Οι Κούρδοι οι οποίοι τα τελευταία χρόνια είναι παραγκωνισμένοι στην τουρκική πολιτική σκηνή θα μπορούσαν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην εκλογική αναμέτρηση του Μαΐου, η οποία θα κρίνει αν ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν θα καταφέρει να ανανεώσει τη θητεία του στην προεδρία μετά από περισσότερες από δύο δεκαετίες στην εξουσία.
Το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) αποτελεί δυνητικά παράγοντα-κλειδί στην εκλογική αναμέτρηση, αν και δικαστική προσφυγή για την απαγόρευσή του μπορεί να σημαίνει ότι θα πρέπει να βρεθεί υπό τη σκέπη νέας κομματικής ομπρέλας.
Ο πληθωρισμός και ο σεισμός
Η εκτίναξη του πληθωρισμού και η δημόσια κριτική για τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση αντέδρασε στον καταστροφικό σεισμό του Φεβρουαρίου, ο οποίος σκότωσε τουλάχιστον 48.000 ανθρώπους στην Τουρκία, έχουν οδηγήσει τον Ερντογάν και το κόμμα του ΑΚ στην πιο δύσκολη εκλογική πρόκληση που έχουν ποτέ αντιμετωπίσει.
Για πολλά χρόνια ο Ερντογάν φλέρταρε τους Κούρδους, οι οποίοι αποτελούν περίπου το 20% του πληθυσμού της Τουρκίας, κερδίζοντας υποστήριξη στο κυρίως κουρδικό νοτιοανατολικό τμήμα με κινήσεις για την ενίσχυση των κουρδικών δικαιωμάτων, την οικονομική πρόοδο και την προσπάθεια να τερματιστεί η σύγκρουση με τους Κούρδους μαχητές.
Αλλά η υποστήριξη των Κούρδων έχει ελαχιστοποιηθεί, καθώς η κυβέρνηση του Ερντογάν έχει υιοθετήσει πιο σκληρή εθνικιστική γραμμή, ενώ οι αντίπαλοί του έχουν προσεγγίσει το φιλοκουρδικό HDP καλώντας το να υποστηρίξει τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, τον επικεφαλής του CHP, τον οποίο τα κόμματα της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ως υποψήφιό τους.
Ελευθερία και ισότητα
Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι το ποσοστό του HDP ξεπερνά το 10%, το κόμμα θα μπορούσε να παίξει καθοριστικό ρόλο σε μια αναμέτρηση που θα κρίνει ποιος θα ηγηθεί της Τουρκίας και αν θα συνεχιστεί η οικονομική πολιτική του Ερντογάν που κάποτε έφερε ανάπτυξη και οικοδομική έκρηξη, αλλά που τώρα έχει οδηγήσει τους Τούρκους στο να παλεύουν με πληθωρισμό 55%.
Το κουρδικό κόμμα είχε συνομιλίες με τον Κιλιτσντάρογλου τη Δευτέρα και αναμένεται να ανακοινώσει αυτή την εβδομάδα αν θα τον υποστηρίξει.
Ο βουλευτής του HDP Ιμάμ Τασκιέ δήλωσε ότι ο Κιλιτσντάρογλου αναγνώρισε το «κουρδικό πρόβλημα», όροι που θυμίζουν τη γλώσσα που χρησιμοποίησε ο Ερντογάν τα προηγούμενα χρόνια, όταν αναζητούσε την κουρδική υποστήριξη.
Τώρα, τόνισε ο ίδιος, ο Ερντογάν «στρίμωξε τις ελευθερίες, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κουρδικό πρόβλημα».
Ο Τασκιέ δήλωσε ότι δέχτηκε επίπληξη από τον πρόεδρο του κοινοβουλίου πριν από τρεις μήνες, επειδή εκφώνησε ομιλία στα κουρδικά και όχι στα τουρκικά.
Χιλιάδες μέλη του HDP, βουλευτές και δήμαρχοι έχουν φυλακιστεί ή στερηθεί τις θέσεις τους τα τελευταία χρόνια.
Το 2019, το HDP συνεργάστηκε με την αντιπολίτευση για να νικήσει τους υποψηφίους δημάρχους του κυβερνώντος κόμματος AK σε μεγάλες πόλεις.
«Δεν νομίζω ότι οι ψηφοφόροι του HDP θα δυσκολευτούν να ψηφίσουν τον Κιλιτσντάρογλου, δεδομένων των πρόσφατων προσπαθειών του να χτίσει γέφυρες τόσο με τους Κούρδους όσο και με τους συντηρητικούς ψηφοφόρους», δήλωσε ο Βαχάπ Κοσκούν, ακαδημαϊκός νομικής στο Πανεπιστήμιο Dicle του Ντιγιάρμπακιρ.
Ενώ η αντιπολίτευση χτίζει γέφυρες, το Κόμμα AK του Ερντογάν έχει συμμαχήσει με το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) από το 2015, όταν κατέρρευσε ειρηνευτική διαδικασία με στόχο τον τερματισμό εξέγερσης στη νοτιοανατολική Τουρκία. Το MHP είναι σταθερός αντίπαλος του κουρδικού κινήματος και των αιτημάτων του για πολιτιστικά δικαιώματα.
Η εκλογική δύναμη των Κούρδων
Έρευνα της εταιρείας δημοσκοπήσεων SAMER στα τέλη του 2022 έδειξε ότι η υποστήριξη του κόμματος AK στα νοτιοανατολικά είχε μειωθεί από το 2018, ενώ η υποστήριξη προς το φιλοκουρδικό HDP είχε διατηρηθεί σταθερή.
Ο Σερίφ Αϊντίν, ο περιφερειακός επικεφαλής του κόμματος AK στο Ντιγιάρμπακιρ, δήλωσε στο Reuters ότι οι δημοσκοπήσεις ήταν παραπλανητικές και απέρριψε την κριτική για την αντιμετώπιση της κρίσης από την κυβέρνηση.
«Προσπαθήσαμε το καλύτερο δυνατό και ο λαός μας εμπιστεύεται μόνο τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μεταξύ των πολιτικών σε αυτή τη χώρα για να επουλώσει αυτές τις πληγές», είπε.
Ωστόσο, κάτοικοι του Ντιγιάρμπακιρ, το οποίο επλήγη από τον σεισμό, αν και λιγότερο σοβαρά από άλλες πόλεις, εξακολουθούν να λένε ότι η κυβέρνηση δεν ανταποκρίθηκε επαρκώς. «Αν είχαν λάβει μέτρα, δεν θα είχαν πεθάνει τόσοι πολλοί άνθρωποι», δήλωσε ο 55χρονος Μεχμέτ Μπεκτάς.
Οι νομικές «εκπλήξεις» ενόψει των εκλογών από τον Ερντογάν θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν τον ρόλο του HDP, το οποίο συγκέντρωσε ποσοστό 12% στις εθνικές εκλογές του 2018.
