Η υπογεννητικότητα και η συνεχής μείωση του πληθυσμού συνιστούν ίσως τη σοβαρότερη πρόκληση για την κοινωνική συνοχή και την οικονομική βιωσιμότητα της χώρας. Δεν επηρεάζουν μόνο τους μακροοικονομικούς δείκτες, αλλά και κάθε πτυχή της καθημερινότητας: τα σχολεία αδειάζουν, οι τοπικές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να επιβιώσουν, οι υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας λειτουργούν με ολοένα λιγότερους πόρους.
Στον Έβρο, ωστόσο, οι συνέπειες είναι ακόμη πιο ορατές: χωριά που αδειάζουν, σχολεία που υπολειτουργούν, υπηρεσίες υποστελεχωμένες που δυσκολεύονται να παρέχουν στοιχειώδεις υπηρεσίες στους πολίτες. Ο νομός χάνει τις τελευταίες δεκαετίες το πιο δυναμικό τμήμα του πληθυσμού του, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο: λιγότερος ενεργός πληθυσμός σημαίνει περιορισμένη οικονομική ζωή, και αυτή με τη σειρά της οδηγεί σε περαιτέρω μείωση του πληθυσμού.
Απέναντι σε αυτή την τάση, απαιτείται πολιτική δράση και σχεδιασμός. Η Θράκη και ιδιαίτερα ο Έβρος δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με την ίδια λογική που ισχύει για τα μεγάλα αστικά κέντρα. Οι αποστάσεις, οι ελλιπείς υποδομές και η περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες καθιστούν την καθημερινότητα δύσκολη για νοικοκυριά, επαγγελματίες και επιχειρήσεις. Γι’ αυτό, πέρα από τα οριζόντια φορολογικά κίνητρα, απαιτούνται στοχευμένες πολιτικές περιφερειακής ανάπτυξης που θα ενισχύουν την τοπική οικονομία, θα δημιουργούν νέες ευκαιρίες απασχόλησης και θα κάνουν την εγκατάσταση στον Έβρο πραγματική επιλογή ζωής.
Πρακτικά αυτό σημαίνει: κίνητρα για εγκατάσταση νέων ζευγαριών, προγράμματα στέγασης και επιχειρηματικότητας, βελτίωση μεταφορών και υποδομών, επαρκείς υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης. Ένας νέος γιατρός ή δάσκαλος δεν θα επιλέξει να μείνει σε ένα χωριό αν δεν υπάρχουν οι βασικές συνθήκες διαβίωσης. Αντίθετα, με σύγχρονα σχολεία, πρόσβαση σε υπηρεσίες και προοπτική επαγγελματικής ανάπτυξης, ο Έβρος μπορεί να ξαναγίνει τόπος επιλογής.
Το ζητούμενο δεν είναι μόνο να συγκρατηθεί ο πληθυσμός, αλλά να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ανάπτυξη. Η περιφερειακή ανάπτυξη δεν είναι θεωρητική έννοια. Το κράτος, αξιοποιώντας ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους, οφείλει να επενδύσει σε δράσεις που θα αναζωογονήσουν την τοπική οικονομία με έμφαση στους αγρότες και τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες. Μόνο έτσι θα διατηρηθούν οι επιχειρήσεις βιώσιμες, τα χωράφια παραγωγικά και τα σχολεία γεμάτα παιδιά.
Το δημογραφικό απαιτεί ολοκληρωμένο σχέδιο και σταθερές πολιτικές με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Χρειάζεται ένα κοινό όραμα που θα συνδέει την ανάπτυξη με την κοινωνική συνοχή, μεταφρασμένο σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις για κάθε περιοχή. Ειδικά για τις ακριτικές περιοχές, όπως ο Έβρος, είναι αναγκαίο ένα συνεκτικό πλέγμα δράσεων που θα στηρίξει όσους ζουν εκεί και θα προσελκύσει νέους να επενδύσουν τη ζωή τους σε αυτή την όμορφο τόπο.
Η επένδυση στον Έβρο δεν είναι μόνο τοπική υπόθεση· είναι προϋπόθεση για μια ισορροπημένη και βιώσιμη ανάπτυξη σε ολόκληρη τη χώρα.
* Η Μπέρδου Σ. Αικατερίνη είναι νομικός
