Μια μικρή ομάδα χωρών, με επικεφαλής την Κίνα και τη Ρωσία, έχει επανειλημμένα επιχειρήσει να μπλοκάρει τη χρηματοδότηση προγραμμάτων που σχετίζονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα στα Ηνωμένα Έθνη κατά την τελευταία πενταετία, σύμφωνα με έκθεση της μη κερδοσκοπικής Διεθνούς Υπηρεσίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ISHR).
Η έκθεση αναφέρει προτάσεις για μεγάλες περικοπές στο Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ και για την κατάργηση της χρηματοδότησης ορισμένων ερευνών του ΟΗΕ, χαρακτηρίζοντας αυτές τις κινήσεις ως «εργαλειοποίηση της διαδικασίας του προϋπολογισμού».
Αν και οι προσπάθειες αυτές, που έγιναν σε κεκλεισμένων των θυρών συνεδριάσεις του ΟΗΕ, δεν στέφθηκαν με επιτυχία, οι συντάκτες της έκθεσης εξέφρασαν ανησυχία σε μια περίοδο που τα Ηνωμένα Έθνη αντιμετωπίζουν οικονομική κρίση και καθώς η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αποσύρεται από την πολυμερή διπλωματία.
Η Κίνα απορρίπτει την έκθεση ως «αβάσιμη»
Η αποστολή της Κίνας στα Ηνωμένα Έθνη, στη Νέα Υόρκη, απέρριψε την έκθεση χαρακτηρίζοντάς την «αβάσιμη».
«Η Κίνα υποστηρίζει σταθερά ότι ο ΟΗΕ πρέπει να κατανέμει ισόρροπα τους πόρους του στους τρεις πυλώνες του: ειρήνη και ασφάλεια, ανάπτυξη και ανθρώπινα δικαιώματα», ανέφερε η κινεζική αποστολή σε ανακοίνωσή της.
«Τα τελευταία χρόνια, χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες όλων των πλευρών, οι δημοσιονομικοί πόροι για τα ανθρώπινα δικαιώματα συνέχισαν να αυξάνονται», προστίθεται στην ανακοίνωση.
Επικίνδυνο προηγούμενο και αυξανόμενη επιρροή Κίνας και Ρωσίας
Ο Ραφαέλ Βιάνα Ντέιβιντ, διευθυντής προγραμμάτων του ISHR για την Κίνα και τη Λατινική Αμερική, προειδοποίησε ότι οι προτάσεις αυτές δημιουργούν ένα επικίνδυνο προηγούμενο και καταδεικνύουν μια αυξανόμενη τάση «να τίθεται η αρχή της μη παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις των κρατών πάνω από τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, που στο παρελθόν υπήρξαν από τα πιο ενεργά μέλη του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στη Γενεύη, αποσύρθηκαν επί Τραμπ, υποστηρίζοντας ότι το Συμβούλιο διακατέχεται από «προκατάληψη κατά του Ισραήλ».
«Αυτό θα δημιουργήσει χώρο για την Κίνα και τη Ρωσία να ενισχύσουν την επιρροή τους στις δημοσιονομικές διαδικασίες του ΟΗΕ σε μια περίοδο κρίσιμων θεσμικών μεταρρυθμίσεων», σημειώνει η έκθεση.
Προτάσεις μπλοκαρίσματος χρηματοδότησης ερευνών
Μία από τις προτάσεις που υπέβαλαν από κοινού η Κίνα και η Ρωσία το 2021 επεδίωκε να μπλοκάρει όλους τους πόρους για περίπου 17 έργα που είχαν δημιουργηθεί από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Γενεύης, σύμφωνα με περίληψη της πρότασης που περιλαμβάνεται στην έκθεση.
Μια άλλη πρόταση, του 2024, που υποστηρίχθηκε από την Κίνα, τη Ρωσία και άλλες χώρες, στόχευε να μπλοκάρει όλους τους πόρους για έρευνες σχετικά με το Ιράν, τη Βόρεια Κορέα, την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, την Ερυθραία, το Σουδάν και τη Βενεζουέλα.
Η έκθεση βασίζεται σε δεκάδες συνεντεύξεις με διπλωμάτες, ειδικούς και αξιωματούχους του ΟΗΕ, καθώς και σε ανάλυση δημόσιων και εσωτερικών εγγράφων του οργανισμού που καλύπτουν την περίοδο 2019–2024.
Η στάση της Κίνας και της Ρωσίας
Η Κίνα δηλώνει στις συνεδριάσεις του ΟΗΕ ότι υποστηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά εκφράζει ανησυχία για «παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις των κρατών». Υποστηρίζει, ωστόσο, τη χρηματοδότηση ορισμένων πτυχών, όπως τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα.
Η Ρωσία έχει εκφράσει δημόσια την αντίθεσή της σε έρευνες του ΟΗΕ που στοχεύουν το δικό της ιστορικό ή εκείνο των συμμάχων της.
Το έργο του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα λαμβάνει μόλις το 5% του τακτικού προϋπολογισμού του οργανισμού, και οι ελλείψεις χρηματοδότησης έχουν ήδη προκαλέσει καθυστερήσεις, όπως στην έρευνα για το Κονγκό.
Ο Ύπατος Αρμοστής Βόλκερ Τουρκ έχει επίσης προειδοποιήσει ότι οι περικοπές αυτές θα αποδυναμώσουν τις διεθνείς προσπάθειες για λογοδοσία και δικαιοσύνη.
