Γιατί η Ρωσία επέστρεψε στη συμφωνία για τα σιτηρά
Shutterstock
Shutterstock
Ουκρανία

Γιατί η Ρωσία επέστρεψε στη συμφωνία για τα σιτηρά

Αφού η Μόσχα προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τα τρόφιμα ως εργαλείο πίεσης απέναντι στην Ουκρανία και τη Δύση, η απόπειρα της γύρισε μπούμερανγκ. Η τιμή των σιτηρών εκτινάχθηκε διεθνώς με αυξήσεις έως και 6%, επηρεάζοντας ιδιαίτερα τις αναπτυσσόμενες χώρες, που το Κρεμλίνο υποστήριζε ότι θέλει να στηρίξει κι η Μόσχα επέστρεψε εκών άκων στη συμφωνία, φροντίζοντας πάντα να δείξει τη στενή σχέση με την Τουρκία του Ερντογάν.

Καθώς η συμφωνία που επετεύχθη για τη μεταφορά σιτηρών από την Ουκρανία έληγε τον Νοέμβριο, το Κρεμλίνο θεώρησε πως θα μπορούσε να το εκμεταλλευθεί εργαλειακά, ώστε να εξασφαλίσει κάποιες παραχωρήσεις από τη Δύση στο ουκρανικό ζήτημα. Όσο κι αν το Κίεβο αρνήθηκε πως βρίσκεται πίσω από τα χτυπήματα στο ρωσικό ναύσταθμο, η Μόσχα το χρησιμοποίησε ως πρόσχημα, ώστε να κάνει μία επίδειξη ισχύος με την ανακοίνωση της εγκατάλειψης της συμφωνίας της Κωνσταντινούπολης του Ιουλίου. Να αποτρέψει δηλαδή πιθανές απαντήσεις των Ουκρανών σε δικά της χτυπήματα, χρησιμοποιώντας ως αντιπαράδειγμα τις μικρές καταστροφές που υπέστη ο στόλος της στον Κόλπο της Σεβαστούπολης.

Ο τυχοδιωκτισμός του Κρεμλίνου φυσικά επιδείνωσε την κατάσταση στις αγορές τροφίμων, ωθώντας τις τιμές προς τα πάνω, εγείροντας ξανά ανησυχίες για ελλείψεις ενόψει του χειμώνα που έρχεται. Καθώς η Μόσχα είχε διαρρεύσει τις ανησυχίες της πως υπέγραψε μία λεόντειο συμφωνία, υπέρ του πλουσίων χωρών που προμηθεύονταν σχεδόν όλα τα σιτηρά κι εναντίον των φτωχών που έπαιρναν ένα ελάχιστο ποσοστό, η τραγική ειρωνεία των ρωσικών πράξεων έγινε εμφανής. Η αναστάτωση στην αγορά των τροφίμων έπληττε άμεσα τις φτωχές χώρες, που η Ρωσία διατράνωνε πως ήθελε να υποστηρίξει.

Δεν είναι καθόλου απίθανο το Κρεμλίνο να σχεδιάζε να εργαλειοποιούσε τα τρόφιμα όπως έκανε άλλωστε με το φυσικό αέριο. Αν και δεν τόλμησε να το ψελλίσει αυτή τη χρονική στιγμή, στο παρελθόν το alter ego του Βλαντιμίρ Πούτιν και αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ έχει απειλήσει πως η Μόσχα θα προμηθεύει τρόφιμα μόνο σε «φιλικές χώρες», αντίστοιχα με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

Ωστόσο τώρα η Ρωσία δεν βρίσκεται σε θέση να οργανώσει μία τέτοια πρωτοβουλία, που θα μπορεί για παράδειγμα να παρέχει τρόφιμα προς τις χώρες της Αφρικής ως προκάλυμμα, ενώ πλησιάζει απειλητικά ο δύσκολος χειμώνας στον ευρύτερο περίγυρο της. Αντίθετα, οι πράξεις της είχαν αρνητικό αντίκτυπο, σε κομβικές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής για παράδειγμα αλλά και στην Ασία, όπου η Μόσχα θα έχανε πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο, ειδικά αυτή τη στιγμή που προετοιμάζεται για μία αντεπίθεση στο διπλωματικό πεδίο.

Κατά συνέπεια, η Ρωσία ανέκρουσε πρύμναν, επιστρέφοντας στη συμφωνία της Κωνσταντινούπολης για τα τρόφιμα, χρησιμοποιώντας τη δικαιολογία πως έλαβε επαρκείς εγγυήσεις για έναν θαλάσσιο ανθρωπιστικό διάδρομο. Βέβαια, η συμφωνία του Ιουλίου δεν μεταβλήθηκε ουσιαστικά, αλλά η Μόσχα χρησιμοποίησε την ευκαιρία για να δείξει την υποστήριξη της προς την Άγκυρα και τον Ταγίπ Ερντογάν, στέφοντας τον ως μεσολαβητή για την επιστροφή της.