Ο Πούτιν χάνει «ακροατές» στην Ευρώπη
AP
AP

Ο Πούτιν χάνει «ακροατές» στην Ευρώπη

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αποτέλεσε τον καταλύτη εξελίξεων στις απόψεις των Ευρωπαίων για τη Ρωσία και τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Οι θετικές απόψεις για τον Ρώσο πρόεδρο και τη χώρα του έχουν εξανεμιστεί, δίνοντας χώρο σε άλλες δυνάμεις, καθώς ταυτόχρονα ο αντιαμερικανισμός υποχωρεί, φέρνοντας πιο κοντά τις δύο όχθες του Ατλαντικού.

Το μεγάλο σοκ που προκάλεσε η απόφαση του Βλαντιμίρ Πούτιν να αψηφήσει τη διεθνή τάξη και η πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία έχει μεταβάλει τις απόψεις των Ευρωπαίων για τη Ρωσία. Πλέον, το οπισθοδρομικό καθεστώς του Πούτιν αντιμετωπίζεται με διαφορετικό τρόπο σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Ένα στοιχείο το οποίο μεταξύ άλλων παρουσιάζεται σε μία έρευνα του ευρέως γνωστού ινστιτούτου Pew Research, προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Παραδοσιακά, οι Ευρωπαίοι που υποστηρίζουν τα λαϊκίστικα δεξιόστροφα κόμματα τείνουν πολύ περισσότερο από κάθε άλλο Ευρωπαίο να εκφράζουν θετική άποψη για τη Ρωσία, αλλά και τον πρόεδρο της Βλαντιμίρ Πούτιν. Η εισβολή στην Ουκρανία και οι εξελίξεις το τελευταίο διάστημα είχαν ως αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά η υποστήριξη προς τη Ρωσία του Πούτιν, εντός του στρατοπέδου των λαϊκιστών.

Αυτή η τάση εντοπίζεται ανά όλη την Ευρώπη, αλλά ορισμένες χώρες έχουν ιδιαίτερη σημασία. Για παράδειγμα, η πτώση στην αποδοχή της Ρωσίας και του Πούτιν έχει γίνει ιδιαίτερα αισθητή στη γειτονική Ιταλία. Αυτό έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον, αν αναλογιστεί κάποιος τα πολλά λαϊκίστικα κόμματα δεξιάς κατεύθυνσης που έχουν καταφέρει να βρεθούν στην εξουσία τα προηγούμενα χρόνια. 

Σήμερα, ο ακροδεξιός σχηματισμός των Αδελφών της Ιταλίας, ο οποίος έχει φέρει την Τζώρτζια Μελόνι στην καρέκλα της πρωθυπουργού αποτελεί ένα τέτοιο παράδειγμα. Ακόμα κι η συμμαχία στην οποία στηρίζεται η Μελόνι αποτελείται από στους ακροδεξιούς της Λέγκας του Βορρά και του πολύπειρου Μπερλουσκόνι. 

Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι στην Ιταλία οι θετικές γνώμες για τη Ρωσία έχουν μειωθεί στο μισό, μεταξύ των υποστηρικτών του Μπερλουσκόνι και του Σαλβίνι, των δεξιών και των ακροδεξιών σχηματισμών δηλαδή. Αυτή η μείωση αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό που έχει παρουσιαστεί σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, φέρνοντας την Ιταλία στην κορυφή αυτής της λίστας.

Αλλά η Ιταλία δεν είναι η μόνη περίπτωση που εντοπίζεται αυτό το φαινόμενο. Οι θετικές γνώμες για τη Ρωσία του Πούτιν μειώθηκαν και σε άλλη μία κομβική ευρωπαϊκή χώρα, την Γαλλία. Το Παρίσι αποτελεί ιστορικά ένα βασικό αισθητήρα για την πορεία που διαγράφει η ήπειρος και φαίνεται πως κάτι τέτοιο ισχύει και σε αυτή την περίπτωση. 

Όπως δηλαδή στην Ευρώπη που οι υποστηρικτές των δεξιόστροφων λαϊκίστικών κομμάτων χάνουν την εμπιστοσύνη τους στη Ρωσία, μια πλειοψηφία του ακροδεξιού εθνικού μετώπου της Μαρίν Λεπέν έχει αλλάξει στάση απέναντι στη Μόσχα. Το 2020, πάνω από το μισό των υποστηρικτών του Εθνικού Μετώπου, εξέφραζαν θετική γνώμη για τη Ρωσία, ενώ μετά την εισβολή στην Ουκρανία, μόλις το ένα πέμπτο διατυπώνει μία τέτοια άποψη. Η πτώση στη δημοτικότητα της Ρωσίας είναι τεράστια.

Βέβαια παρά την πτώση της υποστήριξη σε όλη την Ευρώπη, όσοι προέρχονται από λαϊκίστικα κόμματα, εξακολουθούν να βλέπουν πιο θετικά τη Ρωσία, σε σχέση με τους υπόλοιπους ευρωπαίους. Η Ελλάδα αποτελεί μία τέτοια περίπτωση, καθώς για παράδειγμα όσοι πρόσκεινται στην Ελληνική Λύση του Κ. Βελόπουλου, σύμφωνα με το Pew Research Center, είναι πολύ πιο πιθανό να εκφραστούν υπέρ του Πούτιν, σε τριπλάσιο βαθμό από τους υπόλοιπους Έλληνες. Σε αυτό βέβαια μετράει και η κατεύθυνση του αρχηγού του κόμματος, στον δημόσιο λόγο και την πολιτική ζωή.

Η άλλη όψη αυτής της τάσης παρουσιάζει επίσης ενδιαφέρον. Αντίστοιχα με την πτώση της υποστήριξης προς τη Ρωσία, ιδιαίτερα εντός των λαϊκίστικών δεξιόστροφων σχηματισμών, η εισβολή στην Ουκρανία έχει βελτιώσει την εικόνα των Αμερικανών στην Ευρώπη. Αυτό είναι σημαντικό, αν ληφθεί υπόψιν πόσο αρνητικά ή με προκατάληψη αντιμετωπίζονταν οι Αμερικανοί ή και πρωτοβουλίες που ξεκινούσαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι τώρα.

Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως μέχρι πρόσφατα ο αντιαμερικανισμός και η επιφυλακτικότητα απέναντι στις θέσεις των ΗΠΑ ήταν ένα κυρίαρχο στοιχείο. Οι ευρωπαίοι πάντως τώρα νιώθουν κοντύτερα στους Αμερικανούς σε σχέση με τους Ρώσους ή και τους κινέζους. Οι τελευταίες εξελίξεις τους έχουν ωθήσει να εμπιστεύονται περισσότερο τους υπερατλαντικούς φίλους τους.

Αυτό είναι μια τάση που έχει ξεκινήσει την περασμένη δεκαετία και κορυφώθηκε τον τελευταίο καιρό, με σημείο καμπής την εισβολή της Ρωσίας του Πούτιν στην Ουκρανία. Ακόμα και σε χώρες όπως η Ουγγαρία η και η Ελλάδα που αρκετοί κοίταζαν με πιο θετική μάτια τη Ρωσία, η και την Ιταλία, η κατάσταση πλέον έχει αλλάξει.