίζει πως (και να μπορεί!) να επιλέξει τους συνεργάτες του. Να έχει την δυνατότητα να συγκροτήσει σε σύντομο βάθος χρόνου την ομάδα που κρίνει πως χρειάζεται. Και αφού τους επιλέξει, να βρει τον τρόπο να τους εμπνεύσει και να τους κινητοποιήσει ώστε να πιστέψουν και αυτοί στο ίδιο όραμα και να δουλέψουν με ενθουσιασμό για την επίτευξη του.
Διότι ο άνθρωπος αυτός κατανοεί πως κάθε εκπαιδευτικός οργανισμός είναι πάνω απ’ όλα άνθρωποι: οι δάσκαλοι, τα παιδιά, οι οικογένειες τους και η ευρύτερη κοινωνία που περιστρέφεται τριγύρω. Και γνωρίζει πως μόνο αν όλοι οι παραπάνω μοιραστούν τον ίδιο στόχο και αποκτήσουν κοινές αξίες, ο οργανισμός θα μπορέσει να ανθίσει και να διαδράσει ουσιαστικά με την κοινότητα, μέσα από τη συνεχή αξιολόγηση και τον επανασχεδιασμό του παραγόμενου αποτελέσματος.
Ικανότητα να κινητοποιεί λοιπόν, αγάπη για τον άνθρωπο, ευχέρεια στην επικοινωνία και πίστη πως ένα σχολείο μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Αυτά θα πρέπει να διαθέτει ο CEO κάθε εκπαιδευτικού ιδρύματος, πέρα φυσικά από την ικανότητα να αναπτύσσει & να διοικεί συστήματα και ανθρώπους. Και οπωσδήποτε την απαραίτητη ελευθερία δράσης ώστε να εμπνέει κάθε στιγμή τα παιδιά και τους συνεργάτες του να βελτιώνουν τον κόσμο στον οποίο ζουν, μέσα από το χτίσιμο ενός καλύτερου, μοναδικού & διαφορετικού σχολείου.
Η επόμενη ερώτηση νομοτελειακά, είναι: «και που θα τους βρούμε αυτούς τους CEO;».
Ας αλλάξουμε πρώτα το θεσμικό πλαίσιο ώστε να κάνουμε την διοίκηση ενός εκπαιδευτικού οργανισμού μια αυτόνομη & επιθυμητή δουλειά για ικανούς ανθρώπους με οράματα και με φιλοδοξίες, και μετά οι CEO θα έρθουν…..
*Γιάννης Γιαννούδης, (συνιδρυτής στο σχολείο Dorothy Snot & στην διαδικτυακή πλατφόρμα έμπνευσης thewhycommunity.com)
